subut edir; o, Qeronun s?ad?ti namin? h?m oz taleyini, h?m d? sevdiyi oglan?n taleyini z?rb? alt?nda qoymaqdan bel? c?kinmir.
Bu kitabda oxuculara t?qdim edil?n “F?rt?na” pyesi is? Sekspir yarad?c?l?g?n?n son dovrunun m?hsuludur.
T?xmin?n iyirmi iki illik yarad?c?l?g? mudd?tind? V.Sekspirin dunyaya, c?miyy?t?, ?trafda ged?n prosesl?r? munasib?ti uc koklu d?yisikliy? ugram?sd?r. Birinci nikbin ?hval haqq?nda yuxar?da soz ac?lm?sd?.
Ill?r kecdikc? Sekspir dusunduyund?n d? boyuk sohr?t qazan?rd?. Art?q XVI ?srin ax?rlar?nda o, h?m tan?nm?s sair, h?m dramaturq, h?m d? aktyor idi. H?tta hec bir b?dii ?s?r yazmasayd? bel?, o vaxt?n Ingilt?r?sinin ?n sohr?tli teatr? say?lan “Dunya teatr?”n?n (“Globe Theatre”) payc?lar?ndan biri kimi dolan?s?g?n? t?min etmisdi. Bir sozl?, art?q onun kifay?t q?d?r sohr?ti, maddi imkan? var idi. O, kral saray?n?n ?n ehtiraml? qonaqlar?ndan say?l?rd?.
Lakin h?r arzusuna catan Sekspir ozunu xosb?xt hiss ed? bilmirdi. ?srin sonlar?nda o, basa dusmusdu ki, ozunu hec vaxt xosb?xt sana bilm?y?c?k. Sekspirin yeni inanc?na gor?, umum?n b?db?xt olan c?miyy?td? ayr?-ayr? f?rdl?rin xosb?xtliyi mumkun deyildir. G?ldiyi bu ac? q?na?t sanki Sekspirin butun daxili al?mini sars?tm?s, alt?n? ustun? cevirmisdi — onun nikbin ?hval?n?n yerini b?dbinlik tutmusdu.
O, ?n m?shur faci?l?rini d? el?, h?min b?dbin ?hval?n t?siri alt?nda q?l?m? alm?sd?r. 1609 —12-ci ill?rd? is? V.Sekspir movcud reall?qdan uzaqda dayanmaga cal?sm?s, daha cox romantik dusunc? t?rzin? meyll?nmisdir. Art?q h?yat?n eyb?c?rlikl?rini real quvv?l?rin gucu il? deyism?yin mumukunsuzluyu q?na?tin? g?l?n, sanki b?s?r ovlad?n?n ?dal?tind?n ?lini uz?n Sekspir nicat yollar?n? goyl?rd?, ruhlarda, mifik quvv?l?rd? axtar?rd?. “F?rt?na” romantik pyesi m?hz h?min yarad?c?l?q dovrunun m?hsuludur.
Bu ?s?r haradasa “Hamlet” faci?sini xat?rlad?r. Hakimiyy?t ehtiras? alt?nda ?n dogma adam?na q?sd etm?k! Burada da qardas qardasa q?nim k?silmisdir. Bu ?s?r vasit?sil? Sekspir oz oxucusuna t?lqin edir ki, dunyada h?r seyin hesab? gedir v? ehtiyac yarananda mifik — romantik quvv?l?r ?dal?tin b?rpa edilm?sind? apar?c? rol oynay?rlar.
“F?rt?na” pyesi xeyrin t?nt?n?si v? qalibiyy?ti il? basa catsa bel?, ?s?rin bir amal? da edilmis pislikl?rin intiqam?n? almamaq, pisliyin, x?yan?tin fovqund? dayanmag? bacarmaqd?r. Prospero obraz? m?hz bu insani keyfiyy?tl?rin das?y?c?s?d?r.
Pyesin t?lqin etdiyi dig?r bir m?qam is? harada olmas?ndan as?l? olmayaraq insan?n oz insani simas?n? itirm?m?sidir. Uzaq adada yasamaga m?cbur edilmis Prospero v? onun q?z? Miranda oz insani keyfiyy?tl?rini n?inki itirmir, ?ksin?, f?rt?nan?n bu adaya atd?g? insanlardan m?n?n daha ucada dayanmag? bacar?rlar.
Umumilikd? goturuldukd? is? V.Sekspir yarad?c?l?g?n?n son dovrund? ozun? az oxsay?r. O, art?q ?s?rl?ri il? dunyan?n g?rdisini d?yism?y? qadir olmad?g?m d?rk etmisdi. Ona gor? d? t??ccublu deyil ki,
52 illik omrunun son dord ilini dogma Stratford q?s?b?sind? kecir?n Sekspir bir d?n? d? olsun b?dii ?s?r yazmam?sd?r! 48 yas?nda q?fl?t?n q?l?mini yer? qoymus V.Sekspir mu?mmas? bu gun d? davam edir…
?min olmaq ist?rdik ki, ingilis sairi v? dramaturqunun h?l? ki dilimiz? orijinaldan t?rcum? olunmam?s dig?r ?s?rl?ri d? yax?n zamanlarda Az?rbaycan oxucular?n?n gorusun? g?l?c?kdir.
1
S i r e n — qad?n ad?d?r.
