Люба
Люба
Зьява 12
Люба і Мікола.
Мікола
Люба. Але мог-бы нехта ўбачыць, мог-бы дзядзенька…
Мікола. Я праз сваё вакно бачыў, як ваш дэядзенька пайшоў на нуліцу, ён ня ўбачыць.
Люба. А што будзе, як ён вернецца?
Мікола. Я гэтай самай дарогай вярнуся ў сваю хату.
Люба. Мой дзядзенька вельмі мяне любіць і страшэнна баіцца, каб са мной ня здарылася нешта благое. Як я яму сказала, што вы праводзілі мяне дадому, дык ён гэтак пляснуў рукамі і крыкнуў: «што ты зрабіла, Любачка! незнаёмы мужчына праводзіў цябе дамоў!» Ха-ха!
Мікола. Ну, але цяпер мы ўжо знаёмы, праўда?.. Ну, бо як-жа ж інакш я мог з вамі пазнаёміцца, калі дзядзенька трымае вас, як птушку ў клетцы? Ня было іншага спосабу.
Люба. Але можа гэта ўзапраўды нягожа?
Мікола. Панна Любачка! Няўжо-ж ляпей, калі нехта тыкне пальцамі і пазнаёміць: вось гэта паннаа Любачка, а гэта пан Мікола. А калі ня было каму нас пазнаёміць, няўжо-ж нягожа, што я сам падыйшоў да вас і сказаў: «Я беларускі вучыцель, Мікола Сьвятляк, ваш сусед, жыву адным поверхам вышэй, бачыў вас ужо няраз, аказіі пазнаёміцца з вамі дагэтуль ня здарылася, дык вось пазвольце вас спытацца, ці можпа будзе час-ад-часу пабачыць вас, праводзіць дамоў, пагутарыць»… Няўжо-ж гэтак пе прасьцей, не ляпей?
Люба. Я сама ня ведаю… Людзі кажуць…
Мікола. Панна Любачка! Людзі шмат чаго кажуць харошага, і вось тыя самыя, якія найбольш кажуць аб прыстойнасьці, найчасьцей бываюць найгоршымі. Слова і дзела рэдка йдуць з сабою побач. Дык будзем-жа, панна Любачка, вольнымі людзьмі і будзем жыць не паводле таго, як «людзі кажуць», а як кажа наш уласны разум, наша сумленьне і наша сэрца! Праўда?
Люба. Я першы раз чую гэтакія словы. Я нядаўна з вёскі. Я там жыла ў цёці. Там ня умеюць гэтак казаць, як вы. А дзядзенька так-сама не такі чалавек, як вы. Ён толькі ўсё: «ах, Любачка! каб ты Любачка не заблудзілася! каб ты, Любачка. не прастудзілася! а каб цябе злыя людзі ня скрыўдзілі!»… А я думаю, што на сьвеце ня надта ўжо так шмат людзей злых, як здаецца майму дзядзі.
Мікола. А як вы думаеце: я — чалавек злы?
Люба. Не. Вы добры.
Мікола. Я сам ня ведаю, які я, наогул ня ведаю, ці ёсьць людзі злыя і добрыя. Людзі, ян людзі, — ўсе яны аднолькавы. Што датычыцца мяне, я ведаю адно, што хацеў-бы праз усё сваё жыцьцё глядзець у вашы вочы, чуць ваш голас, цалаваць вашы беленькія ручкі.
Люба. Ах, што вы робіце! Гэтак не выпадае. Кажуць, што толькі замужніх цалуюць у руку, а паненак нельга.
Мікола
Люба. Што вы робіце! Устаньце! Зараз-жа. ўстаньце, кажу вам! Да чаго гэта падобна! Ну, я прашу вас…
Мікола
Люба. Божа мой! Што-ж цяпер рабіць? Уцякайце да Марты, праз кухню!
Зьява 13
Філімон, Скакун, Любачка.
Філімон. А, гэта ты, Любачка! А дзе-ж Марта? Ну, ідзі, дзетачка, ў свой пакой, нам тут трэба пагутарыць аб важных справах.
Зьява 14
Філімон і Скакун.
Філімон. Вось добра, што я вас спаткаў. Мне казаў аб вас мой прыяцель, Арцімон Кукіш… Ну, дык сядайце, дарагі мой!.. Вось, бачыце, гэты рукапіс, аб якім я казаў вам падарозе. Трэба. значыцца, пералажыць яго і надрукаваць у газэце. Вы гэта можаце?
Скакун. О! чаму-ж не? Усё будзе зроблена, як сьлед. Усё — першы сорт, пане міністар…
Філімон. Ну, я яшчэ ня міністар…
Скакун. Але будзеце міністрам! Вы ня ведаеце яшчэ сілы майго пяра. Маё пяро, як рыцарская рагаціна, бязьлітасна скідае з каня праціўніка, а прыяцялём маім расчышчае дарогу…
Філімон. Дык калі трэба будзе зрабіць якія паправачкі, дык вы ўжо без цэрамоніі зрабеце, як уважаеце… Гэтым сваім пяром, што як рагаціна.