Матчын дар

Алесь Гарун Матчын дар

Гэту першую кніжку

думак і песьняў сваіх

матцэ сваёй прысьвячаю

1. Людзям

Люблю і я скляпеньне зор,
Люблю зямлі абшар,
I роўны луг, і ўзгібы гор,
I шум лясны, і гвар.
Люблю жыцьцё, а ў ім людзей
I кшталты іхніх душ,
Люблю вянкі плясьці з надзей, —
А не паэт. — Чаму ж?
         Часамі праца ўдзень кіпіць, —
         Цярплю і я прыгон, —
         Аж косьць аб косьць ў плячу рыпіць…
         Пачуеш ў сэрцы звон…
         Ухопіш зык, за ім другі,
         За тымі больш ідуць,
         Зьліюцца ў шых даўгі-даўгі
         І цэлы дзень гудуць.
         Загасьне дзень, іду дамоў,
         Кладуся спаць, — і ў ноч
         Цякуць радкі зьвінючых слоў,
         І сон адходзіць проч.
         Тагды пішу. Перад вачмі
         Нясецца зданьняў рой,
         І хтось стаіць па-за плячмі,
         Здаецца, блізкі, свой.
         Абыйме шыю пара рук
         І кос дзявочых шоўк,
         Ўзмацніцца ў сэрцы мерны стук,
         А звон ў душы ня змоўк…
         Зірну: пакой пусты, няма…
         А час сьлізнуў, як вуж.
         І за вакном радзее цьма…
         А не паэт… — Чаму ж?
Бо мой прыгон глытае час,
Мне воля — рэдкі дар.
Такіх паэтаў шмат у нас,
Дзе сам народ — пясьняр.
Сваіх тут жменьку я сьпісаў
Маркотных песьняў-дум;
Маёй душы іх сам сьпяваў
Па краю родным сум.
Скажу яшчэ, чаго б хацеў:
Зь дзявочых вуст пачуць
Хаця б адзін мой бедны сьпеў,
Хаця б калі-нібудзь!

Роднаму краю

2. *** Чаму з маленства…

Чаму з маленства, з ураджэнства
           Ў жыцьцёвы май
Ня ўмеў, як маці, шанаваці
           Цябе, мой край?
То ж я з тваёю ключавою
           Сьвятой вадой
Напіўся болю аб нядолі,
           Бядзе людской.
То ж ты, мой хмуры, даў мне пануры
           І ціхі гнеў,
А днём падчасным, так пекным, ясным,
           Надзею грэў.
Твае ж курганы, лясы, паляны,
           Дубкоў тых шум,
Палёў абшары, люд бедны, шары
           Мне далі дум.
А дум тых многа… Не, не убога
           Ты даў мне іх.
I ты ж, як маці, наўчыў сьпяваці
           Аб думах тых.
Я браў, ня бачыў і не адзьдзячыў
           Табе нічым,