пахiтала галавой i паспрабавала прадоўжыць шлях. Але брудная рука не адпускала рукава палiто i цiхае скуголенне працягвалася. Мiс Люсi вызвалiла руку больш рашуча, чым нават хацела. У вачах у мужчыны з'явiлася злосць. Ён абурана ўзняў руку.
Хоць, вiдавочна, ён не збiраўся ўдарыць мiс Люсi, але тая iнстынктыўна адхiнулася - у вынiку абцас чаравiка зашчамiўся памiж камянямi бруку, i яна даволi няўклюдна павалiлася на зямлю. Там i засталася ляжаць з вывернутай нагой, а мужчына пагрозлiва стаяў проста над ёй.
На нейкi момант мiс Люсi ахапiла панiка - сляпы, усеабдымны жах, абсалютна беспадстаўны, улiчваючы ўсю вартую смеху недарэчнасць сiтуацыi.
I тут з цемры з'явiўся яшчэ адзiн чалавек. Стройны мужчына ў белым гарнiтуры.
Мiс Люсi не магла распазнаць яго ў твар, але ведала, што гэта той самы юнак, з якiм яна сустрэлася ў царкве. У цемры ўскiнуўся белы рукаў i адпiхнуў жабрака.
Мiс Люсi ўбачыла, як жабрак падаўся назад i зашоргаў прэч, буркаючы сабе нешта пад нос. Потым адчула, як да яе наблiзiўся малады твар, а моцная рука дапамагла ёй узняцца. Яна не магла зразумець, што гаварыў яе збавiцель, але голас у яго быў лагодны i спагадлiвы.
- Que malo*, - сказаў ён, усмiхнуўшыся ўслед жабраку. - Malo Mexicano**. У месячным святле блiснулi белыя зубы. - Я - Марыа, з царквы, так? Я дапамагаць сеньёра, не?
* Якi дрэнны (гiшп.).
** Дрэнны мексiканец (гiшп.).
Ён, можна сказаць, на руках данёс мiс Люсi, якая выкруцiла ногу, да гатэля, потым у нумар, дзе перадаў пад мiтуслiвую апеку Веры i Элен.
Пакуль Марыа клапатлiва завiхаўся вакол мiс Люсi, Элен схапiла сумачку i спытала шэптам:
- Колькi, Люсi?
Але гэты раз мiс Люсi выказала сваю волю:
- Не, грошы абразяць.
А Марыа, якi, вiдаць, усё зразумеў, сказаў:
- Gracias, Senora*.
* Дзякуй, сеньёра (гiшп.).
Вымавiўшы некалькi слоў, з якiх мiс Люсi зразумела толькi 'madre'*, узяў левую руку мiс Люсi - тую, на якой быў новы пярсцёнак з сапфiрам, пацалаваў яе i, усмiхаючыся, з паклонам развiтаўся.
* Мацi (гiшп.).
Такiм вось чынам Марыа ўвайшоў у iх жыццё. А ўвайшоўшы, ён, што было вiдавочна, меркаваў там застацца. Назаўтра ранiцай ён прыйшоў у гатэль спытацца пра мiс Люсi, i тая ўпершыню разгледзела яго як след. Марыа не быў прыгажуном у поўным сэнсе гэтага слова. Вочы з доўгiмi вейкамi былi крыху заблiзка адно ад аднаго. Вусiкi над пухлымi вуснамi - занадта доўгiя. Постаць хоць i танклявая, але дужая, акрамя таго, у iм было нешта такое, што выклiкала адначасова прыхiльнасць i давер.
Марыа, як ён растлумачыў, быў студэнтам i ў час вакацый спрабаваў зарабiць крыху грошай. Ён хацеў пабыць у сеньёр гiдам i, так як мiс Люсi не магла хадзiць, прапанаваў наняць машыну i самому сесцi за руль. Ганарар, якi папрасiў Марыа, быў надзiва малы, i ён упарта адмаўляўся пагадзiцца на большую суму.
На другi дзень ён наняў машыну за нiзкую цану, якая больш чым задаволiла ашчадную мiс Элен, i з гэтага дня пачаў вазiць жанчын па цiкавых мясцiнах, аказваючы iм такiя клопат i ўвагу, быццам яны былi ягоныя тры 'madre'.
Штодзённыя прыходы Марыа, якi заўсёды быў апрануты ў бездакорна чыстае адзенне, кожны раз выклiкалi пачуццё радасцi ў мiс Люсi i, па праўдзе кажучы, ва ўсiх астатнiх. У яго заўсёды было мноства планаў, як правесцi час. Аднойчы ён правёз iх вакол падножжа гары Папакатэпетль, i некалькi гадзiн яны маглi захапляцца, вiдаць, адной з самых прыгожых i таямнiчых гор у свеце. I на нейкi момант, калi так здарылася, што яны засталiся ўдваiх з Марыа, любуючыся асляпляльнай белiзной велiчнай вяршынi гары, мiс Люсi адчула, як Марыа ўзяў яе руку ў сваю цвёрдую карычневую далонь i асцярожна яе пацiснуў.
Вiдаць, так ён хацеў даць ёй зразумець, што, нягледзячы на моўныя складанасцi, яны назiраюць вялiкую славутасць Мексiкi i ён рады, што яны назiраюць яе разам. Ад поцiску вялiкi сапфiр балюча ўеўся ў палец, але мiс Люсi адчула недзе ўнутры яшчэ адно пачуццё, iншае чым боль.
Пасля наведвання Папакатэпетля мiс Люсi вырашыла, што час ехаць з Таска i пасялiцца ў Мехiка. Яна даручыла Элен адмовiцца ад паслуг Марыа - заплацiць яму дадатковую сотню песа i ветлiва, але цвёрда даць яму зразумець, што ў яго паслугах няма больш патрэбы. Але Элен магла з такiм жа поспехам зрабiць спробу развеяць у дым гару Папакатэпетль або дамагчыся, каб яна перанеслася ў мора. Марыа проста рассмяяўся ў адказ, адмахнуўся ад прапанаваных грошай i звярнуўся непасрэдна да мiс Люсi.
- У Мехiка шмат дрэнных мексiканцаў. - Марыа працягнуў у яе бок свае моцныя рукi колеру залацiстага мёду. Ён будзе iх апекаваць. Не, для яго не маюць нiякага значэння грошы сеньёры Элен (дзве другiя жанчыны былi для яго заўсёды сеньёрамi, i толькi мiс Люсi была сеньярытай). Важна тое, што ён павiнен iм усё паказаць. Тут Марыа ўскiнуў свае моцныя рукi, нiбыта ахiнаючы сонца, неба, горы, усю Мексiку. А чорныя вочы з занадта густымi вейкамi абдымалi таксама i мiс Люсi.
I тая, дзейнiчаючы насуперак глыбока ўкаранелага iнстынкту, саступiла. Марыа паехаў з iмi ў Мехiка.
Пайшоў другi тыдзень iх знаходжання ў Мехiка, калi яны вырашылi паехаць да пiрамiды Тэатыўакан. Як заўсёды, мiс Люсi села побач з Марыа, спераду. Кiраваў машынай ён выдатна, i мiс Люсi падабаўся яго профiль, калi ён уважлiва сачыў за дарогай, яго мармытанне ў знак задаволенасцi альбо незадаволенасцi чымсьцi. Менш ёй падабалася, калi Марыа паварочваўся да яе, праводзячы, нiбы лашчачы, вачыма яе твар, апускаючы iх да грудзей.
Яго позiркi бянтэжылi мiс Люсi, i аднойчы нешта прымусiла яе сказаць, смеючыся, па-ангельску:
- Марыа, такiх, як ты, мы называем у Амерыцы flirt. Уяўляю, якiм поспехам ты карыстаешся ў дзяўчат тут, у Мехiка.
Нейкi момант, здавалася, ён не мог зразумець яе заўвагi. Потым пачаў смяяцца.
- Дзяўчаты - muchachas. Para me, no*. - Марыа сунуў руку ў нагрудную кiшэню i выцягнуў адтуль маленькую пашматаную фотакартку. - Mi michacha. Мая дзяўчына. Mi unica michacha... Una sola**.
* Дзяўчаты. Для мяне, не (гiшп.).
** Мая дзяўчына... мая адзiная жанчына... Адна адзiная (гiшп.).
Мiс Люсi ўзяла фотакартку. Гэта быў здымак жанчыны, старэйшай за яе, з сiвымi валасамi i вялiкiмi сумнымi вачыма. На твары - маршчыны - сляды трывог i хвароб.
- Твая мацi? - цiха спытала мiс Люсi. - Раскажы мне пра яе.
Марыа залапатаў са старанным вымаўленнем на гiшпанскай мове, на якой ён, звычайна, гаварыў з дамамi, - гэта быў таропкi маналог, якi мiс Люсi разумела толькi часткова. Яна высветлiла, што мацi Марыа вельмi бедная, што гэта жанчына прысвяцiла сваё жыццё выхаванню сiрот у маленькай вёсачцы ў Герэрас i была святой на зямлi. Вiдавочна, для Марыа мацi была амаль што iдалам - такая гарачая любоў да мацi ўласцiва многiм мексiканскiм юнакам.
Слухаючы ўсхваляваную гаворку Марыа, мiс Люсi прыйшла да рашэння. Неяк да канца адпачынку яна даведаецца ў Марыа адрас мацi, напiша ёй пiсьмо i перашле грошы для таго, каб Марыа змог закончыць каледж. Мацi, безумоўна, прыме iх, нават калi яе сын акажацца занадта гордым, каб саступiць угаворам.
- Гэта i ёсць тая пiрамiда? - Думкi мiс Люсi перабiў расчараваны голас Элен. - Ну, яна не iдзе нi ў якое параўнанне з эгiпецкiмi пiрамiдамi!
Што ж датычыцца мiс Люсi, дык яе ўразiлi пiрамiды Сонца i Месяца. I калi яна ўглядалася ў iх суровую старажытную велiч, адчувала тое самае дзiўнае пачуццё ўзнёсласцi, якое ахапiла яе той ранiцай, калi яна ўкленчыла i перажагналася ў царкве ў Таска.
- Я не збiраюся лезцi ўгору па гэтых прыступках, якiя вось-вось рассыплюцца, - капрызна забурчэла Элен. - Я занадта старая, ды i вельмi горача.
I Вера, якой нiколi не было вельмi горача, таксама аказалася задужа старой. Яна стала ля падножжа пiрамiды з накiнутым на плечы палiто, з адвечнай цыгарэтай у падобнай на лапку руцэ.
- А ты, Люсi, давай - ты ў нас маладая i энергiчная.
Люсi пайшла ўверх па прыступках.
З дапамогай Марыа яна дабралася да самага верху пiрамiды Сонца i нават не задыхалася, узышоўшы на вяршыню, - настолькi моцнай была мiстычная ўзнёсласць, што апанавала яе.
Яны сядзелi толькi ўдваiх, блiзка адно ад аднаго, на вяршынi iнтэлiгентная жанчына за пяцьдзесят, якая закончыла Брынморскi каледж, i гэты амаль што непiсьменны юнак з саманавай хацiны ў глыбiнi Герэрас. Яна глядзела на квадратную планiроўку ўнiзе: старажытнае селiшча з храмам Кетцалькоатл Пярнатых Змей,
