- Мы вельмi прагаладалiся. Усю ж ноч працавалi.
Мацi ўздыхнула:
- А як далей будзем жыць?
Пакуль яны елi, вада падымалася ўсё вышэй i вышэй. Эл паспешлiва праглынуў сваю порцыю i разам з бацькам пачаў збiваць памост. Пяць футаў шырынёй, шэсць футаў даўжынёй, чатыры футы ад падлогi. А вада падабралася ўжо да дзвярэй, доўга стаяла там, нiбы ў нерашучасцi, i нарэшце патроху прасачылася ў вагон, пачала залiваць падлогу. I зноў палiў дождж - цяжкiя, буйныя кроплi запляскалi па вадзе, як i раней, гулка барабанiлi па даху.
Эл сказаў:
- Ну, давайце падымем матрацы. I коўдры туды ж, а то намокнуць.
Яны навалiлi ўвесь свой скарб на высокi памост; вада ўсё больш залiвала падлогу. Бацька, мацi, Эл i дзядзька Джон з чатырох рагоў паднялi матрац, на якiм ляжала Ружа Сарона, i паклалi паверх рэчаў.
Ружа Сарона запратэставала:
- Я сама. Я здаровая.
А вада празрыстай плёнкай распаўзалася па падлозе. Ружа Сарона шапнула нешта мацi, i тая ўсунула руку пад коўдру, памацала грудзi i кiўнула галавой.
У другiм канцы вагона Ўэйнрайты стукалi малаткамi, майструючы i сабе памост. Дождж памацнеў, але неўзабаве сцiх зусiм.
Мацi паглядзела сабе пад ногi. Вада ў вагоне паднялася ўжо на паўцалi.
- Гэй, Руцi, Уiнфiлд, - спалохана закрычала мацi, - залязайце наверх. Прастудзiцеся. - Яна падсадзiла дзяцей наверх, i яны нязручна прымасцiлiся каля матраца Ружы Сарона. I раптам мацi сказала: - Трэба выбiрацца адсюль.
- Нельга, - запярэчыў бацька. - Эл правiльна кажа: усё наша дабро тут. Мы зараз дзверы знiмем i пакладзём наверх - больш месца будзе.
Джоўды ўсёй сям'ёй згрудзiлiся на памосце, маўклiвыя, панурыя. Паводка затапiла вагон на шэсць цаляў вышэй падлогi, i толькi тады яе воды пералiлiся цераз дарожны насып i залiлi бавоўнiшча па другi бок шашы. Астатак дня i ўсю ноч мужчыны спалi, прамоклыя, бок у бок адзiн з адным на знятых з пазоў дзвярах. Мацi ляжала разам з Ружай Сарона. Яна то перашэптвалася з дачкой, то цiха сядзела на матрацы ў глыбокiм роздуме. Рэшткi куплёнага хлеба яна хавала пад коўдрай.
Дождж цяпер iшоў перагонамi - кароткiя шквалы змянялiся зацiшшам. Ранiцай бацька пайшоў, плюхаючы па вадзе, па лагеры i вярнуўся з дзесяткам бульбiн у кiшэнях. Мацi хмура пазiрала, як ён выламаў некалькi дошак з унутранай абшыўкi вагона, распалiў печку i зачарпнуў вады ў кацялок. Потым усе елi рукамi гарачую бульбу, ад якой iшла пара. I калi гэтая апошняя iх ежа была з'едзена, усе моўчкi ўтаропiлiся на шэрую ваду пад iмi, а ноччу доўга не клалiся спаць.
Наступнай ранiцай яны прачнулiся змрочныя. Ружа Сарона нешта шапнула мацi на вуха, i тая пакiвала галавой i сказала:
- Ага. Самая пара. - I павярнулася да мужчын, якiя ляжалi на знятых вагонных дзвярах. - Мы iдзём адсюль, - з суровай рашучасцю абвясцiла яна. Пашукаем дзе вышэйшага месца. Вы як хочаце - заставайцеся тут цi не, а я забяру з сабой Разашарну i малых.
- Нельга нам iсцi, - слаба запратэставаў бацька.
- Дык не iдзiце. Данясiце толькi Разашарну да шашы i вяртайцеся. Дажджу ўжо няма, мы пойдзем.
- Добра. Мы таксама iдзём.
Эл сказаў:
- Я, ма, не пайду.
- Чаму гэта?
- Дык жа ж... Эгi... ну, мы з ёю...
Мацi ўсмiхнулася:
- Ну, канешне, канешне. Ты заставайся, Эл. Панаглядаеш тут за нашымi пажыткамi. Як спадзе вада, мы... вернемся. Давайце ж хутчэй, пакуль дажджу няма, - сказала яна бацьку. - Падымайся, Разашарна. Знойдзем сухое месца.
- Толькi я сама.
- Потым пройдзеш крыху там, на шашы. Ну, падстаўляй спiну, бацька.
Бацька саслiзнуў па сходках у ваду i стаў чакаць каля вагона. Мацi памагла Ружы Сарона злезцi з памоста i падвяла яе да дзвярэй. Бацька ўзяў яе на рукi, падняў як мага вышэй i, асцярожна ступаючы ў глыбокай вадзе, абагнуў вагон i пайшоў да шашы. Там ён апусцiў дачку на бетон, моцна трымаючы яе. Дзядзька Джон iшоў за iм следам з Руцi на руках. Мацi таксама саслiзнула ў ваду, i спаднiца на ёй узнялася пузыром.
- Ну, Уiнфiлд, садзiся мне на плечы. Эл... як вада спадзе, мы вернемся. Эл... - Мацi памаўчала. - Калi... калi, можа, прыйдзе Том... скажы яму, што мы вернемся. Скажы, каб ён быў асцярожны. Уiнфiлд, садзiся на плечы... ага, вось так. Не матляй нагамi. - Пахiстваючыся, яна пайшла па вадзе, якая даставала ёй да грудзей. Мужчыны памаглi ёй узабрацца на дарожны насып i знялi з яе плячэй Уiнфiлда.
Стоячы на шашы, яны паглядзелi на лагер - цёмна-чырвоныя прамавугольнiкi таварных вагонаў, грузавiкi i легкавыя машыны глыбока сядзелi ў вадзе, якая паволi калыхалася. Пакуль яны стаялi, замжэў дробны дожджык.
- Трэба iсцi, - сказала мацi. - Ты зможаш iсцi сама, Разашарна?
- Галава крыху кружыцца. I ўсё цела балiць, як пабiтае.
Бацька незадаволена буркнуў:
- Iсцi... А куды iсцi?
- Не ведаю. Ну, пайшлi, вазьмi Разашарну пад руку. - Мацi ўзяла дачку пад правую руку, бацька пад левую. - Пашукаем сухога месца. А што рабiць? Вы ўжо другi дзень ходзiце ў мокрым.
Яны паволi пайшлi па шашы. Iм чуваць было, як недалёка ад насыпу шумiць iмклiвая рэчка. Руцi i Ўiнфiлд iшлi разам крыху наперадзе, плюхаючы чаравiкамi па мокрым бетоне. Джоўды доўга iшлi, не паскараючы кроку. Неба пацямнела, дождж памацнеў. Па шашы не праехала нiводнай машыны.
- Трэба спяшацца, - сказала мацi. - Калi Разашарна моцна прамокне, проста не ведаю, што з ёю будзе.
- А куды нам спяшацца, ты не сказала, - з'едлiва прамовiў бацька.
Дарога павярнула ўбок разам з лукавiнай рэчкi. Мацi акiнула позiркам затопленыя палi. Далёка наперадзе, злева ад дарогi, на пакатым грудку стаяла пачарнелая ад дажджу адрына.
- Гляньце! - зарадавалася мацi. - Вунь, вунь! Ручаюся, там суха. Пойдзем туды, перачакаем дождж.
Бацька ўздыхнуў:
- Каб гаспадар нас не прагнаў.
Наперадзе, на абочыне, Руцi заўважыла чырвоную плямку. Яна кiнулася туды. Кволая сцяблiнка дзiкай геранi з адной толькi кветкай, пабiтай дажджом. Руцi сарвала яе. Яна асцярожна адшчыкнула адзiн пялёстак i прыляпiла яго сабе на нос. Да яе падбег Уiнфiлд.
- Дасi мне адзiн? - патрабавальна запытаўся ён.
- Не, сэр! Усё маё. Я сама знайшла, - адказала Руцi i наляпiла сабе на лоб другi пялёстак, падобны на пунсовае сэрца.
- Дай мне, Руцi, адзiн, ну дай! - Уiнфiлд працягнуў руку, каб вырваць у яе кветку, але прамахнуўся, i Руцi заляпiла яму аплявуху. Ён застыў на месцы, потым губы ў яго задрыжалi i да вачэй падступiлi слёзы.
У гэты момант падышлi астатнiя.
- Ну, што такое? - захвалявалася мацi. - Што тут у вас?
- Ён хацеў забраць у мяне кветку.
Скрозь слёзы Ўiнфiлд сказаў:
- Мне толькi адзiн пялёстак... Я таксама хачу на нос.
- Дай яму, Руцi.
- Няхай сам знойдзе. Гэта маё.
- Руцi! Дай яму адзiн пялёстак.
У матчыным тоне дзяўчынка пачула пагрозу i перамянiла тактыку.
- На, калi ласка, - сказала яна, прытварыўшыся добранькай. - Толькi я сама табе прыляплю. - Дарослыя
