ўлёгся на ложак. Стары чалавек нацягнуў коўдру на сябе i заснуў, лежачы тварам на газетах, выпрастаўшы рукi далонямi ўгору.
Ён спаў, калi хлопчык зазiрнуў ранiцою ў дзверы. Дзьмула гэтак моцна, што на дрэйфуючых лодках* нельга было выходзiць у мора, i хлопчык позна спаў, а пасля прыйшоў, як i кожнае ранiцы, у хацiну старога чалавека.
* Лодкi з адмысловымi сеткамi, у якiя падчас прылiву заплывае рыба.
Увачавiдкi пераканаўшыся, што стары чалавек дыхае, хлопчык убачыў ягоныя рукi i заплакаў. Ён асцярожна выйшаў з халупы, каб прынесцi старому чалавеку трохi кавы, i ўсю дарогу, iдучы, плакаў.
Багата рыбакоў стоўпiлася вакол чоўна, разглядаючы тое, што было да яго прывязана. Адзiн, закасаўшы порткi, залез у ваду i мераў шкiлет кавалкам шнура.
Хлопчык не спусцiўся ўнiз. Ён пабываў там раней, i адзiн з рыбакоў па ягонай просьбе глядзеў за лодкай.
- Як ён маецца? - нехта з гурту гукнуў хлопчыку.
- Спiць, - абазваўся той. Хлопчык не саромеўся, што людзi бачаць, як ён плача. - Хай нiхто яго не турбуе.
- Ейная даўжыня ад носа да хваста была васемнаццаць футаў, - апавясцiў рыбак, якi мераў шкiлет.
- Пэўна ж, - адказаў хлопчык. Ён прыйшоў да 'Тэрасы' i папрасiў бляшанку кавы.
- Гарачай, i каб у ёй было многа малака i цукру.
- Што-небудзь яшчэ?
- Не. Потым пабачым, што ён мог бы з'есцi.
- Якая была рыбiна! - сказаў карчмар. - Свет гэткае не бачыў. Тыя дзве, што ты злавiў учора, таксама нiчога.
- Да д'ябла мае рыбы! - сказаў хлопчык i зноў пачаў плакаць.
- Можа, вып'еш якога трунку?
- Не, - адмовiўся хлопчык. - Скажы, каб не турбавалi Сант'яга. Я яшчэ прыйду.
- Перадай, я вельмi яму спачуваю.
- Дзякуй, - адказаў хлопчык.
Ён занёс гарачую бляшанку кавы ў халупу старога чалавека i сядзеў там, каля яго, пакуль той не прачнуўся. Аднаго разу хлопчыку здалося, што стары чалавек прачынаецца. Але ён зноў упаў у цяжкi сон, i хлопчык хадзiў цераз дарогу пазычыць трохi дроў, каб падагрэць каву.
Нарэшце стары чалавек прачнуўся.
- Не, не сядай, - сказаў хлопчык. - Выпi гэта. - Ён налiў крыху кавы ў шклянку.
Стары чалавек узяў шклянку i выпiў.
- Яны пабiлi мяне, Маналiн, - сказаў ён. - Ушчэнт пабiлi мяне.
- Не ён пабiў цябе. Не марлiн.
- Не. Сапраўды не. Гэта здарылася потым.
- Педрыка глядзiць за лодкай i начыннем. Што ты мяркуеш зрабiць з галавою?
- Хай Педрыка пасячэ яе ды скарыстае ў пастках на рыбу.
- А кап'ё?
- Вазьмi сабе, калi хочаш.
- Хачу, - сказаў хлопчык. - А зараз нам трэба яшчэ сёе-тое вырашыць.
- Цi шукалi мяне?
- Шукалi. Берагавая варта i самалёты.
- Акiян - ён надта вялiкi, а човен - малы, яго цяжка ўгледзець, - сказаў стары чалавек. Ён заўважыў, як гэта прыемна мець суразмоўцу, а не проста гаварыць сам з сабою ды з морам. - Мне бракавала цябе, - сказаў ён. - А што ты ўлавiў?
- Адну першага дня. Яшчэ адну другога i дзве трэцяга.
- Вельмi добра.
- Цяпер мы зноў будзем разам рыбачыць.
- Не. Я няўдачнiк. Шанцаванне пакiнула мяне.
- Д'ябал з iм, з шанцаваннем, - сказаў хлопчык. - Я прынясу шанцаванне з сабою.
- А што твае скажуць?
- Мяне гэта не абыходзiць. Учора я злавiў аж дзве. Мы будзем рыбачыць разам, бо мне яшчэ шмат чаго трэба ўведаць.
- Мы павiнны займець добрыя восцi, каб выняць дух з любой рыбiны, i хай яны заўсёды будуць пад рукой на борце. Ты можаш зрабiць лязо з рэсорнай планкi старога форда. Набрусуем яе ў Гуанабакоа. Яно мусiць быць вострае, аднак загартоўваць не трэба, бо зломiцца. Мой нож зламаўся.
- Я дастану другi нож i набрусую рэсору. Колькi дзён яшчэ будзе ўладарыць brisа?
- Можа, тры. Можа, болей.
- Я ўсё зраблю найлепшым чынам, - сказаў хлопчык. - А ты, старэча, дагледзь свае рукi.
- Я ведаю, як iх падгаiць. Уночы я выплюнуў штось нязвыклае i адчуў: нешта ў маiх грудзях зламалася.
- Падлячы i гэта, - сказаў хлопчык. - Кладзiся, старэча, а я табе прынясу чыстую кашулю i што-небудзь паесцi.
- Прынясi якую газету за тыя днi, калi мяне тут не было, - папрасiў стары чалавек.
- Ты мусiш акрыяць хутка, бо мне багата чаго трэба ўведаць, а ты можаш навучыць мяне ўсяму. Табе было вельмi цяжка?
- Страшэнна, - адказаў стары чалавек.
- Я прынясу ежу i газеты, - сказаў хлопчык. - Адпачнi як след, старэча. I яшчэ я зайду ў аптэку па лекi для тваiх рук.
- Не забудзься сказаць Педрыку, што галава рыбiны - ягоная.
- Не забудуся.
Хлопчык выйшаў з дзвярэй i стаў спускацца па каралавай разбiтай дарозе: зноў ён плакаў.
Папаўднi гэтага дня гурт турыстаў сядзеў на 'Тэрасе' i адна кабета, пазiраючы ў ваду, захламленую пустымi бляшанкамi з-пад пiва i дохлымi баракудамi, убачыла агромнiсты доўгi белы хрыбетны слуп з вялiзным хвастом на канцы.
Хвост узнiмаўся i калыхаўся з прылiвам, калi там, за ўваходам у гавань нястомна i мерна разгойдваў мора ўсходнi вятрыска.
- Што там такое? - спыталася яна ў афiцыянта i паказала на доўгую хрыбетнiцу велiзарнай рыбiны, што была зараз проста смеццем, якое чакала, калi прылiў змые яго.
- Цiбурон*, - сказаў афiцыянт, - эшарка**. - Яму здавалася, ён тлумачыць, што адбылося.
* Мясцовая назва акулы.
** Ангельскае слова 'шарк' (акула) з гiшпанскай прыстаўкай.
- Я не ведала, што ў акул гэткiя гожыя зграбныя хвасты.
- I я не ведаў, - сказаў ейны спадарожнiк.
У халупе, што стаяла на ўзвышшы ў канцы дарогi, сон зноў агарнуў старога чалавека. Ён спаў, як заўсёды, тварам уткнуўшыся ў пасцель, а побач на варце сядзеў хлопчык. Старому чалавеку снiлiся львы.
