Хобіт, або вандроўка туды і назад

АПОШНІ КРОК

Надышло першага траўня, калі Більба з Гэндальфам нарэшце 'дабраліся да даліны Рывендэл, дзе знаходзіўся Апошні (ці, з гэтага боку, Першы) Прытулак на захад ад гор. Зноў быў надвячорак, зноў поні стаміліся, асабліва той, які цягнуў скрыні, і ўсе адчувалі, што трэба адпачыць. Калі ехалі ўніз па крутой сцежцы, Більба чуў, як спяваюць сярод дрэваў эльфы — быццам не перапыняліся з таго часу, як хобіт пакінуў цудоўную даліну. А як толькі вершнікі спусціліся да ніжняй паляны, эльфы, засмя-яўшыся, разам заспявалі песню, вельмі падобную да ранейшай. Вось яна (за дакладнасць не адказваю!).

Загінуў, забіты
Цмок жахавіты,
Дзе ж тыя сілы,
Моцныя крылы?
Зброя ржавее,
Карона спадае,
Багацце плынее,
Уцеха людская.
А клён зелянее,
I рэчка смяецца,
I зорка квітнее,
I эльфам пяецца.
Сюды! Э-ге-гей!
У даліну хутчэй!

Ці ж самацветы
Ад зорак бялейшыя?
Срэбра ды злата
За месяц зырчэйшыя?
Полымя ў хаце,
У жаркім агмені
Лепш за багацце
Ды за каменне.
Што ж вам бадзяцца,
Па свеце цягацца?
Дадому хутчэй! Гэй!

Дзе ж вы бадзяліся?
Так вы спазніліся!
Зоркі з'явіліся!
Вы ж прытаміліся!
Сумныя, змрочныя,
Дый запыхаліся!
Дык паспяшайцеся!
Мы зачакаліся!
Тра-ла-ла-лас!
Калі ласка, да нас!
Трала-ла-гэй!
Хутчэй, хутчэй!

Потым эльфы выйшлі насустрач, прывіталі іх і правялі праз раку да дому Элранда. А там ужо прынялі іх на славу!

Усім нецярпелася пачуць аб прыгодах. Распавядаў Гэндальф, бо Більба, добра пад'еўшы, пачаў дзяўбці носам і ўвогуле быў сонны ды стомлены. Шмат што ён і так ведаў, бо сам прымаў удзел ці чуў аповед Гэндальфа падчас падарожжа альбо ў доме Беарна. Але раз-пораз дый расплюшчваў то адно, то другое вока і прыслухоўваўся, калі чараўнік баіў частку гісторыі, зусім незнаёмую.

Так і даведаўся Більба з гутаркі чараўніка з Элрандам, дзе ж Гэндальф прападаў і што рабіў. Сталася, што быў Гэндальф на вялікай нарадзе белых чараўнікоў, майстроў добрай магіі і найвыдатнейшых знаўцаў самых розных ведаў, і што гэтыя чараў-нікі, нарэшце, здолелі выгнаць Некраманта з ягонага чорнага берлагу на поўдні Ліхалесся.

— Цяпер надоўга, — казаў Гэндальф, — лес будзе здара-вейшы ды спакайнейшы. Поўнач вызваленая ад гэтага ліха, я спадзяюся, на доўгія, доўгія гады. Аднак лепш было б цалкам выгнаць яго з нашага свету!

— Тое сапраўды было б добра, — сказаў Элранд, — але ж, я баюся, гэткаму не здарыцца ані ў нашу эпоху, ані ў мноства эпох апасля.

Калі апавяданне пра іх прыгоды скончылася, пачалося другое, а потым яшчэ і яшчэ, апавяданні пра старажытныя часы і новыя, апавяданні, якія ўвогуле аніякага дачынення да часу не мелі, апавяданні пра тое і пра іншае — пакуль Більба дзёўбнуў апошні раз носам паветра, упёрся ва ўласныя грудзі падбароддзем дый захроп у сваім самым утульным куточку.

Прачнуўшыся, ён знайшоў сябе ў белым ложку, а праз адчы-ненае вакно ззяў маладзік. За вакном мноства эльфаў чыста і звонка спявалі на беразе ракі.

Спявайце, вясёлыя, разам у доле!
Бо вецер у дрэвах, бо вецер у полі,
Бо зоры квітнеюць, бо месяц гуляе,
Бо яркімі вокнамі ноч пазірае.

Танчыце, добрыя, разам у доле!
Мякка трава калыхаецца ў полі,
Цені кружляюць над срэбнай ракою,
Добра сустрэцца нам добрай парою!

Зараз — цішэй, цішэй заспявайце,
Сонныя мары чароўна сплятайце,
Спіць наш вандроўнік, змружыўшы вочы.
Добрае ночы! Добрае ночы!

Ветрык, прыціхні, вербы, засніце,
Месяц, сыходзь, не свяці яму ў вочы,
Сосны, галінамі не шамаціце,
Добрае ночы! Добрае ночы!