зарумянiўся, i дух ад яго пайшоў дзiвосны.
Але толькi парс разявiў рот i хацеў з'есцi пiрог, глядзiць - iдзе Насарог, а ў Насарога на носе рог, i вочкi ў яго парасячыя, i манеры ў яго дрэнныя.
У тыя часы насарогi насiлi скуру ў абцяжку, без адзiнай складачкi, i вельмi падобныя былi да цацачных, толькi былi, вядома, буйнейшыя. Усё ж яны i цяпер недалiкатныя, раней былi недалiкатныя i заўсёды будуць недалiкатныя.
Насарог сказаў:
- Угу.
I пакiнуў парс пiрог, i кiнуўся да пальмы i, у чым быў, палез на верхавiну, а быў ён у адной шапцы, а шапка блiшчала на сонцы, як сонца.
I ткнуў Насарог у яго печку носам, i печка перакулiлася дагары нагамi, i пакацiўся пiрог па пяску, i падхапiў Насарог пiрог на рог, i пачаў яго есцi, а з'еўшы, пайшоў у бязлюдную, незаселеную пустыню, недалёка ад астравоў па суседству Мазандэрана, Сакотра i мысаў Вялiкага Раўнадзенства.
Тады парс злез з дрэва, паставiў печку на ножкi i прагаварыў такое заклiнанне:
- Калi скура табе, Насарог, дарага,
Не бяры ты на рогi свае пiрага.
I, ах, - гэта было нездарма!
Таму што прайшло пяць тыдняў, i ў Чырвоным моры зрабiлася горача, i ўсе пачалi скiдаць з сябе адзенне. Парс скiнуў з сябе шапку, а Насарог скуру, перакiнуў яе цераз плячо i пайшоў купацца. Тады яшчэ скура ў Насарога зашпiльвалася на жываце на тры гузiкi i была падобна на ватэрпруф*.
* Дажджавы плашч.
Сустрэўшы парса, ён нават не ўспомнiў пра пiрог, бо, паўтараю, ён быў вельмi недалiкатны, - раней, цяпер i заўсёды. Валюхаючыся, ён проста палез у ваду i пачаў пускаць праз нос бурбалкi, а скуру пакiнуў на беразе.
Iдзе мiма парс i бачыць: скура. Усмiхнуўся парс хiтрай усмешкай - i раз, i другi. Потым тройчы пратанцаваў ён вакол скуры, кожны раз пацiраючы рукi.
Потым ён кiнуўся дадому i набраў поўную шапку крошак, якiя засталiся ад пiрага. Парс толькi i еў што пiрагi, а крошак нiколi не вымятаў. I ён узяў гэту скуру, i памяў гэту скуру, i пацёр гэту скуру, i распасцёр гэту скуру, i набiў яе знiзу даверху засохлымi, жорсткiмi, чорствымi, калючымi крошкамi i гарэлымi iзюмiнкамi. Потым узлез на пальму i пачаў чакаць, каб Насарог выйшаў з вады i нацягнуў на сябе сваю скуру.
Насарог так i зрабiў. Ён зашпiлiўся на тры гузiкi, i адразу ж яго пачало драпаць, як драпаюць крошкi ў пасцелi. Яму захацелася пачухацца, але ад гэтага зрабiлася яшчэ горш. Грымнуўся ён тады аб зямлю i пачаў качацца па зямлi, i качаўся, i качаўся, i качаўся, i чым больш качаўся, тым больш даймалi яго крошкi - i ўсё горш, i горш, i горш. Кiнуўся Насарог да пальмы i пачаў аб яе церцiся, i цёрся, i цёрся, i цёрся. I так доўга ён цёрся, i так моцна ён цёрся, што нацёр сабе на скуры вялiкую складку - якраз над плячамi, i другую складку на жываце, дзе раней былi гузiкi (але ён адцёр гэтыя гузiкi прэч), i яшчэ нацёр складак у сябе на нагах. I гэта вельмi сапсавала яго характар, але не пазбавiла яго ад крошак. Крошкi засталiся ў яго за скурай i драпалi як нi ў чым не было. I ён пайшоў дадому ўвесь падрапаны i вельмi сярдзiты. I з таго часу да гэтага дня ў кожнага насарога вельмi тоўстыя складкi на скуры i вельмi дрэнны характар, i ўсё таму, што за скурай у яго крошкi.
А парс злез з пальмы, насунуў на вочы шапку, якая блiшчала на сонцы, як сонца, i пайшоў з таго месца прэч у кiрунку да Оратава, Амiгдала, Верхнiх Далiн Анантарывы i Балот Санапута.
СЛОНIК
Гэта толькi цяпер, мiлы мой хлопчык, у Слана ёсць хобат. А раней, даўным-даўно, нiякага хобата не было ў Слана. Быў толькi нос, падобны на аладку, чорненькi, велiчынёю з чаравiк. Гэты нос матляўся ва ўсе бакi, але ўсё ж быў нiкуды не варты: хiба можна такiм носам падняць што-небудзь з зямлi?
Але вось у той самы час, даўным-даўно, жыў адзiн такi Слон, або, лепш сказаць, Слонiк, якi быў страшэнна дапытлiвы, i каго, бывала, нi ўбачыць, да ўсiх прыстае з роспытамi. Жыў ён у Афрыцы, i да ўсёй Афрыкi прыставаў ён з роспытамi.
Ён прыставаў да Страўсiхi, сваёй даўгавязай цёткi, i пытаўся, чаму ў яе на хвасце пёры растуць так, а не гэтак, i даўгавязая цётка Страўсiха давала яму за гэта грымака сваёй цвёрдай, як камень, нагой.
Ён прыставаў да свайго даўганогага дзядзькi Жырафа i пытаўся, чаму ў яго на скуры плямы, i высачэзны дзядзька Жыраф даваў яму за гэта грымака сваiм цвёрдым, як камень, капытом.
Але i гэта не стрымлiвала яго дапытлiвасцi.
I ён пытаўся ў сваёй тоўстай цёткi Бегемоцiхi, чаму ў яе такiя чырвоныя вочы, i тоўстая цётка Бегемоцiха давала яму за гэта грымака сваiм тоўстым капытом.
Але i гэта не стрымлiвала яго дапытлiвасцi. Ён пытаўся ў свайго валасатага дзядзькi Павiяна, чаму ўсе дынi такiя салодкiя, i валасаты дзядзька Павiян даваў яму за гэта грымака сваёй махнатай, валасатай лапай.
Але i гэта не стрымлiвала яго дапытлiвасцi. Што б ён нi ўбачыў, што б ён нi пачуў, што б нi панюхаў, да чаго б нi дакрануўся - ён зараз жа пытаўся пра ўсё i зараз жа атрымлiваў грымака ад усiх сваiх дзядзькоў i цётак.
Але i гэта не стрымлiвала яго дапытлiвасцi. I здарылася так, што ў адну прыгожую ранiцу, незадоўга да раўнадзенства, гэты самы Слонiк - назола i прыставака - запытаў пра адну такую рэч, пра якую яшчэ нiхто нiколi не пытаўся. Ён запытаў:
- Што есць у абед Кракадзiл?
Усе спалохана i моцна закрычалi:
- Т-с-с-с-с!
I зараз жа, без лiшнiх слоў, пачалi сыпаць яму грымакi.
Бiлi яго доўга, без перадышкi, але калi скончылi бiць, ён зараз жа падбег да цярноўнiку i сказаў птушцы Калакола, якая там сядзела:
- Мой бацька бiў мяне, i мая мацi бiла мяне, i ўсе мае цёткi бiлi мяне, i ўсе мае дзядзькi бiлi мяне за празмерную маю дапытлiвасць, i ўсё ж мне страшэнна хацелася б ведаць, што есць у абед Кракадзiл?
I сказала птушка Калакола, сумна i горка ўсхлiпваючы:
- Iдзi да берага соннай, смуроднай, мутна-зялёнай ракi Лiмпапо, дзе растуць атрутныя дрэвы, якiя наганяюць трасцу. Там ты даведаешся пра ўсё.
На другi ж дзень, калi ад раўнадзенства нiчога не засталося, гэты дапытлiвы Слонiк набраў бананаў - цэлых сто фунтаў! - i цукровага трысця таксама сто фунтаў! - i семнаццаць зялёных хрусткiх дыняў, узвалiў усё гэта на плечы i, далiкатна развiтаўшыся са сваiмi мiлымi сваякамi, выправiўся ў дарогу.
- Бывайце! - сказаў ён iм. - Я iду да соннай, смуроднай, мутна-зялёнай ракi Лiмпапо; там растуць дрэвы, яны наганяюць трасцу, i я даведаюся ўсё-такi, што есць у абед Кракадзiл.
I сваякi яшчэ раз добра ўсыпалi яму на развiтанне, хоць ён вельмi далiкатна прасiў iх не турбавацца.
I ён пайшоў ад iх, крыху пабiты, але не вельмi здзiўлены. Еў па дарозе дынi, а шкарлупiну кiдаў на зямлю, бо падбiраць гэтыя шкарлупiны яму не было чым.
З горада Грэма ён пайшоў у Кiмберлей, з Кiмберлея ў Хамаву зямлю, з Хамавай зямлi на ўсход i на поўнач i ўсю дарогу частаваўся дынямi, пакуль, нарэшце, не прыйшоў да соннай, смуроднай, мутна-зялёнай ракi Лiмпапо, акружанай якраз такiмi дрэвамi, як казала птушка Калакола.
А трэба табе ведаць, мой мiлы хлопчык, што да таго самага тыдня, да таго самага дня, да той самай гадзiны, да той самай хвiлiны наш дапытлiвы Слонiк нiколi не бачыў Кракадзiла i нават не ведаў, што гэта такое. Уявi ж сабе яго цiкаўнасць!
Першае, што кiнулася яму ў вочы, - быў Двухкаляровы Пiтон, Скалiсты Змей, якi абкруцiўся вакол нейкай скалы.
- Прабачце, калi ласка! - сказаў Слонiк вельмi далiкатна. - Цi не сустракаўся вам дзе-небудзь недалёка адгэтуль Кракадзiл? Тут так лёгка заблудзiцца.
- Цi не сустракаўся мне Кракадзiл? - злосна перапытаў Двухкаляровы Пiтон, Скалiсты Змей. - Знайшоў пра што пытацца!
- Прабачце, калi ласка! - казаў далей Слонiк. - Цi не можаце вы сказаць мне, што есць Кракадзiл у абед?
Тут Двухкаляровы Пiтон, Скалiсты Змей, не мог ужо больш стрымацца, хуценька раскруцiўся i велiзарным хвастом даў Слонiку грымака. А хвост у яго быў як цэп i ўвесь пакрыты лускою.
- Вось дык дзiва! - сказаў Слонiк. - Мала таго, што мой бацька бiў мяне, i мая мацi бiла мяне, i мой
