tamtego, i — chyba — krzyk Izi… I uderzenie w piers, od ktorego zgaslo slonce…
— No i prosze, Andrzeju — powiedzial z odcieniem triumfu glos Nauczyciela. — Pierwszy krag ma pan juz za soba.
Lampa z zielonym szklanym abazurem byla wlaczona, na stole, w kregu jej swiatla, lezala „Leningradzka Prawda” z wielkim wstepniakiem pod tytulem: „Mieszkancy Leningradu bezgranicznie kochaja towarzysza Stalina”. Na regale za plecami jeczalo i mamrotalo radio. W kuchni mama brzeczala naczyniami i rozmawiala z sasiadka. Pachnialo smazona ryba. Na podworku-studni halasowaly dzieciaki, bawily sie w chowanego. Przez otwarty lufcik ciagnelo wilgotnym powietrzem roztopow. Jeszcze minute temu to wszystko bylo zupelnie inne — duzo bardziej zwyczajne i codzienne. Nie mialo przyszlosci. A raczej — istnialo poza przyszloscia.
Andrzej wygladzil gazete i zapytal:
— Pierwszy? Dlaczego pierwszy?
— Dlatego, ze jest ich jeszcze duzo — rozlegl sie glos Nauczyciela. Andrzej, starajac sie nie patrzec w strone, z ktorej dobiegal glos, wstal i oparl sie plecami o szafe przy oknie. Czarna studnia podworka, slabo oswietlona zoltymi prostokatami okien, byla pod nim i nad nim. Gdzies wysoko w gorze, na zupelnie juz ciemnym niebie plonela Wega. Porzucenie tego wszystkiego jeszcze raz bylo absolutnie niemozliwe, pozostanie tu — tym bardziej. Teraz. Po tym wszystkim.
— Izia! Izia! — rozlegl sie w studni przenikliwy kobiecy glos. — Izia, kolacja!… Dzieci, nie widzialyscie Izii?
Dzieciece glosy na dole zaczely krzyczec:
— Izia! Katzman! Matka cie wola!…
Andrzej, skupiony, przysunal twarz do samej szyby i zaczal wpatrywac sie w ciemnosc. Ale zobaczyl tylko niewyrazne cienie, krecace sie po mokrym dnie studni, pomiedzy pietrzacymi sie sagami drewna.
2
Czerepowiec — miasto w polnocnej czesci Rosji w obwodzie Wologdzianskim, port przy Wolzansko- Baltyckiej drodze morskiej, nad zbiornikiem Rybinskim. Osrodek metalurgii i chemii. Budowa czerepowieckiego kombinatu metalurgicznego rozpoczela sie w 1948 r.
3
Birobidzan — stolica planowanej przez Stalina republiki zydowskiej (przyp. tlum.).
3
Fragment wiersza M. Niekrasowa “Kolej zelazna' w przekladzie L. Lewina.
4
Krol Dadon, szamachanska krolowa — bohaterowie “Bajki o zlotym koguciku' A. Puszkina. Potega uroku szamachanskiej krolowej doprowadzila do zguby krola Dadona — wojowniczego wladce poteznego krolestwa, oraz jego dwoch walecznych synow (przyp. tlum.).
