шэрае тонкае пёрка, якое прыклеiлася адным сваiм канцом да шкла i лiхаманкава трапятала пад парывамi ветру.
— Бацька, ты возьмеш мяне на Астэроiд? — спытаў Клён.
— Падумаю, — адказаў Гай, але ўбачыўшы, што вочы ў сына адразу зрабiлiся сумнымi, дадаў: — Абавязкова паляцiш са мной.
— А колькi ён кiламетраў у папярочнiку? — не адставаў, чапiўся Клён.
— У дыяметры, — паправiў Гай, але раптам зразумеў, што сын гаворыць абы толькi гаварыць, абы не маўчаць.
— Ты што? — схапiў ён сына за плечы.
— Баюся, — шчыра прызнаўся Клён. — Давай сядзем у верталёт i паляцiм з Чорнага Хутара дадому. Там — мама. Давай паляцiм, бо хутка зноў надыдзе ноч.
— Напрасiўся мяне ад страху ратаваць, а сам баiшся? — засмяяўся Гай. З намi ж самы бясстрашны робат па iменi Дулеб. У нас дзве аўчаркi, нямецкая i шатландская, цэлы арсенал зброi, пачынаючы ад кухоннага нажа i канчаючы газавым пiсталетам. Ды мы з табой, сын…
— Выпрабаванне будзе вельмi суровае. Дзевятай катэгорыi, — прагучаў раптам цiхi, але надта выразны, як бы металiчны голас.
Бацька з сынам анямела паглядзелi адзiн на аднаго.
— …Мы з табой, сын, тут стогадовую асаду-аблогу можам вытрымаць, усёткi скончыў сваю фразу разгублены Гай i спытаў у сына: — Хто гэта сказаў? Можа, Дулеб жартуе?
Але сам жа з вышынi другога паверха ўбачыў, як робат, не спяшаючыся, нязграбна падцягваючы левую нагу, iдзе па садовай дарожцы. 'Трэба шарнiры праверыць на левым калене', — мiжволi падумаў Гай. Робат раптам звярнуў з дарожкi на лужок, па якiм яму хадзiць было катэгарычна забаронена, пайшоў, жалезнымi нагамi збiваючы кветкi. Гэта вельмi ўразiла Гая. Дулеб заўсёды быў дысцыплiнаваным, Упраўленне Хатнiх Робатаў нават аднойчы ўзнагародзiла яго прэстыжным касмабiлетам на Астэроiд.
— Што гэта? — пабялеўшы, запытальна зiрнуў на бацьку Клён.
— Голас, — адказаў Гай.
— Але чый голас?
— Давай прысядзем, — прапанаваў Гай. Яны селi на тахту, прычым сын доўгiмi нагамi цiснуўся да бацькавых каленяў — баяўся.
— Прагучаў голас, i мы абодва пачулi яго, — гледзячы ў вочы сыну, стараючыся надаць яму бадзёрасцi, загаварыў Гай Дубровiч. — Калектыўныя галюцынацыi здараюцца дужа рэдка, i, значыць, гэта была не галюцынацыя. Карацей кажучы, нас папярэдзiў Вялiкi Жах. Тыя, хто з iм сустракаўся, расказвалi, што ён майстар на такiя штучкi.
— Але што яму трэба? — не сунiмаўся Клён. — I наогул што гэта ўсё такое?
— Ты мяне пытаеш, як быццам я, самае меншае, стрыечны брат гэтаму Жаху. Ды пастараюся што- кольвечы растлумачыць. Яшчэ некалькi дзесяцiгоддзяў назад вучоныя-уфолагi (ты ведаеш, так называюцца спецыялiсты па ўсiх гэтых «талерках» па КЛА) правялi цэлую серыю фатаграфаванняў у нябачнай частцы светлавога спектру. Фатаграфii (а iх былi сотнi) пацвердзiлi iснаванне тонкай небялковай формы разумнага жыцця, якая, мяркуючы па ўсiм, намнога старэй за нашу цывiлiзацыю. КЛА ёсць не што iншае, як засцерагальныя ўмяшчальнi элементаў гэтага 'разумнага эфiру'. Яны ствараюцца на нейкi час, а потым знiкаюць, i нечым падобныя на звычайныя мыльныя бурбалкi.
— Я пра ўсё гэта чытаў, - нецярплiва i не вельмi тактоўна перарваў бацьку сын. — Я ведаю, што жыццё на нашай планеце стварылi бялкi i нуклеiнавыя кiслоты. I што прынцыпы генетычнага кадавання, бiясiнтэзу бялкоў i нуклеiнавых кiслот адзiныя для ўсяго жывога. Значыць, калi гэты Вялiкi Жах нешта жывое, ён створаны не на бялковай, а на нейкай iншай аснове?
— Атрымлiваецца, што так, — адказаў бацька. — Прырода — найвялiкшы камбiнатар. I наогул мы ведаем пра свет, у якiм жывём мiльёны гадоў, нейкую нiкчэмную долю таго, што неабходна ведаць. Возьмем той жа Вялiкi Жах. Яўна агрэсiўная грубая сiла, якая ўжо не першы год тэрарызуе чалавецтва. Ён атакуе не грамадства ў цэлым, а паасобку кожны iндывiдуум, лагiчна мяркуючы, што так лягчэй запалохаць, паставiць на каленi, цi што там яшчэ яму трэба ад людзей. Ён як быццам помсцiць за нешта, або не хоча некуды, у нейкiя запаветныя дзверы ўпусцiць. Ды цi iснуе ён наогул? Вось у чым загвоздка. У рэшце рэшт, не выключана, што на базе чалавечага мозгу можа iснаваць некалькi асобiн, якiя звязаны памiж сабой толькi целам. Адна з асобiн можа жадаць смерцi целу.
Увесь гэты час Клён напружана глядзеў на бацьку, нiбы прымерваўся да яго. Потым сказаў, i словы прагучалi, як загад:
— Пазванi сваiм сябрам. Хто ў цябе ёсць з сяброў? Пазванi на Iндаэўрапейскае тэлебачанне Навуму Масейкiну. Дай «SОS». Так i так — хутчэй iмчыся на Чорны Хутар, хутчэй ратуй, iнакш можа адбыцца поўная i абсалютная дэматэрыялiзацыя, магу разам з любiмым сынам аддаць канцы.
Гай i раней заўважаў у паводзiнах i ў словах сына нейкую знарачыстую грубаватасць, нейкае панiбрацтва, быццам размаўляў той не з бацькам, а са сваiм жа галалобым нафарбаваным равеснiкам, 'шарыкам з адной лузачкi', як яны любяць казаць. Адкуль такi тон? Ад ранняга сталення i цэлага акiяну iнфармацыi, што захлiствае гэтых маладых пеўнiкаў з ног да галавы? А можа, ад таго, што дужа рана робяцца яны спелымi мужчынамi з ярасным бушаваннем палавых гармонаў у крывi?
Гай пазванiў Навуму Масейкiну. Таго доўга шукалi, нарэшце знайшлi.
— Жывуць Сонца i Кiсларод! — весела выгукнуў здалёку Масейкiн.
Гай лаканiчна, як толькi мог, абмаляваў сiтуацыю, папрасiў, пры магчымасцi, зазiрнуць на Чорны Хутар.
— Мой малы баiцца, — цiха сказаў у слухаўку, косячы вокам, каб, крый божа, не пачуў Клён.
— Якую катэгорыю паабяцаў табе той пракляты голас? — перапытаў Масейкiн.
— Дзевятую.
— Дзевятую? Ну, стары, трымайся. Я ў яго, як памятаю, па пятай катэгорыi праходзiў. Белым прамянём так хвастануў, ажно я прысеў. А назаўтра жонка гаворыць: 'Кракадзiльчык (гэта яна мяне, калi ў добрым настроi, так называе), адкуль у цябе шрам на левым плячы? А ў мяне нiколi нiякага шрама зроду не было. Адным словам, не вешай нос — iмчуся да цябе. I не забудзь пра Ўзмацняльнiк Волi.
Змяркалася. Дубровiчы трымалiся разам. Гай, ужо не кажучы пра Клёна, у глыбiнi душы раскайваўся, што кiнуў-рынуў горад i прыляцеў на Чорны Хутар. Паклiкалi да сябе робата Дулеба. Ён звычайна лёгка ўзыходзiў па лесвiцы на другi паверх, але сёння адказаў вiнаватым голасам:
— Не магу, спадар Гай. Левая нага не слухаецца. Буду званiць ва Ўпраўленне Хатнiх Робатаў, каб прыслалi рамонтнiка.
Дулеб пачаў званiць у горад. 'Нешта тут не так, — падумалася Гаю. Дулеб жа робат звышновай серыi. Такiя, сама меней, тры гады працуюць без анiякага збою'.
Раптоўна захацеў спаць Клён i пайшоў у свой пакой. Вяла цмокнуў бацьку ў шчаку, зачынiў за сабою дзверы. 'Дзiўна, — зноў падумалася Гаю, — ледзь не трымцеў ад страху, а тут — нуль увагi на бацьку i ўжо дае храпака. Дзiўна'.
Ён ляжаў на ложку, ляжаў на спiне, пазiраючы ў столь, i думаў. Старая цывiлiзацыя ўсё ярасней атакуе маладую. Пэўна ж, з-за таго, што па нейкiх прычынах давялося адступiць на другi план, саступiць у цень, у змрок. Колькi разоў зямное супольнiцтва спрабавала выйсцi з ёю на кантакт, дамовiцца, прымiрыцца, падзялiць, нарэшце, сферы ўплыву, нават аддаць цэлы мацярык, Антарктыду. Пакуль што нiчога не атрымлiваецца, адказу няма. Тысячы людзей ужо сустракалiся з ёю твар у твар, некаторых яна цяжка пакалечыла, але нiхто (нiхто!) не можа намаляваць яе партрэт. Пакрысе вучоныя пачынаюць сыходзiцца на той думцы, што смерць, бiялагiчная смерць чалавека, не што iншае, як помста Старой Цывiлiзацыi. Чалавек жа, у прынцыпе, несмяротны, асаблiва калi ўлiчваць, што сперматазоiд, ад якога зачаўся сын, прыйшоў з цела бацькi, а яшчэ раней — з цела дзеда, прадзеда, прапрадзеда… з цела Адама. Восемдзесят пяць гадоў жыцця, адпушчаных у сярэднiм кожнаму землянiну, гэта, прыкладна, толькi пятая частка таго часу, якi ён мог бы пражыць. Вучоныя называюць Старую цывiлiзацыю катакомбнай, або падпольнай. Нядаўна атрыманы звесткi аб тым, што яе калонii, нябачныя няўзброенаму воку, выяўлены ў кратэрах дзеючых вулканаў. А што такое снежныя людзi, таямнiчая Нэсi? А мерцвякi, ваўкалакi i невiдзiмкi? Гэта яе голас гучыць, адчайна i няўтольна, зiмовай мяцельнай ноччу ў комiне i ў галiнах старых дрэў, гэта яе след, як халодны звонкi ланцуг, кiнуты ў сцюдзёнасць росных траў у туманным свiтальным лесе. Яе нiдзе не вiдно, i яна — усюды. А шэсць
