паласы на ўсю далонь, лiнii розуму...
- Ты хто? - спужалася Галя.
- Бiяробат, пасланнiк Чорнай зданi. Маё заданне - спакуса. У свой час я пагубiла Дарыну, нарачоную князя Вiтаўта. А твая сяброўка Аленка нядаўна вымалiла яе душу ў Бога. Цяпер Чорнай зданi патрэбны новыя ахвяры, новыя слугi д'ябла... Ты нам вельмi падыходзiш, бо табе не шанцуе ў каханнi, ты ўвесь час шукаеш каханне i не знаходзiш. А як можна знайсцi тое, чаго няма! Ды яшчэ вечнае! Вечнае каханне! Каб я была чалавекам, то ўжо даўно б звар'яцела ад гэтага задання - знайсцi тое, чаго няма... Каханне - гэта толькi вашы фантазii, людзi! А каб фантазii сталi рэальнасцю, трэба звар'яцець, тады ўсё, што ты хочаш, табе будзе здавацца. Згодна звар'яцець? Рашайся!
Галя вагалася, не ведала, што адказаць. Нечакана яна ўбачыла... Вайдаша. Ён iшоў насустрач ёй i ўсмiхаўся. Яна падбегла да яго.
- Каханая! - прашаптаў Вайдаш i наблiзiў да яе свае вусны.
Галя застыла на месцы ад радасцi i хвалявання. Але ён знiк! Галя чуць не заплакала.
- Навошта ты гэта зрабiла? - крыкнула цётцы Свеце, цi хто там быў перад ёю, няхай хоць сам д'ябал, але Галi хацелася прадоўжыць казку... - Вярнi мне яго, вярнi! Вярнi маё каханне!
- Здымi крыж! - пачула ўладарны голас.
Зняла. I зноў убачыла Вайдаша. Ён пачаў цалаваць яе горача i палка. Павёў да свайго замка. Яна стаяла з iм ля высокай мураванай сцяны i бясконца цалавалася.
- Каханая, каханая! - шаптаў Вайдаш. - У нас будзе сапраўдная спартовая сям'я. Будзем хадзiць у паходы... Я не буду пiць! Каханая, каханая, паедзем са мною ў Гданьск, будзем жыць за гранiцай...
Галя млела ад шчасця, смяялася, уцякала ад яго, але ён даганяў i цалаваў яе, гаварыў словы кахання...
...Мацi знайшла Галю ля замка, сярод дрэваў, ля якiх дзяўчына бегала, спынялася, гладзiла iх, абдымала i прыцiскалася вуснамi.
- Я знайшла свайго каханага! - усмiхалася яна абступiўшым яе людзям. - Я цяпер князёўна!
Галя бегала, шчаслiвая i радасная, ля сцен замка, пастуквала па iх кулачком, забаўлялася i шаптала:
- Каханы, каханы! Пацалуй мяне!
- Галя! - узяў яе за руку святар, якога прывялi сюды. - Перахрысцiся, Галя, i д'ябал выйдзе з цябе!
- Не! - адмаўлялася Галя, адпiхвала ад сябе крыж. - Я хачу застацца са сваiм каханым! Мне добра, вельмi добра! Пакiньце мяне ўсе ў спакоi!
Мацi спрабавала завесцi дачку дадому, але тая ўсчала такi крык, што святар параiў не чапаць дзяўчыну. Ёй прынеслi коўдру i паклалi спаць у каморы, на гаспадарчым двары маёнтка. Яна радасна ўсмiхалася ў сне.
- Не чапаць яе, - папрасiў Галiну мацi святар. - Iнакш д'ябал у ёй узбунтуецца i яна чаго-небудзь дрэннага наробiць. Будзем малiцца за яе душу, каб Бог вызвалiў яе з палону д'ябла. Не чапайце яе! Гэта ўжо не Галя, гэта толькi яе цела... Душа ў палоне д'ябла...
Мiкола ўвайшоў у свой пакойчык i хацеў ужо ўключыць тэлевiзар, як пачуў шум вады. У душавой нехта мыўся. Ён вярнуўся ў калiдор, адкрыў дзверы i ўбачыў пад душам голую жанчыну. Мiкола аслупянеў.
- Соф'я! - усклiкнуў ён. - Ты ж мёртвая!
- Слугi д'ябла не памiраюць, - пагардлiва скрывiла яна вусны, адпiхнула Мiколу i прайшла ў ягоны пакой.
Села на ложак.
- Што табе патрэбна? - сурова вымавiў Мiкола.
- А што, нельга ўжо i проста так наведаць свайго калегу? - усмiхнулася Соф'я.
- Якi я табе калега?
- Па забойствам, - растлумачыла тая. - Не будзь такiм сцiплым, восем немаўлятак - гэта тое, што нам трэба, каб залiчыць цябе да слуг д'ябла. Нам i аднаго забойства, без пакаяння, хапае, а ты - проста скарб, супермэн! Восем забойстваў i нi аднаго пакаяння!
- Я вiнаваты, што дзяўчаты самi вешалiся на мяне, а потым рабiлi аборты? закрычаў Мiкола. - Пайшла прэч адсюль, мярцвячына! Пайшла да д'ябла!
- З задавальненнем, мiлы! - усмiхнулася Соф'я. - Але толькi разам з табою!
Яна прайшла на балкон, села на поручнi.
- Чао, мiлы! - памахала ручкай. - Чакаю цябе ўнiзе!
I знiкла.
Мiкола не знаходзiў сабе месца ад злосцi. Выйшаў у калiдор i нос да носа сутыкнуўся з бялявым хлопчыкам. Той запытальна пазiраў на Мiколу.
- Я бачыў цябе ў музейнай хатцы, калi начаваў там летась, - прашаптаў Мiкола. - Што табе патрэбна? Ты - Аленчын?!
Хлопчык прайшоў праз сцяну i знiк.
Мiкола пачаў мыць рукi. Нечакана з крана палiлася чырвоная вадкасць. Ён адскочыў да сцяны, паспешна выцер аб ручнiк рукi, вярнуўся ў пакой. Вырашыў папiць кавы. Адкрыў крышку чайнiка, каб праверыць, цi ёсць вада. У чайнiку плавала маленькая дзiцячая ножка, з пальчыкамi.
- Гэта мая, - пачуў ён голас, - гэта калi мне восем тыдняў было. Яшчэ ў мяне былi ручкi, я стукаў кулачком, смактаў пальчык, спаў i прачынаўся...
Мiкола закрычаў i выхапiўся на балкон.
- Мiлы, iдзi да мяне! - пачуўся знiзу голас Соф'i. - Я выратую цябе ад iх!
Перапалоханы Мiкола ў адчаi скокнуў з балкона i паляцеў на халодны мокры асфальт...
Анатоль вярнуўся ў пустую кватэру. Пасля таго як ён пабiў цяжарную Агапку, яго пасадзiлi на пятнаццаць сутак. Прыехалi бацькi Агапкi i забралi з кватэры мэблю. Так пастанавiў суд. Анатолю засталася кватэра. Iх пакуль не развялi, чакаюць, калi Агапка дзiця народзiць. Тады Анатоль будзе плацiць алiменты. Зараз Агапка жыве ў вёсцы, у сваiх бацькоў. Вялiкi быў скандал! Цяпер Анатолю сорамна паказацца ў вёску. Але ён заспакойвае сябе тым, што атрымаў майстра спорту. Марыць адкрыць свой турклуб, але далей мар справа не iдзе. У Анатоля прагрэсiруе хвароба ног. Дэфармуючы артроз даў знаць сябе ў турме, ды яшчэ Камчатка хваробы падбавiла. Так што Анатоль з цяжкасцю рухаецца па кватэры. Славу Богу, халадзiльнiк пакiнулi яму. Ён узяў адтуль банку з пракiслай смятанай i пачаў есцi з хлебам. Уключыў электрагрэлку, паклаў на ногi. Лёг на канапу. Тэлевiзара не было. Запалiў. На душы было тужлiва. Сястра Танечка выйшла замуж, за мяжу. Пашанцавала дзяўчыне. Можа, што i Анатолю прышле, кашулю якую, не забудзе ягонай дабрынi. Сябры адвярнулiся ад яго, у турме не наведвалi. Як у паходы вадзiў, тады добра было, а як жонку паганяў адвярнулiся. А цяпер i жонкi няма, i ў паходы ён ужо не хадок...
Анатоль доўга палiў, па звычцы скiдваў попел на падлогу. Ну i добра, што жонкi няма, хоць крычаць няма каму! Што хоча, тое i робiць ён, сам сабе гаспадар!
Разважаючы так, Анатоль заснуў. Цыгарэта тлела на коўдры... Скрозь сон Анатоль пачуў непрыемны пах гарэлага, але яму снiлiся паход, вогнiшча, Камчатка... Яшчэ снiлася, што яго паказваюць па тэлевiзары...
Прачнуўся Анатоль, ужо калi вакол шугала полымя, прачнуўся ад болю - гарэў сам. Выбег на лесвiчную пляцоўку i пачаў дзiка крычаць, каб яго ратавалi...
...У бальнiцу сябры ўсё-такi прыйшлi, але не шмат, як марыў Анатоль, той-сёй, з розных паходаў. Сядзелi сумныя, спачувалi яму. Гаварылi пра тое, што цяпер яму трэба ехаць у санаторый, лячыць ногi, ды рабiць пластычную аперацыю на твары...
Анатоль не хацеў верыць у тое, што стаў iнвалiдам. Ён марыў пра далейшыя паходы, пра пошукi новай жонкi - прыгожай, разумнай, пакорлiвай. Толькi цi будзе тая разумная пакорлiвай, такою, як Агапка, разважаў ён. Вось Агапка дурная, а давяла яго да турмы... Ён ужо думаў аб тым, можа, якую iнвалiдку ўзяць, каб не хацела дзяцей цi каб не мела, але прыйшоў да высновы, што ўсе жанчыны хочуць мець дзiця... Так i не вырашыў Анатоль, як жыць яму далей. Чакаў, калi прыедзе мацi, яна абавязкова нешта прыдумае, яна хiтрая i вельмi ганарыцца сынам. Таксама марыць аб ягонай славе, аб тым, каб пра яго даведалiся людзi, каб пра яго здымалi фiльмы, пiсалi кнiгi... Анатоль i сам ведаў, што ён незвычайны хлопец i што самае лепшае ў яго яшчэ наперадзе...
Э п i л о г
Прайшло дваццаць год з таго часу, як Антось упершыню, у студэнцкiя гады, ступiў на зямлю, якая зберагала ў сабе рэшткi маёнтка Дарыны. На зямлю,
