Мужчына расцёрся шорсткiм ручнiком, накiнуў халат i выйшаў у перадпакой. Ён прычэсваўся, калi пачуў, як паварочваецца ключ у замку ўваходных дзвярэй.
Калi жонка з боханам хлеба ў руках зайшла ў дом i ўбачыла знябожаны мужаў твар, яна здзiвiлася i сказала:
- Няўжо я цябе так моцна напалохала? - яна скiнула палiто. - Ведаеш, я тут усё падрыхтавала i раптам спахапiлася, што ў доме хлеба няма. Недарэчна выйшла...
- Чаму недарэчна? Нармальна, - муж вярнуўся ў лазнiцу, паглядзеў, як хутка правальваецца вада ў закрыжаваную адтулiну, закруцiў кран, паглядзеў на сябе ў люстра, пацiснуў плячыма i цiха, каб не бачыла жонка, вынес у перадпакой капялюш, палiто i валiзу.
VII. МАСАВIК
Масавiк агледзеў пустую залю i застаўся незадаволены. Iшла рэпетыцыя, а яму хацелася ў лес цi ў парк, дзе можна пасядзець каля фантана, а не кiраваць бяздарнымi твараробамi.
- Калi ласка, - дазволiў Масавiк.
Актор раскiнуў доўгiя рукi i магнiтафонным голасам сказаў:
- Ты мая далiгойла.
Акторка стала на дыбачкi, выструнiлася i прашаптала гучна, на ўсю залю, як i належыць, каб нават студэнты на балконе пачулi, вядома, калi прыйдуць:
- Ты мой абiзгал.
Абнялiся актор з акторкаю нязмушана, так, што нават Масавiку спадабалася. Актору было прыемна абдымаць акторку, яна падабалася яму. А вось ён, чамусьцi, ёй зусiм не падабаўся.
- Ласкава, - карэкцiраваў Масавiк.
- Твае вусны, як лулы, - пайшла рэплiка акторкi.
- Твае вочы, як жырдагоны, - актор не патрапiў у танальнасць, i замест 'ласкава' ў яго атрымалася 'сентыментальна i са слязою'.
- Мы з табою нiбыта бусайлы, - у адзiн голас вымавiлi акторы i пацалавалiся. Яму было, вядома, салодка, а ёй, пэўна ж, горка.
- Тэмперамент! Дзе ваш тэмперамент? - абурыўся Масавiк, нiбыта яго хвалявала рэпетыцыя.
У п'есе была рэмарка - яны кусаюцца. Замест таго, каб сыграць укус, актор моцна пацалаваў акторку, а яна па-сапраўднаму ўкусiла актора за шчаку i крыкнула:
- Каб на цябе жырандоля грымнула!
- Каб ты кроўю смяялася, - млява адказаў той i пацёр кулаком пакусаную шчаку.
- Выразнасць! - Масавiк ударыў даланёю па мяккiм крэсле.
Акторы разбеглiся ў розныя куткi сцэны.
- А каб ты астыў, ты! - з натуральнай злосцю атрымалася ў акторкi, бо яна кахала Масавiка.
- А каб тваю труну зямля выкiнула! - з расейскiм акцэнтам крыкнуў актор, бо ён толькi першы год iграў у беларускiм тэатры i калi хваляваўся, дык быў не здатны сачыць за вымаўленнем.
- Жорстка трэба, жорстка i без акцэнту. У нас нацыянальны тэатр, зазлаваў Масавiк.
- Ты, кiж-лун, - саркастычна кiнула акторка.
- А ты гла-ма-зда! - адсек актор.
Яны склалi фiгуры з пальцаў.
- Нюхай!
- Цалуй!
- Бэ-э-э, - яна свiдравала пальцам скронь.
- Э-э-э, - ён вывалiў язык.
Потым ён ускiнуў кулак i рушыў на яе. Яна зазванiла зубамi.
- Стоп! Стоп! Стоп! - замахаў рукамi Масавiк.
Акторы павярнулiся да яго i ў адзiн голас сказалi: 'Кадук!'
Масавiк знiякавеў.
- Ты мая далiгойла, - магнiтафонным голасам сказаў актор i шырока раскiнуў рукi.
- Ты мой абiзгал, - акторка стала на дыбачкi i выструнiлася.
I ў гэты момант, з-за недагляду рабочых сцэны, апусцiлася заслона.
VIII. МАЛЫ ЧАЛАВЕК
Афармiцель быў у гуморы. Ранiцай ён атрымаў ганарар за афорты да зборнiка паданняў. Удзень вярнуў пазыкi, а ўвечары гуляў па праспекце спадзяваўся сустрэць знаёмага i адзначыць падзею. Ганарар, як-нiяк. Вядома, можна было затэлефанаваць цi зайсцi да сяброў, але тады страчвалася шчаслiвая доўгачаканасць, у якую верыў афармiцель. Ён начытаўся паданняў i быў упэўнены, што лесуны, дамавiкi i русалкi павiнны яму аддзячыць за свае партрэты ў тоўстым зборнiку.
Афармiцель праходзiў каля рэстарана, калi пачуў тонкi голас:
- Iдзi ў рэстаран.
Афармiцель азiрнуўся, але нiкога не заўважыў i пайшоў паўз рэстаранны партал.
- Вярнiся i зайдзi ў рэстаран, - загадаў тонкi голас.
Афармiцель глянуў пад ногi i ўбачыў Малога чалавека, што стаяў на тратуары. Малы чалавек быў велiчынёю з сярэдняга ката, калi таго паставiць на заднiя лапы. На iм быў спартовы строй, а за плячыма - рэчмяшок. Падабенства з катом надавалi вусы i вочы бутэлечнага колеру.
- Я Малы чалавек, - ён падмiргнуў кацiным вокам. - Мне даручылi арганiзаваць свята ўдзячнасцi. Звычайна я гэткiм часам бегаю, займаюся марафонам дзеля задавальнення, а не дзеля рэкордаў, як людзi. Але, калi трэба дапамагчы зрабiць гэты вечар святочным, дык дапаможам. Iдзi ў рэстаран.
Афармiцель не стаў спрачацца, шчаслiвая доўгачаканасць здарылася, i цяпер можна выпiць за яе.
- Хо-о, каго мы бачым! Няўжо генii ходзяць у рэстарацыi? - да афармiцеля праз усю залу крычаў былы аднакурснiк. - Давай да нас! Штрафную яму!
Афармiцель прайшоў да стала. Застолле было на добрым падпiтку, але з'яўленне новага кампаньёна ўспрыняло з насцярогаю. Хто iх ведае, гэтых цвярозых?
- Да дна! I закускi, - шумеў аднакурснiк. - Дзень варэння ў мяне, чацвёрты дзясятак размяняў. Гуляю, як магу. Паглядзi, якiя жанчыны.
Тыя апусцiлi вочы.
'Няблага атрымлiваецца ў Малога чалавека, - падумаў афармiцель. Праўда, жанчыны маглi б быць i маладзейшыя, бо пасля другой чаркi я сябе адчую лiшнiм'.
- За твае трыццаць гадоў, - афармiцель падняў поўную, як вока, чарку.
- За мяне тут пiлi-перапiлi. Прапаную выпiць за генiя, якi не грэбуе нашым сталом, а потым патанчыць.
Мужчыны выпiлi, жанчыны зрабiлi па глытку i пайшлi танчыць, афармiцель застаўся адзiн. Аркестр iграў без напругi.
Праз хвiлiну афармiцель курыў на ганку.
- Як? - спытаўся Малы чалавек.
Афармiцель глянуў на неба.
- Iдзi да рэчкi, там будзе лодка - пераедзеш на другi бераг. Тут два крокi да рэчкi, а там два крокi да гатэля. У гатэлi лепш, там бар i рэстаран.
Афармiцель праз сквер спусцiўся да Свiслачы. Каля берага стаяў човен. Побач па пояс у вадзе стаяў чалавек i намыльваў галаву. Ён паклаў мыла ў човен i сказаў да афармiцеля:
- Сто гадоў не купаўся, а тут узяў човен напракат i не вытрымаў. Вось як, а вада цёплая-цёплая, нiбыта ў дзяцiнстве.
Ён зайшоў у ваду па грудзi i нырнуў. Вынырнуў ён далёка, афармiцель засумняваўся, што гэты чалавек сто гадоў не плаваў. I мыла ў яго адкуль?
- А мыла ўзяў у рэстараннай прыбiральнi, - крыкнуў чалавек з сярэдзiны Свiслачы. - Сто гадоў не краў, а тут не вытрымаў.
'Колькi ж ты жывеш на зямлi, калi апошнi раз купаўся ажно сто гадоў таму?' - падумаў афармiцель. Ён спадзяваўся пачуць адказ, але чалавек выйшаў з вады i загаварыў пра iншае:
- Заўсёды, заўсёды так - спачатку адно захочацца, потым другое, потым трэцяе, i нi канца нi краю... У мяне так. А ў цябе?
- На другi бераг хачу пераехаць.
- А як пераедзеш, што будзеш рабiць?
