ўвайшоў у краму i купiў гэты тоўсты альбом за два з паловай даляры. Тады ён яшчэ не ведаў, што будзе з iм рабiць. Нiбы некага саромеючыся, ён схаваў яго ў партфель i прынёс дадому. Альбом, нават чысты, быў ужо сам па сабе рэччу, небяспечнай для захавання.
Пачаць дзённiк - вось што ён збiраўся цяпер зрабiць. Гэта не было незаконна (нiчога не было незаконна, бо нiякiх законаў ужо не iснавала), але калi б пра гэта нехта даведаўся, Ўiнстана, без сумнення, чакала б смерць або, прынамсi, дваццаць пяць гадоў лагера прымусовай працы. Ён уставiў сталёвае пяро ў асадку i намачыў яго языком. Пяро было старасвецкаю прыладай, iм ужо рэдка карысталiся, нават каб паставiць подпiс. Патаемна, з вялiкiмi цяжкасцямi ён набыў адно пяро, бо адчуваў, што гэтая цудоўная гладкая папера заслугоўвае на тое, каб на ёй пiсала сапраўднае пяро, а не крэмзаў нейкi чарнакрэс. Праўда, ён ужо даўно адвык пiсаць рукой; за выключэннем зусiм кароткiх нататак, ён звычайна дыктаваў усё на мовапiс, але ж цяпер, вядома, пра гэта не магло быць i гаворкi. Ён абмакнуў пяро ў чарнiла i на хвiлiнку задумаўся. Па спiне прабеглi дрыжыкi. Першая рыска на паперы была адважным учынкам. Ён вывеў маленькiмi нязграбнымi лiтарамi:
4 красавiка 1984
Ён адхiлiўся на бiльца крэсла. Пачуццё поўнай бяздарнасцi агарнула яго. Па-першае, ён зусiм не быў пэўны, што цяпер сапраўды быў 1984 год. Але мусiла быць нешта блiзкае да гэтага, бо ён з пэўнасцю ведаў, што яму самому трыццаць дзевяць гадоў, а нарадзiўся ён у 1944 або 1945 годзе. I ўсё ж цяпер было немагчыма вызначыць дату з дакладнасцю да аднаго цi двух гадоў.
Дзеля каго ён пiша гэты дзённiк, раптам узнiкла ў галаве пытанне. Дзеля будучынi, дзеля нашчадкаў. Яго думкi круцiлiся яшчэ нейкую хвiлiну вакол гэтае няпэўнае даты на першай старонцы i раптам наткнулiся на навамоўнае слова двухдумства. I ён упершыню адчуў усю значнасць свайго намеру. Як можна зносiцца з будучыняй? Паводле яе сутнасцi, гэта немагчыма. Калi б будучыня была падобная да сучаснасцi, дык тады б яна не стала яго слухаць; калi ж будучыня - нешта зусiм iншае, дык тады яго цяперашняе замяшанне не мае нiякага сэнсу.
Нейкi час ён сядзеў, ачмурэла ўтаропiўшы вочы ў паперу. Тэлегляд трансляваў грымлiвую вайсковую музыку. Дзiўна, але Ўiнстану здавалася, што ён не толькi страцiў здольнасць выказвацца, але забыўся нават на тое, пра што збiраўся сказаць. Тыднямi рыхтаваўся ён да гэтага, i нiколi яму не прыходзiла ў галаву, што ў гэты момант аднае толькi адвагi будзе недастаткова. Само пiсанне раней не здавалася цяжкiм. Яму заставалася толькi запiсаць на паперы бясконцы ўнутраны маналог, што гадамi гучаў у яго ў галаве. Але цяпер змоўк i той маналог. Да таго ж Ўiнстан адчуў нясцерпны сверб у назе, але не наважыўся дакрануцца, каб не засвярбела яшчэ болей. Мiналi секунды. Ён адчуваў адно некранутую бель аркуша, што ляжаў перад iм, сверб у назе, грымлiвую музыку i лёгкую млявасць ад выпiтага джыну.
Раптам ён спахапiўся i пачаў паспешлiва пiсаць, нават не ўсведамляючы дакладна, што ён пiша. Яго дробны дзiцячы почырк радок за радком пакрываў аркуш. Хутка ён перастаў зважаць на пачатковыя вялiкiя лiтары, а пасля i на знакi прыпынку:
4 красавiка 1984. Учора вечар у кiно. Адны ваенныя фiльмы. Адзiн вельмi добры пра карабель з уцекачамi, бамбаваны недзе ў Мiжземным моры. Усiм вельмi спадабалiся кадры пра тоўстага мужчыну, за якiм ляцiць верталёт, спачатку ён валтузiцца ў вадзе. як бегемот, пасля яго вiдаць праз аптычны прыцэл верталёта, тады ён раптам увесь у дзiрках, i мора робiцца ружовае, i ён тоне так хутка, быццам вада набралася праз дзiркi. Гледачы раўлi ад смеху, калi ён iшоў на дно. Пасля паказвалi ратавальны карабель поўны дзяцей i над iм верталёт, жанчына сярэдняга веку, напэўна жыдоўка, сядзiць з хлопчыкам гадоў трох на носе карабля. Хлопчык крычыць ад страху i хавае галаву на грудзях у жанчыны, а жанчына закрыла яго рукамi i суцяшае яго хоць яна i сама калоцiцца ад страху хавала як магла быццам верыла што яе рукi могуць закрыць ад куль. тады верталёт скiнуў бомбу 20 кг страшны выбух i ўвесь карабель разлятаецца як кучка запалак. тады былi яшчэ выдатныя кадры з дзiцячай рукой што ляцела ўгору ўгору ўгору ўсё вышэй i вышэй у паветра напэўна верталет з камерай у кабiне ляцеў за ёй i было шмат воплескаў з партыйных ложаў але адна жанчына ўнiзе дзе сядзяць пролы ўзняла гвалт i пачала крычаць што гэткае нельга паказваць дзецям гэткае дзецi не павiнны бачыць пакуль палiцыя не выкiнула яе вонкi я не думаю што з ёй нешта асаблiвае здарылася нiхто не зважае на тое што кажуць пролы тыповая пролаўская рэакцыя яны нiколi...
Ўiнстан спынiўся, бо ў яго здранцвелi пальцы. Ён не ведаў, што прымушала яго вылiваць з сябе гэты бязладны паток слоў. Але дзiўным было тое, што, пакуль ён гэта рабiў, у яго ў галаве прасвятлiўся зусiм iншы ўспамiн, ды так выразна, што ён амаль быў здольны яго запiсаць. Цяпер ён зразумеў, што якраз тое другое здарэнне было прычынай яго раптоўнага вяртання дадому i намеру пачаць пiсаць дзённiк сёння.
Гэта адбылося таго самага дня ранiцай у Мiнiстэрстве, калi ўвогуле можна сказаць 'адбылося' пра нешта няяснае, няўлоўнае, неакрэсленае.
Было амаль адзiнаццаць нуль-нуль, i ў аддзел дакументацыi, дзе працаваў Ўiнстан, вынеслi крэслы з кабiнетаў i паставiлi iх пасярод залы насупраць вялiкага тэлегляда, бо павiнна была пачацца Двуххвiлiнка Нянавiсцi. Ўiнстан якраз сядаў на сваё месца ў адным з сярэднiх радоў, калi ў залу нечакана ўвайшлi дзве асобы. Ён ведаў iх з твару, але нiколi не абмяняўся з iмi анi словам. Адна з iх была дзяўчына, якую ён часта сустракаў у калiдорах. Ён не ведаў яе iмя, ведаў толькi, што працавала яна ў аддзеле мастацкай лiтаратуры. Ён бачыў некалькi разоў, як яна несла гаечныя ключы, рукi яе былi ў машыннай змазцы - напэўна, яна выконвала нейкiя тэхнiчныя функцыi пры адным з раманапiсальных варштатаў. Гэта была нахабная з выгляду дзяўчына гадоў дваццацi сямi, з густымi чорнымi валасамi, рабацiнiстым тварам i хуткiмi пругкiмi рухамi. Часам вузкi чырвоны пас - адметны знак Антысексуальнага Саюза Моладзi - быў абвязаны вакол талii паверх камбiнезона дастаткова туга, каб падкрэслiць акругласць яе клубоў. Ўiнстан не мог яе цярпець з таго моманту, як першы раз яе ўбачыў. I ён ведаў чаму. З-за духу спортпляцоўкi, халодных купальняў, калектыўных вандровак i агульнай чысцiнi перакананняў, якiм ад яе падыхала. Жанчыны, асаблiва маладыя, - гэта заўсёды слепа адданыя прыхiльнiкi Партыi, бяздумныя паўтаральнiкi лозунгаў, добраахвотныя шпiёны, вывiжоўшчыкi нядобранадзейнасцi. Але гэтая дзяўчына здавалася яму яшчэ больш небяспечнай за iншых. Аднойчы яны размiнулiся ў калiдоры, i яна працяла яго позiркам, нiбы свердлам, i на iмгненне ён адчуў пякельны жах. Ён нават падумаў, што яна магла быць агентам Палiцыi Думак, што, аднак, было непраўдападобна. Аднак, калi яна была недзе паблiзу, ён адчуваў нейкую дзiўную трывогу, у якой адначасна мяшалiся страх i варожасць.
Другой асобай быў мужчына, якi зваўся О'Браэн, сябра Ўнутранай Партыi, якi займаў такую важную i таямнiчую пасаду, што Ўiнстан меў пра яе толькi самае прыблiзнае ўяўленне. Супрацоўнiкi, што стаялi каля крэслаў, суцiхлi, убачыўшы, як да iх наблiжаецца нехта ў чорным камбiнезоне сябры Ўнутранай Партыi. О'Браэн быў высокi, грубаваты з выгляду мужчына з тоўстай шыяй i простым, поўным гумару тварам. Нягледзячы на несамавiтую знешнасць, у яго паставе была нейкая далiкатнасць. Ён умеў неяк асаблiва падпраўляць акуляры на носе, i гэты ягоны рух неяк дзiўна абяззбройваў, выклiкаў прыхiльнасць. Гэты рух нагадваў калi ўвогуле нехта яшчэ мог думаць такiмi катэгорыямi - арыстакрата васемнаццатага стагоддзя, якi прапануе свайму размоўцу табакерку. За дванаццаць гадоў Ўiнстан бачыў О'Браэна разоў дванаццаць. Ён адчуваў да яго шчырую прыхiльнасць, i не толькi таму, што яго вабiла неадпаведнасць арыстакратычных манер О'Браэна ягонай знешнасцi баксёра-чэмпiёна. Прыхiльнасць гэтая грунтавалася на затоенай у глыбiнi душы веры - цi, можа, толькi спадзяваннi, - што палiтычная добранадзейнасць О'Браэна не была бязмежная. Нешта ў ягоным твары неадольна наводзiла на гэтую думку. I ўсё ж гэтае 'нешта' было хутчэй адзнакай iнтэлiгентнасцi, а не недахопу добранадзейнасцi. Ва ўсялякiм разе, ён быў падобны да чалавека, з якiм можна было б загаварыць, калi б надарылася схавацца ад тэлегляда i застацца з iм сам-насам. Ўiнстан нiколi не спрабаваў спраўдзiць свае здагадкi на практыцы, дый гэта было немагчыма. У гэтую хвiлiну О'Браэн паглядзеў на ручны гадзiннiк, убачыў, што было ўжо амаль адзiнаццаць нуль-нуль, i, напэўна, вырашыў застацца ў аддзеле дакументацыi, пакуль не скончыцца Двуххвiлiнка Нянавiсцi. Ён сеў у тым самым радзе, што i Ўiнстан, за два крэслы ад яго. Памiж iмi сядзела маленькая жанчына з валасамi пясочнага колеру, што працавала ў суседнiм з Ўiнстанам кабiнеце. Дзяўчына з чорнымi валасамi села якраз за спiнай.
У наступную хвiлiну з тэлегляда, што стаяў у канцы залы, пачуўся гiдкi скрыгатлiвы голас, быццам пачаў працаваць вялiзны нязмазаны механiзм. Ад гэтых гукаў выварочвала нутро i валасы ўставалi дыбарам. Двуххвiлiнка Нянавiсцi пачалася.
На экране, як звычайна, з'явiўся твар Ворага Народа Эмануiла Гольдштэйна. Сям-там сярод гледачоў пачуўся свiст. Маленькая жанчына побач завiшчала ад страху i агiды. Гольдштэйн быў рэнегат i адступнiк, якi калiсьцi, вельмi даўно (як даўно - нiхто ўжо дакладна не памятаў), быў адным з кiраўнiкоў Партыi i стаяў
