IWAN JEFREMOW
Mglawica Andromedy
Tytul oryg.:
Tlumaczyl: Lew Kaltenbergh
Panstwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1965
Spis tresci
O autorze
Od autora
Gwiazda zelazna
Epsilon Tukana
W niewoli ciemnosci
Rzeka czasu
Kon na dnie morskim
Legenda blekitnych slonc
Symfonia f-moll w tonacji barwnej 4,750 µ
Czerwone fale
Szkola trzeciego cyklu
Doswiadczenie tybetanskie
Wyspa Zapomnienia
Rada Astronautyczna
Anioly nieba
Stalowe drzwi
Mglawica Andromedy
Objasnienia
Iwan Jefremow nalezy do najwybitniejszych wspolczesnych autorow powiesci fantastyczno-naukowych. Jego zyciorys przypomina powiesc przygodowa. W 1920 roku juz jako 13-letni chlopiec bierze udzial w wojnie domowej. Jest wychowankiem wojskowego baonu samochodowego. Po ukonczeniu szkoly zeglarskiej trafia do tetniacych zyciem portow Morza Kaspijskiego i Oceanu Spokojnego. Mlody sternik zeglugi przybrzeznej pasjonuje sie biologia. Zostaje paleontologiem — „lowca skamielin”. W poszukiwaniu szczatkow dawnych zwierzat Jefremow wspinal sie na szczyty gor, docieral do gipsowych grot i opuszczonych kopaln, przedzieral sie przez ruchome piaski i walczyl z wieczna zmarzlocia. I przy tym wszystkim zdazyl ukonczyc jako eksternista Leningradzki Instytut Gorniczy z dyplomem inzyniera geologa.
Jako uczestnik licznych wypraw paleontologicznych i geologicznych Iwan Jefremow przebywal na Zakaukaziu i w Azji Srodkowej, we wschodniej Syberii i Mongolii, Iranie i Chinach. Stworzyl nowa galaz paleontologii — tafonomie, ktora pozwala scislej okreslac warunki zycia swiata zwierzecego w poprzednich epokach. W przededniu wojny Jefremow otrzymal tytul doktora nauk biologicznych, a po kilku latach zostal profesorem w Instytucie Paleontologii Akademii Nauk ZSRR. Wybitny uczony napisal okolo osiemdziesieciu prac naukowych, przetlumaczonych w roznych krajach swiata.
W roku 1944 uwage czytelnikow przykuly fantastycznonaukowe „Opowiadania o rzeczach niezwyklych”, „Piec rumbow” nie znanego dotad autora Iwana Jefremowa. Zjawil sie nowy pisarz, w ktorego ksiazkach powazny naukowy zasob wiedzy idzie w parze z talentem literackim.
Utwory Jefremowa byly drukowane w dziesiatkach dziennikow i czasopism, ukazywaly sie tez w wydaniach ksiazkowych. Tom opowiadan „Bialy rog” (1945), opowiesci „Statki gwiezdne” (1947), „Na skraju Ojkumeny” (1949), „Wyprawy Bawerdzeda” (1953) i inne zdobyly sobie duza popularnosc.
Jefremow — pisarz o lotnej wyobrazni — prowadzi czytelnika w glab przeszlosci i dalekiej przyszlosci, do opuszczonych kopaln z czasow Katarzyny II, do galaktyk oddalonych od Ziemi o setki i tysiace lat swietlnych. Imaginacja artysty i erudycja naukowca pozwalaja Jefremowowi z jednakowa, niemal dotykalna realnoscia odtwarzac obrazy niewolniczego Egiptu i odleglej przyszlosci naszej planety.
Utwory Jefremowa odzwierciedlaja jedna z istotnych cech naszych czasow — olbrzymi wplyw nauki na praktyke wspolczesnego zycia.
Z wlasciwym mu darem poetyzacji faktow naukowych umie on oddac patos badan i odkryc, patos pracy naukowej.
W ostatniej powiesci Jefremowa: „Mglawica Andromedy” (1958) opisane sa zdarzenia odlegle od nas o 2000 lat, kiedy ludzkosc osiagnela wyzsze stadium komunizmu, nazwane w utworze „Era Wielkiego Pierscienia” (EWP). Jest to epoka pelnego zwyciestwa czlowieka nad przyroda Ziemi, opanowania niewyczerpanych zrodel energii l przejscia do nastepnego etapu opanowania wszechswiata — dotarcia do innych gwiazd i zaludnienia nadajacych sie do zycia planet dalekich systemow slonecznych.
Ksiazka Jefremowa pelna jest szlachetnego humanizmu, pod ktorego sztandarem jednocza sie w Wielki Pierscien wszystkie wysoko rozwiniete istoty myslace naszej Galaktyki.
Pisarzowi udalo sie pokazac ludzi przyszlosci, pozwala nam wyczuc cieplo ich krzepkich dloni, uslyszec trwozne lub radosne bicie ich serc, doswiadczyc na sobie ujarzmiajacej sily ich rozumu. Jest w tej ksiazce romantyzm kosmosu, jego tchnienie, wyczucie jego nieskonczonosci, zadza poznania wszechswiata.
Nowatorska i smiala jest proba zajrzenia w przyszlosc spoleczenstwa ludzkiego w okresie zwycieskiego komunizmu. Jest wiec rzecza zrozumiala, ze ksiazka musiala wywolac dyskusje.
Ksiazka Jefremowa jest nowoczesna w najlepszym sensie tego slowa. Jej punktem wyjsciowym sa najnowsze zdobycze nauki i techniki. Autor siegal nie tylko do teorii wzglednosci i fizyki jadrowej, nie tylko do matematyki i biologii, lecz rowniez do filozofii, etyki, psychologii. Stad tez syntetyczny charakter jego ksiazki laczacej w sobie elementy fantastyki naukowotechnicznej, przygodowej i spoleczno-psychicznej.
Jeszcze nie dobiegl konca druk niniejszej powiesci w czasopismie, gdy dokola naszej planety rozpoczely lot sztuczne ksiezyce.
W obliczu tych faktow swiadomosc slusznej koncepcji, stanowiacej zalozenie powiesci, sprawila mi niemala radosc.
Rozmach tworczej fantazji w dziedzinie techniki, podobnie jak wiara w swietlana przyszlosc i nieustanne doskonalenie sie rozumnie zorganizowanej spolecznosci, znalazly potwierdzenie w sygnalach nadawanych z malenkich ksiezycow. Cudownie szybkie spelnienie jednego marzenia z „Mglawicy Andromedy” budzi we mnie niejakie obawy, czy trafnie ukazalem w powiesci historyczne perspektywy przyszlosci. Juz raz w czasie pisania zmienilem tok akcji, starajac sie zblizyc ja do naszych czasow. Poczatkowo bowiem wydawalo mi sie, ze przemiany planety i jej zycia na wielka skale moglyby sie dokonac nie wczesniej niz po uplywie trzech tysiecy lat. Podstawa moich obliczen byly dzieje ludzkosci, ale nie wzialem pod uwage tego, ze w ustroju komunistycznym, ktory uzbroi czlowieka w potezne srodki dzialania i stworzy gigantyczne mozliwosci rozwojowe, postep techniczny bedzie sie odbywal o wiele szybciej.
Totez pracujac nad ostatecznym wykonczeniem powiesci, skrocilem okres dzielacy nas od czasu akcji o cale tysiaclecie. Niemniej start sztucznych satelitow Ziemi sugeruje, ze wypadki przedstawione w powiesci moglyby
