синода в Оранже; Гефеле, напротив (ii, 718), считает, что он был раньше. Точная дата нам неизвестна.
«Arbitrium voluntatis in primo homine in infirmatum» (не «amissum»).
To есть дела заслуги существуют. «Debetur merces bonis operibus, si fiant, sed gratia quae non debetur praecedit, ut fiant». Пункт 18 взят из Августина, Opus imperf. с. Jul., i, с. 133, и из «Сентенций» Проспера Аквитанского, п. 297. С другой стороны, Августин говорил также: «Merita nostra sunt Dei munera».
B латинском оригинале Epilogus звучит следующим образом (Aug. Opera, tom. ?. Appendix, f. 159 sq.): «Ас sic secundum suprascriptas sanctarum scripturarum sententias vel antiquorum patrum definitiones hoc, Deo propitiante, et praedicare debemus et credere, quod per peccatum primi hominis ita inclinatum et attenuatum fuerit liberum arbitrium, ut nullus postea aut diligere Deum sicut oportuit, aut credere in Deum, aut operari propter Deum quod bonum eat, possit, nisi gratia eum et misericordia divina praevenerit. Unde Abel justo et Noe, et Abrahae, et Isaac, et Jacob, et omni antiquorum sanctorum mullitudini illam praeclaram fidem, quam in ipsorum laude praedicat apostolus Paulus, non per bonum naturae, quod prius in Adam datum fuerat, sed per gratiam Dei credimus fuisse collatam. Quam gratiam etiam post adventum Domini omnibus qui baptizari desiderant, non in libero arbitrio fiaberi, sed Christi novimus simul et credimus largitate conferri, secundum illud quod jam supra dictum est, et quod praedicat Paulus apostolus: Vobis donatum est pro Christo non solum ut in eum credatis, sed etiam ut pro illo patiamini (Phil. i. 29); et illud: Deus qui caepit in vobis bonum opus, perficiet usque in diem Domini nostri Jesu Christi (Phil. i. 6); et illud: Gratia salvi facti estis per fidem, et hoc non ex vobis, Dei enim donum est (Ephes. ii. 8); et quod de se ipso ait apostolus: Misericordiam consecutus sum ut fidelis essem (1 Cor. vii. 29); non dixit quia eram, sed ut essem; et illud: Quid hohes quod non accepisti? (1 Cor. iv. 7): et illud: Omne datum bonum et omne donum perfectum de sursum est, descendens a Patre luminum (Jac. i. 17); et illud: Nemo habet quidquam boni, nisi Uli datum fuerit de super (Joann. iii. 23). Innumerabilia sunt sanctarum scripturarum testimonia quae possunt ad probandam gratiam proferri, sed brevitatis studio praetermissa sunt, quia et revera cui pauca non sufficiunt plura non proderunt. Hoc etiam secundum fidem catholicam credimus, quod accepta per baptismum gratia, omnes baptizati, Christo auxilante et cooperante, quae ad salutem animae pertinent, possint et debeant, si fideliter laborare voluerint, adimplere. Aliquos vero ad malum divina potestate praedestinatos esse non serum non credimus, sed etiam si sunt, qui tantum malum credere velint cum omni detestatione Ulis anathema dicimus. Hoc etiam salubriter profitemur et credimus, quod in omni opere bono non nos incipimus et postea per Dei misericordiam adjuvamur, sed ipse nobis, nullis praecedentibus bonis meritis, et fidem et amorem sui prius inspirat, ut et baptismi sacramenta fideliter requiramus, et post baptismum cum ipsius adjutorio ea quae sibi sunt placita implere possimus. Unde manifes?tissime credendum est, quod et illius latronis, quem Dominus ad paradisi patriam revocauit, et Cornelii centurionis, ad quern angelus Domini missus est, et Zachaei, qui ipsum Dominum suscipere meruit, ilia tarn admirabilis fides non fuit de natum, sed divinae largitatis donum. Et quia definitionem antiquoram patrum nostramque, quae suprascripta est, non solum religiosis, sed etiam laicis medicamentum esse, et desideramus et cupimus: placuit ut earn etiam illustres ас magnifici viri, qui nobiscum ad praefatam festivitatem conveneruni, propria manu subscriberent». Далее следуют имена четырнадцати епископов (возглавляемых Цезарием) и восьми мирян (возглавляемых Петром Марцеллином Феликсом Либерием, vir clarissimus et illustris Praefectus Praetorii Galliarum atque Patricius).
Это, несомненно, означает, что Августин такому не учил; фактически, он учил только предопределению грешников к погибели, а не предопределению ко греху.
См. дальнейшую историю антропологии в Wiggers: Schicksale der augustinischen Anthropologie von der Verdammung des Semipelagianismus auf den Synoden zu Orange und Valence, 529, bis zur Reaction des Monchs Gottschalk fur den Augustinimus, в Niedner, «Zeitschrift fur Hist. Theologie», 1854, p. 1 ff.
Отсюда его прозвище ???????? (? ?????) ??? ????????, Pamphili, Памфил, которое использовалось в древности для того, чтобы отличать его от других, менее известных личностей с тем же именем, например Евсевия из Никомедии (ум. в 341), Евсевия из Верцеллы (ум. в 371), Евсевия Эмесенского, из Эмесы или Эмисы в Финикии (ум. в 360), и других. Об этом последнем см. Opuscula quae supersunt Graeca, ed. Augusti, Elberfeld, 1829, несколько поспешный рассказ; исправлен в Thilo, Ueber die Schriften des Euseb. von Alex, und des Euseb. von Emisa, Halle, 1832.
Иероним замечает о Памфилии (De viris illustribus, с. 75): «Tanto bibliothecae divinae amore flagravit, ut maximam partem Origenis voluminum sua manu descripserit, quae usque hodie [a. 392] in Caesariensi bibliotheca habentur».
Так считает и Валесий, в то время как Бароний верит упреку.