8
На другую раніцу перад домам Гулівера выстраіліся войскі, сабраліся прыдворныя. Прыехаў і сам імператар са світай і міністрамі.
У гэты дзень Гулівер павінен быў аддаць імператару Ліліпуціі сваю зброю.
Адзін чыноўнік гучна чытаў вопіс, а другі бегаў па Гуліверу з кішэні ў кішэню і паказваў яму, якія рэчы патрэбна даставаць.
— Кавалак грубага палатна! — пракрычаў чыноўнік, які чытаў вопіс.
Гулівер паклаў на зямлю сваю насоўку.
— Срэбны куфэрак!
Гулівер дастаў з кішэні табакерку.
— Стос гладкіх белых лістоў, прашытых вяроўкамі!
Гулівер паклаў побач з табакеркай сваю запісную кніжку.
— Доўгі прадмет, падобны на садовую рашотку.
Гулівер дастаў грабеньчык.
— Скураны пояс, меч, падвойны мяшок з металічнымі шарамі ў адным аддзяленні і чорнымі зярнятамі — у другім!
Гулівер адшпіліў пояс і паклаў яго на зямлю разам са сваім корцікам і мяшочкам, у якім ляжалі кулі і порах.
— Машына з жалеза і дрэва! Рыбалоўная сетка з круглымі прадметамі з медзі, серабра і золата! Велізарны нож! Круглая металічная скрынка.
Гулівер дастаў пісталет, кашалёк з манетамі, кішэнны ножык і гадзіннік. Імператар перш за ўсё агледзеў нож і корцік, а затым загадаў Гуліверу паказаць, як страляюць з пісталета.
Гулівер паслухаўся. Ён зарадзіў пісталет адным толькі порахам — порах у парахаўніцы застаўся зусім сухі, таму што вечка завінчвалася наглуха, — узняў пісталет і стрэліў у паветра.
Пачуўся аглушальны грукат. Многія людзі страцілі прытомнасць, а імператар пабялеў, закрыў твар рукамі і доўга не адважваўся расплюшчыць вочы.
Калі дым разышоўся і ўсе супакоіліся, уладар Ліліпуціі загадаў адвезці ў арсенал нож, корцік і пісталет.
Астатнія рэчы Гуліверу аддалі назад.
9
Цэлага паўгода пражыў Гулівер у палоне. Шэсць самых славутых вучоных кожны дзень прыходзілі ў замак вучыць яго ліліпуцкай мове.
Праз тры тыдні ён ужо добра разумеў, што гавораць навокал, а месяцы праз два і сам навучыўся размаўляць з жыхарамі Ліліпуціі.
На першых жа ўроках Гулівер запомніў адну фразу, якая патрэбна была яму больш за ўсё: «Ваша вялікасць, я прашу вас адпусціць мяне на волю».
Кожны дзень на каленях паўтараў ён гэтыя словы імператару, але імператар адказваў заўсёды адно і тое ж:
— Люмоз кельмін песо дэсмар лон эмпазо!
Гэта значыць: «Я не магу вызваліць цябе, пакуль ты не паклянешся мне жыць у міры са мной і з усёй маёй імперыяй».
Гулівер гатоў быў у любую хвіліну даць клятву, якую ад яго патрабавалі. Ён зусім і не хацеў ваяваць з маленькімі чалавечкамі. Але імператар адкладваў цырымонію ўрачыстай клятвы з дня на дзень.
Пакрысе ліліпуты прывыклі да Гулівера і перасталі яго баяцца.
Часта вечарамі ён клаўся на зямлю перад сваім замкам і дазваляў пяці ці шасці чалавечкам танцаваць у сябе на далоні.
Дзеці з Мільдэнда прыходзілі гуляць у хованкі ў яго валасах.
І нават ліліпуцкія коні больш не храплі і не станавіліся дыбка, калі бачылі Гулівера.
Імператар наўмысна загадаў як мага часцей наладжваць конныя вучэнні перад старым замкам, каб прывучыць коней сваёй гвардыі да жывой гары.
Раніцой усіх коней з палкавых і ўласных імператарскіх канюшань праводзілі ля ног Гулівера.
Кавалерысты прымушалі сваіх коней пераскокваць цераз яго руку, пакладзеную на зямлю, а адзін славуты коннік пераскочыў нават неяк цераз яго нагу, закутую ў ланцуг.
Гулівер усё яшчэ сядзеў на ланцугу. Ад нуды ён узяўся за работу і сам зрабіў сабе стол, крэслы і ложак.
Для гэтага яму прывезлі каля тысячы самых вялікіх і тоўстых дрэў з імператарскіх лясоў.
А пасцель для Гулівера зрабілі лепшыя мясцовыя майстры. Яны прынеслі ў замак шэсцьсот сеннікаў звычайнай ліліпуцкай велічыні. Па сто пяцьдзесят штук сшылі яны разам і зрабілі чатыры вялікія сеннікі на Гулівераў рост. Іх паклалі адзін на адзін, але ўсё-такі спаць Гуліверу было мулка.
Такім жа чынам зрабілі для яго коўдру і прасціны.
Коўдра выйшла тонкая і не вельмі цёплая. Але Гулівер быў марак і не баяўся прастуды.
Абед, вячэру і снеданне для Гулівера варылі трыста павароў. Для гэтага каля замка ім пабудавалі цэлую кухонную вуліцу — з правага боку стаялі кухні, а з левага жылі павары са сваімі сем'ямі.
За сталом звычайна прыслугоўвала не больш ста дваццаці ліліпутаў.
Дваццаць чалавечкаў Гулівер браў у рукі і ставіў проста да сябе на стол. Астатнія сто працавалі ўнізе. Адны падвозілі ежу ў тачках або падносілі на насілках, другія падкочвалі да ножкі стала бочкі з віном.
Са стала ўніз былі спушчаны моцныя вяроўкі, і чалавечкі, што стаялі на стале, з дапамогай спецыяльных блокаў усцягвалі ежу наверх.
Кожны дзень на світанні да старога замка прыганялі цэлы статак жывёлы — шэсць быкоў, сорак бараноў і мноства ўсялякай дробнай жыўнасці.
Смажаных быкоў і бараноў Гулівер звычайна разразаў на дзве ці нават на тры часткі, індыкоў і гусей адпраўляў у рот цалкам, не разразаючы, а дробную птушку — курапатак, бакасаў, рабчыкаў — глытаў па дзесяць, а то і па пятнаццаць штук зараз.
Калі Гулівер еў, натоўп ліліпутаў стаяў вакол і дзівіўся на яго. Аднойчы нават сам імператар у суправаджэнні імператрыцы, прынцаў, прынцэс і ўсёй світы прыехаў паглядзець на такое рэдкае відовішча.
Гулівер паставіў крэслы знатных гасцей на стол насупраць свайго прыбора і выпіў за здароўе імператара, імператрыцы і ўсіх прынцаў і прынцэс па чарзе. Ён у гэты дзень еў нават больш, чым звычайна, каб здзівіць і пацешыць сваіх гасцей, але абед здаўся яму не такі смачны, як заўсёды. Ён заўважыў, як спалохана і злосна глядзеў у яго бок дзяржаўны казначэй Флімнап.
І сапраўды, на другі дзень казначэй Флімнап зрабіў даклад імператару. Ён сказаў:
— Горы, ваша вялікасць, добрыя тым, што яны не жывыя, а мёртвыя, і таму іх не трэба карміць. Калі ж якая-небудзь гара раптам ажыве і запатрабуе, каб яе кармілі, больш разумна будзе зрабіць яе зноў мёртвай, чым падаваць ёй кожны дзень снеданне, абед і вячэру.
Імператар уважліва выслухаў Флімнапа, але не згадзіўся з ім.
— Не спяшайцеся, дарагі Флімнап, — сказаў ён. — Усё ў свой час.
Гулівер нічога не ведаў пра гэту размову. Ён сядзеў каля замка, гутарыў са знаёмымі ліліпутамі і сумна разглядаў вялікую дзірку на рукаве свайго кафтана.
Ужо шмат месяцаў ён, не мяняючы, насіў адну і тую ж кашулю, адны і тыя ж кафтан і камізэльку і з трывогай думаў пра тое, што вельмі хутка яны ператворацца ў лахманы.
Ён папрасіў выдаць яму якой-небудзь тоўстай тканіны на латкі, але замест гэтага да яго з'явілася трыста краўцоў. Яны загадалі Гуліверу стаць на калені і прыставілі да яго спіны доўгую лесвіцу.
Па гэтай лесвіцы старшы кравец дабраўся да яго шыі і спусціў адтуль, ад патыліцы да падлогі, вяроўку
