Матылёк страшэнна спалохаўся, але нічога не зробіш, давялося яму падляцець да Сулеймана-ібн- Дауда і сесці, трапечучы крыльцамі, на яго выстаўлены палец. Сулейман-ібн-Дауд нахіліў галаву і ціхенька прашаптаў:

— Ах, чалавечак, ты ж цудоўна ведаеш, што, колькі б ты ні тупаў нагою, ад гэтага не зварухнецца нават травінка! Чаму ж ты гэтак бессаромна лжэш сваёй жонцы? Гэта ж праўда, што яна твая жонка?

Матылёк паглядзеў на Сулеймана-ібн-Дауда і ўбачыў наймудрэйшыя вочы цара, што зіхацелі, як зоркі ў марозную ноч. І ён склаў крыльцы, і схіліў галаву, і сабраў усю сваю мужнасць, і сказаў:

— Сапраўды, гэта мая жонка, а ты сам добра ведаеш, што яны такое, нашы жонкі.

Сулейман-ібн-Дауд ухмыльнуўся ў бараду і адказаў:

— Так, браце мой, гэта я вельмі добра ведаю.

— Трэба ж трымаць іх у паслухмянасці, — сказаў Матылёк. — А мая жонка лае мяне ўжо ўсю раніцу, я і настрашыў яе, каб яна перастала бушаваць і сварыцца.

І Сулейман-ібн-Дауд сказаў:

— Што ж, можа, гэта і сапраўды ўціхамірыць яе. Ідзі да свае жонкі, о браце мой, а я паслухаю, што ты ёй скажаш.

Паляцеў Матылёк назад да сваёй жонкі, якая сядзела пад лісцікам і дрыжала ад страху.

І яна ўсклікнула:

— Ён чуў твае словы! Сулейман-ібн-Дауд чуў, што ты сказаў!

— Чуў, — адказаў Матылёк. — Я і хацеў, каб ён чуў.

— І што ж ён сказаў? О, што ж ён сказаў?

— Ну, — адказаў Матылёк, важна памахваючы крыльцамі, — між намі, дарагая, (вядома, я не асуджаю яго, бо палац вельмі дорага каштуе, ды і апельсіны якраз даспяваюць). Зрэшты, ён прасіў мяне не тупаць, і я паабяцаў, што не тупну.

— Божа мой! — усклікнула жонка Матылька і прыціхла, а Сулейман-ібн-Дауд смяяўся да слёз з нахабства гэтага прайдзісвета.

Балкіда Найпрыгажэйшая стаяла за дрэвам сярод пунсовых лілеяў і ўсміхалася ўпотай, бо яна чула ўсю размову. І яна падумала: «Калі я і праўда мудрая, я магу збавіць свайго каханага ад дакучлівых сварлівых царыц». Яна выставіла палец і ціхенька прашаптала жонцы Матылька:

— Малюсенькая жанчына, хадзі-тка сюды!

Матыліха страшэнна спужалася, ды нічога не зробіш, яна падляцела да Балкіды і села на яе белую руку.

Балкіда нахіліла сваю прыгожую галаву і прашаптала:

— Малюсенькая жанчына, няўжо ты і праўда паверыла таму, што сказаў табе муж?

Матыліха зірнула на Балкіду і ўбачыла вочы Найпрыгажэйшай царыцы, што зіхацелі, як зіхаціць возера ў месячную ноч. Матыліха склала крыльцы і, сабраўшы ўсю сваю мужнасць, сказала:

— О царыца, красуйся на векі вякоў! Ты ж ведаеш, што такое мужы!

І царыца Балкіда, мудрая Балкіда Саўская, падняла руку да вуснаў, каб схаваць усмешку, і сказала:

— Так, сястрыца мая, ведаю.

— Яны злуюцца за дробязі, — сказала Матыліха, хутка-хутка распасціраючы і складваючы крыльцы, — і мы павінны ўлагоджваць іх, о Царыца, каб яны не бурчалі. Яны ніколі не думаюць нават паловы таго, што кажуць. Калі мужу майму гэтак хочацца верыць, нібыта я паверыла, што варта яму тупнуць нагой і палац Сулеймана-ібн-Дауда знікне, няхай сабе верыць, не буду яму пярэчыць. Усё адно заўтра ён пра гэта забудзецца.

— Так, сястрыца мая, ты кажаш шчырую праўду, — прамовіла Балкіда, — але, калі ён наступны раз пачне перад табою выхваляцца, злаві яго на слове. Скажы яму, каб ён і папраўдзе тупнуў нагою, і паглядзі, што з гэтага выйдзе. Ён будзе дужа пасаромлены. Вось пабачыш.

Матыліха паляцела да свайго Матылька, а праз пяць хвілін яны ўжо сварыліся — яшчэ мацней, чым раней.

— Успомні, — сказаў Матылёк, — успомні, што я магу зрабіць, калі тупну нагою!

— Я табе ані не веру, — адказала Матыліха, — і я была б рада паглядзець, што ў цябе з гэтага выйдзе! Тупні! Тупні! Калі ласка, тупні!

— Я абяцаў Сулейману-ібн-Дауду не тупаць, і я не хачу парушаць сваё слова.

— Колькі ні тупай, усё адно нічога не будзе. Нават маленькая травінка і тая не зварухнецца. Чаму ж ты не тупаеш? Тупні! Тупні! Кажу табе: тупні!

Сулейман-ібн-Дауд сядзеў пад камфорным дрэвам, чуў кожнае слова і смяяўся гэтак, як яшчэ ніколі не смяяўся.

Ён забыўся пра царыц, ён забыўся пра Звяругу, што выплыў з марской глыбіні, ён забыўся пра сваё самахвальства. І Балкіда, стоячы за дрэвам, таксама смяялася, бо яе каханаму было гэтак весела.

Але вось Матылёк, злосны і ўсхваляваны, зноў спусціўся пад камфорнае дрэва і сказаў Сулейману- ібн-Дауду:

— Яна хоча, каб я тупнуў. Яна хоча паглядзець, што з гэтага выйдзе. О Сулейман-ібн-Дауд, ты ж ведаеш, што ў мяне нічога не атрымаецца! І цяпер яна ўжо ніколі не паверыць ніводнаму майму слову і будзе смяяцца з мяне да канца маіх дзён.

— Не, о браце мой, — сказаў Сулейман-ібн-Дауд, — гэтага не будзе, абяцаю табе.

І ён пакруціў на пальцы пярсцёнак (толькі для таго, каб дапамагчы Матыльку, а не для таго, каб пахваліцца сваёю ўсемагутнасцю), і як згледзець вокам чатыры вялізныя Джыны ўзніклі перад ім з-пад зямлі.

— Рабы, — сказаў Сулейман-ібн-Дауд, — калі гэты васпан, што сядзіць у мяне на пальцы (там сядзеў хвалько Матылёк), тупне левай пярэдняй нагой, зрабіце так, каб усчалася навальніца, ляснуў пярун і гэты палац, і ўсе гэтыя сады згінулі з вачэй, зніклі. А як ён тупне зноў, асцярожна пастаўце іх на ранейшае месца.

— Цяпер, о браце мой, — сказаў ён Матыльку, — ідзі да жонкі і тупай сабе на пацеху.

Матылёк падляцеў да жонкі, якая ўсё яшчэ крычала:

— Чаму ж ты не тупаеш? Тупні! Ну, тупні ж! Тупні!

За агароджай, што акружала палац, Балкіда ўбачыла чатырох Джынаў і сказала:

— Нарэшце такі Сулейман-ібн-Дауд, каб уратаваць Матылька, зробіць тое, што даўным-даўно павінен быў зрабіць, каб уратаваць самога сябе: утаймуе гэтых сварлівых царыц.

Матылёк тупнуў нагою. Джыны падхапілі палац і сады і знеслі іх па паветры за тысячу міляў. Ляснуў страшэнны пярун, і неба зрабілася чарнейшым за чарніла. А Матыліха лятала ў цемры і крычала:

— О, я не буду болей сварыцца! І навошта я пад'юджвала яго! Мой каханы, мой любенькі муж, вярні назад і палац і сады, і я ніколі болей не буду пярэчыць табе!

Матылёк і сам спужаўся не менш за сваю жонку, а Сулейман-ібн-Дауд гэтак рагатаў, што не мог нават адразу шапнуць Матыльку:

— Тупні зноў, о браце мой, вярні мне мой палац, о вялікі чарадзей!

— Ага, вярні яму палац! — усклікнула Матыліха, якая лятала ў цемры, нібы начніца. — Вярні яму палац і не займайся болей такім жахлівым чараўніцтвам!

— Добра, дарагая, хай будзе так! — сказаў Матылёк, стараючыся як мага паддаць сабе храбрасці. — От бачыш, што выйшла з таго, што ты прыдзіралася да мяне. Само сабой зразумела, што сам я ніколечкі не турбуюся пра тое, вернецца палац ці не, такія рэчы для мяне не ўпершыню, але з павагі да цябе і да Сулеймана-ібн-Дауда я не пярэчу супроць таго, каб усё вярнулася на сваё месца.

І ён тупнуў яшчэ раз, і ў той жа момант Джыны без ніводнага штуршка паставілі і сады і палац на ранейшае месца.

І ўсё было па-ранейшаму. Цёмна-зялёнае лісце апельсінавых дрэў ярка зіхацела на сонцы, фантаны пераліваліся сярод пунсовых эгіпецкіх лілеяў, птушкі спявалі, быццам нічога і не было, а Матыліха ляжала на баку пад камфорным дрэвам. Крыльцы ў яе трымцелі, і, задыхаючыся, яна паўтарала:

— Даруй мне! Я болей не буду!

Сулейман-ібн-Дауд гэтак смяяўся, што ледзьве мог слова вымавіць. На яго напала ікаўка. Знемагаючы ад смеху, ён выставіў Матыльку палец і сказаў:

Вы читаете Казкі
Добавить отзыв
ВСЕ ОТЗЫВЫ О КНИГЕ В ИЗБРАННОЕ

0

Вы можете отметить интересные вам фрагменты текста, которые будут доступны по уникальной ссылке в адресной строке браузера.

Отметить Добавить цитату