ўбачыўшы, Раман адступiў, зачынiўшы за сабою дзверы. Перад вачыма быў парослы хмызняком схiл. I нiякiх слядоў ад дзвярэй.
Кiн вярнуў шар у падвал, на iмгненне абагнаўшы Рамана.
Хлопец, якi так i стаяў у дзвярах падземнага хода, адляцеў убок - Раман адштурхнуў яго, кiнуўся да стала. Хлопец падышоў, спынiўся ззаду. Раман iрвануў да сябе лiст пергаменту i хутка пачаў пiсаць.
- Стукаюць, - сказаў Кiн. - Ганна, чуеш?
У дзверы стукалi.
Раман згарнуў лiст у трубку, падаў хлопцу.
Ганна зрабiла намаганне, каб вярнуцца ў дваццатае стагоддзе.
- Зачынi дзверы, - хуткiм шэптам сказаў Кiн. - I хоць памры, каб нiхто сюды не ўвайшоў. Мы не можам перапынiць працу. Праз паўгадзiны я адыходжу ў мiнулае.
- Ёсць, капiтан, - сказала Ганна таксама шэптам. Каля дзвярэй яна аглянулася. Кiн сачыў за шарам, Жуль - за прыборамi. Яны спадзявалiся на Ганну. Хлопец Глузд узяў трубку пергаменту, слухаў, што гаварыў яму Раман.
За дзвярыма стаяў дзед Генадзь. Гэтага Ганна i баялася.
- Ты чаго замыкаешся? - сказаў ён. - Па тэлевiзары французскi фiльм паказваюць пра сярэдневяковае жыццё. Я па цябе.
- Ой, у мяне галава балiць! - сказала Ганна. - Зусiм не магу з хаты выйсцi. Легла ўжо.
- Як легла, - здзiвiўся Генадзь. - Паветра ў нас свежае, ад яго i балiць. Хочаш, гарчычнiкi пастаўлю?
- Ды я ж не прастудзiлася. У мяне галава балiць, стамiлася.
- А можа, па чарачцы? - спытаўся дзед Генадзь.
Ганна не магла ўпусцiць дзеда ў сенi, дзе на падлозе былi вiдаць сляды Жулевай працы.
- Не, дзякуй, не хочацца.
- Ну тады я пайшоў, - сказаў дзед, не робячы нi кроку. - А то французскi фiльм пачынаецца. А гэтыя не вярталiся? Рэстаўратары?
- Не, яны ўжо на станцыю паехалi.
- А 'газiка' такi спачатку не было, а потым узяўся. Дзiва. Тут хiба 'газiк' пройдзе?
- Яны з пагорка прыехалi.
- Я i кажу, што не праедзе. Але людзi прыемныя,
адукаваныя. Вывучаюць нашае мiнулае.
- Я пайду лягу. Можна?
- Iдзi, вядома, хiба я трымаю, а то фiльм пачынаецца. Калi хочаш, то прыходзь, я глядзець буду.
Нарэшце дзед пайшоў. Ганна не стала чакаць, пакуль ён мiне веснiчкi, кiнулася назад у халодную святлiцу. За час яе адсутнасцi сцэна ў шары памянялася. Яна ўяўляла сабой верхнi паверх церама, у кутнiм пакоi была толькi польская князёўна Магда. Ганна не адразу ўбачыла, што на падлозе, склаўшы накрыж ногi, сядзiць блазан.
- Я чула шум, - сказала Магда. - Пачаўся прыступ?
- А што iм рабiць? Прыйшлi на абед, значыць, лыжку падавай. А калi талерка пустая ды яны галодныя...
- Ты дзе навучыўся польскай мове, дурань?
- Жыццё прымусiла. Сёння тут, а заўтра там, - ухмыльнуўся блазан.
- Гэта праўда, што твой гаспадар спалiў ордэнскую вежу?
- Ён i дзесяць вежаў спалiць можа. Было б што палiць.
- Ён чарадзей?
- А што вам, бабам, да чарадзеяў? Дзе горача - туды пальчыкi цягнеце. Апечацеся.
- Скрозь агонь, - сказала князёўна. Яна раптам падышла да блазна, села побач з iм на дыван. I Ганна зразумела, што князёўна вельмi маладая, ёй гадоў васемнаццаць.
- Я ў Смаленск ехаць не хацела, - сказала яна. - У мяне дома кацяня засталося.
- Чорнае? - спытаўся блазан.
- Шэрае, такое пушыстае. I ласкавае. А потым нас леты захапiлi. Пана Тадэвуша забiлi. Чаму яны на нас напалi?
- Баярын кажа, што iх немцы паслалi.
- Мой бацька лiст епiскапу пiсаў. Мы ж не ў дзiкiх мясцiнах жывём. А ў Смаленску сцены моцныя?
- Смаленск нiхто не зачэпiць. Смаленск - вялiкi горад, - сказаў блазан. - Нас з баярынам Раманам адтуль так гналi, што мы нават паперы забраць не паспелi. I друкарскi варштат наш спалiлi.
- Якi варштат?
- Каб малiтвы друкаваць.
- Баярын Раман з д'яблам знаецца?
- Куды яму! Калi б д'ябал за яго быў, хiба ён дапусцiў бы, каб манахi нас у Смаленску папалiлi?
- Д'ябал хiтры, - сказала князёўна.
- Не без таго, - сказаў блазан. - Любы табе наш баярын?
- Так нельга казаць. Я ў Смаленск еду, там мяне замуж аддадуць. За князевага сына. Iзяслава Ўладзiмiравiча.
- Калi даедзеш, - сказаў блазан.
- Не кажы так. Мой бацька рыцарам сябар. Ён iм зямлю даў.
- А ноччу хто разбярэцца?
- Князь Вячка iх у горад не пусцiць. Ён смелы вiцязь.
- Дзiця ты, ну проста дзiця. - Блазан устаў i падышоў да стала. - Гэта квас у цябе?
- Мне таксама дай напiцца, - сказала, лёгка ўстаючы з дывана, дзяўчына.
Блазан раптам рэзка азiрнуўся, паглядзеў на дзверы.
- Пiць, кажаш, хочаш?
- Ану ж, - сказаў Кiн i скiраваў шар да дзвярэй, пранiзаў iх, i ў вузкiм калiдоры Ганна ўбачыла ссутуленага ў кутку Рамана.
- Ён яе кахае, - сказала Ганна.
- Гэтага нам яшчэ не хапала. - сказаў Жуль.
- А цётка на яе сварылася, што горнецца да князя, памятаеце?
- Памятаю, - сказаў Кiн, вяртаючы шар у пакой. Якраз у той момант, калi блазан, лоўка, як фокуснiк, лiнуў з бутэлечкi ў кубак прываротнага зелля. Падаў дзяўчыне.
- Дзякуй. Ты не iдзi, Акiплеша. Мне страшна адной.
- Усё, - сказаў Кiн. - Пара збiрацца.
19
- Як вы думаеце, - сказала Ганна, пакуль Кiн падбiраў з ложка кашулi i боты, - той жамойт заб'е епiскапа?
- Не, - сказаў Кiн. - Епiскап памрэ гадоў праз пятнаццаць. Жуль, правер, каб нiчога не заставалася ў сенцах.
- А вы не вернецеся? - раптам Ганна зразумела, што вiдовiшча канчаецца. Апошняя дзея - выкраданне чарадзея. I гледачы пакiдаюць залу. Акцёры загадзя сабралi рэквiзiт i пераязджаюць у iншы гарадок.
- Калi ўсё абыдзецца, - сказаў Кiн суха, - то не вярнуся. Жуль перакiне нас дамоў. Дзед Генадзь прыходзiў?
Ганна кiўнула.
- Згатаваць кавы?
- Толькi сабе i Жулю, - сказаў Кiн, - перад адпраўкаю лепш не есцi. Я заўтра ранiцай паснедаю. Дома...
- Усё-такi гэты шум мне непрыемны, - сказала Ганна. - Дзяўчына нiчога не падазрае...
- Ён яго раб, - сказаў Кiн. - Раман яго выратаваў ад смерцi. Але прываротнага зелля не iснуе. Гэта даказана навукай.
- Не ведаю, - сказала Ганна. - Вы ж самi гаворыце, што Раман унiверсальны генiй. Можа, прыдумаў. Былi ж раней розныя сакрэты.
- Я буду пераадзявацца, - сказаў Кiн. - I баюся вам перашкодзiць. Вы хацелi згатаваць кавы.
- Безумоўна, - сказала Ганна, - хацела. Яна падпалiла ў плiце - добра, што ўзяла з сабою молатай кавы, - гэтыя прышэльцы, вядома, не падумалi, што будуць кармiцца тры днi. Дармаеды. Лайдакi. Ганна была
