Вугольчык таксама звалiўся ў ваду. Ён засiпеў: 'Таплюся, ратуйце!' - i пайшоў на дно.
А бабiна асцярожнай была, яна на беразе засталася.
Засталася на беразе i давай смяяцца з вугольчыка i саломiнкi.
Смяялася яна, смяялася - i лопнула ад смеху.
Дрэнна б ёй давялося, ды на яе шчасце сядзеў на беразе вандроўны кравец.
Дастаў кравец нiткi i сшыў абедзве палавiнкi бабiны.
А таму што ў краўца белых нiтак з сабой не было, ён зашыў бабiну чорнай нiткай. З таго часу ва ўсiх бабiнах чорнае шво пасярэдзiне.
СТОЛIК-НАКРЫЙСЯ, ЗАЛАТЫ АСЁЛ I ДУБIНКА З МЯШКА
Даўным-даўно жыў на свеце кравец. Былi ў яго тры сыны i адна-адзiная каза. Яна iх усiх малаком кармiла. А за гэта яе трэба было кожны дзень пасвiць.
Сыны пасвiлi казу па чарзе. Пагнаў яе аднойчы старэйшы сын на могiлкi. Трава там расла высокая ды сакавiтая. Каза цэлы дзень скубла траву i скакала. Вечарам, перад тым як вяртацца дамоў, ён i пытае ў яе:
- Цi сытая ты, каза мая?
Адказала каза:
- Я такая сытая, што не з'ем болей нi лiсцiка. Ме-ме!
- Ну, тады i iдзi дадому.
Прывёў яе за вяровачку ў стойла i моцна прывязаў.
Бацька цiкавiцца ў сына:
- Цi не галодная наша каза?
- О, яна такая сытая, не хоча болей нi лiсцiка.
Пахвалiў кравец сына, а сам пайшоў у стойла, пагладзiў любiмую козачку i перапытвае:
- Цi сытая ты, каза мая?
I адказала яму каза:
- Ад чаго я буду сытая? Скакала цераз магiлку, з'ела адну былiнку. Ме-ме!
- Што я чую!
Выскачыў кравец са стойла, як закрычыць на сына:
- Ах ты, манюка, каза ж зусiм галодная!
Пабiў сына i прагнаў з двара.
На другi дзень наступiла чарга пасвiць казу сярэдняму сыну. Знайшоў ён у садзе месца, дзе трава добрая расла, каза яе ўсю i з'ела. Вечарам пытае:
- Цi сытая ты, каза мая?
- Я такая сытая, што не з'ем болей нi лiсцiка. Ме-ме!
- Тады iдзi дадому.
А дома стары кравец дапытвае сына:
- Цi наелася наша каза?
- О, яна такая сытая, што не хоча болей нi лiсцiка.
Але кравец вырашыў сам у гэтым пераканацца. Зайшоў у стойла i пытае:
- Цi сытая ты, каза мая?
I адказала каза:
- Як мне быць сытаю, калi я з'ела толькi адну былiнку, як скакала цераз магiлку. Ме-ме!
- Ах ты, гэткi злодзей! - закрычаў кравец. - Такую рахманую казу ды прымусiў галадаць!
Выбег са стойла, адмянташыў палкай сына i прагнаў з двара.
Наступiла чарга малодшаму сыну пасвiць казу. Знайшоў ён добрую пашу з густой травой, запусцiў туды казу. Вечарам пытае ў яе:
- Цi сытая ты цяпер, каза мая?
- Я такая сытая, што не з'ем болей нi лiсцiка. Ме-ме!
- Ну, тады пайшлiма дамоў.
А дома бацька сустракае, сына распытвае:
- Цi наелася ўволю каза наша?
- О, татка, яна такая сытая, што не хоча болей нi лiсцiка.
Кравец не паверыў, пайшоў у стойла, перапытвае ў казы:
- Цi сытая ты сёння?
I адказала злая каза:
- Ад чаго мне быць сытаю? Скакала цераз магiлку, з'ела адну былiнку. Ме-ме!
- Ах ты, iлгун! - закрычаў кравец, выскачыў са стойла i давай бiць беднага хлопчыка, той ледзь з двара паспеў збегчы.
Застаўся стары кравец адзiн са сваёй казой. Ранiцай, што рабiць, павёў яе сам пасвiць. Знайшоў зялёныя кусты, памiж якiмi расла трава-дзеравей. Яе вельмi любяць козы, от ён i ўзрадаваўся:
- Тут, мая мiлая козачка, хоць раз удоваль наясiся.
Да самага вечара пасвiў кравец сваю казу. Пасля пытае:
- Цi сытая ты, каза мая?
I яна адказала:
- Я такая сытая, што не змагу з'есцi болей нi лiсцiка.
- Ну, тады iдзi дадому.
Адвёў кравец казу ў стойла, моцна прывязаў. А далей думае, дай-ка праверу казу. Вярнуўся i перапытвае:
- Ну, козачка, сытая сёння?
Але каза адказала тое самае, калi яе пасвiлi сыны:
- Ад чаго мне быць сытаю? Скакала цераз магiлку, з'ела адну былiнку. Ме-ме!..
Пачуў гэта кравец i аслупянеў. Зразумеў: за нiшто выгнаў сваiх сыноў з дому. I ўздумаў ён адпомсцiць казе. Узяў сваю брытву, нагнуў казе галаву i пагалiў яе. Хай з такой меткаю ўсе ведаюць: яна - няўдзячнае стварэнне. Пасля адхлiстаў яе бiзуном i выгнаў з двара.
Застаўся кравец адзiн-адзiнюткi ў сваёй хаце. Засумаваў, хацеў, каб вярнулiся сыны, але ж нiхто не ведаў, дзе яны.
Старэйшы сын паступiў на вучэнне да аднаго сталяра. Быў руплiвым, старанным вучнем. А калi закончыў вучобу, майстар падарыў яму столiк. З выгляду - звычайны столiк, зроблены з простага дрэва, але меў ён адну незвычайную якасць. Варта паставiць яго i сказаць: 'Столiк, накрыйся!' - то добры столiк iмгненна накрываўся чыстым маленькiм абрусам, ставiлiся на яго талеркi з вараным ды смажаным, вiдэльцы, нажы. Сядай i частуйся!
Малады майстар, задаволены i вясёлы, пачаў вандраваць па свеце. Ён не засмучаўся, якая гасцiнiца была на яго шляху, бо мог сытна паесцi i ў полi, i на лузе.
Урэшце надумаўся сын вярнуцца дамоў. Бацька, вiдаць, перастаў гневацца на яго, а з такiм чароўным столiкам прыме да сябе ахвотна.
Але па дарозе дамоў здарылася з iм бяда. Прыпынiўся на начлег у адной гасцiнiцы. Гасцей там было поўным-поўна. Яны запрасiлi яго вячэраць за свой стол.
- Не, - сказаў малады сталяр, - навошта я вас буду аб'ядаць, лепш вы будзьце маiмi гасцямi.
Усе думалi, што хлопец жартуе, але ён паставiў свой драўляны столiк пасярод пакоя i сказаў:
- Столiк, накрыйся!
Iмгненна на iм з'явiлiся такiя стравы, якiх сам гаспадар гасцiнiцы не мог прапанаваць.
- Частуйцеся, дарагiя госцi! - прапанаваў сталяр.
Пастаяльцаў не трэба было доўга ўгаворваць, падселi яны да столiка i давай уплятаць ласункi. Толькi з'ядуць адно, з'яўляецца новае. Гаспадар гасцiнiцы бачыў усё гэта i вельмi зайздросцiў.
Сталяр i госцi весялiлiся да позняй ночы. А як толькi ўлеглiся спаць, гаспадар гасцiнiцы i падмянiў чароўны столiк сваiм, звычайным.
Ранiцай сталяр заплацiў грошы за начлег, узяў столiк, не адчуваючы зладзейства, i пайшоў сваiм шляхам-дарогай. Апоўднi быў ужо дома. Бацька сустрэў яго з вялiкай радасцю, спытаў:
- Ну, дарагi сынок, чаму ты навучыўся?
- Стаў я, бацечка, сталяром.
