Адкуль той звон i спеў птушыны,
Але як стане прыслухацца,
Пачне сапраўды сумнявацца,
Што гэта iней так з вадою
Вядзе размову тут зiмою.
Дык вось чым рэчка хлопцу мiла,
Чым так яго прываражыла!
XX. КАЛЯДЫ
Прыйшлi пiлiпаўкi, Мiкола,
Дзянькi праходзяць больш вясёла,
Бо хоць зiма i крэпiць дужа,
I хоць бушуе яе сцюжа,
Бы тое дзiкае iгрышча,
I вецер жудасна засвiшча,
Як на дудзе цi на кларнеце
На нейкiм злыдневым банкеце,
Ды ўсё ж святлеюць даляў вочкi
I iх бялюткiя сарочкi.
Ёсць хараство i ў гэтых зiмах
I ў мёртва-белых тых кiлiмах,
Што вiснуць-ззяюць хрусталямi
Над занямелымi лясамi,
Калi ў агнiстым мароз троне,
Ў крывава-багравай заслоне
Над светам рукi цiха ўздыме
I зачаруе, ўсё абнiме;
А як усходзiцца завея,
I вецер з снегам задурэе,
Ды затрасецца вiхрам белым!..
Эх, колькi волi ў руху смелым!
- Гуляй, зiма, твая часiна!
Ды скора будзе палавiна,
А там цяплом табе павее;
А ўдзень i сонейка прыгрэе!
Паддасць, бывала, дзядзька руху,
Пачуўшы холад-завiруху.
Ад гэтых слоў лягчэй на сэрцы,
Бо ўсё ж маркотны вы, каберцы
Зiмы халоднай i мярцвячай,
I ласкi хочацца гарачай,
Вясны душа твая жадае,
I ў сэрцы радасць расцвiтае
Ад аднае ўжо толькi думкi,
Што гэта зiмка збярэ клумкi
I пойдзе-знiкне на паўгода,
I зноў ажывiцца прырода.
Хлапцам прыелася вучэба:
Цяпер калядак чакаць трэба,
I думка iх не тым занята,
Ўсё болей ходзiць каля свята.
I мiла гэта iх чаканне!
Адзнакi блiзкiх зiмнiх святак
Гарыць салома каля хатак.
Пажар вясёлы ў час свiтання!
- А што там свецiцца, нябожа?
Няўжо гарыць хто, не дай Божа?
- Не, не пажар: то - сцяг калядны,
Япрук там смалiцца дзесь ладны,
Свой крок апошнi замыкае:
Япручча доля ўжо такая.
I кожны дворык, кожна хата,
Хоць i жыве не так багата,
Але Калядаў у адзнаку
Заколе хоць бы падсвiнаку
I дворык свой цi прыгумень
Асвецiць ранiцай цi ўдзень,
Бо хто ж, скажыце, хто не ласы
На тое сальца i кiлбасы?
Другi Каляд не дачакае,
Цiшком свяжынкi паспытае,
А ўжо на свята - што казацi?
Паходзiць так каля свiнчацi,
Што ўжо на ночку разоў дзесяць
Табе жывот закуралесiць.
I гэта, братцы, не загана!
Даўно, не знаю кiм, казана:
'Калi заколеш япрука ты,
Ды не пабегаеш за хаты,
То гэта - гонар невялiкi,
Гэта вяселле без музыкi,
Як кажа мудрасць чалавеча'.
Але зiрнем мы на Парэчча,
Чым там у лесе жыве хата,
Як там рыхтуюцца да свята
I як калядкi сустракаюць.
Навуку хлопцы прыпыняюць,
У iх - развязаныя рукi:
Да 'правадоў' няма навукi.
Дарэктар з радасцi спявае,
Дадому едзе, спачывае,
I летнi збор цяжэрнай працы,
Хлябоў высокi торп-палацы,
Праслухаў цэпаў голас ёмкi,
I дзе быў торп - там стог саломкi,
А цэп замоўк, хоць не навекi,
I зерне ссыпалi ў засекi.
Антось таксама цяпер вольны,
Яму - бы празнiчак прастольны:
Сюд-туд, глядзiш - ён ухадзiўся,
Цi з'еў цi не - на луг пашыўся;
Цягнуў луг дзядзьку, iм валодаў.
Сябра майстэрства i паходаў,
Сякерку, вострую падругу,
Засуне спрытна за папругу.
