I Костусь з дзядзькам, як вядома;
Хiба ты ўседзiш цяпер дома?
А з дзядзькам пойдзеш - так цiкава!
Яны йдуць бойка i рухава,
Бо зiмны холад падганяе.
Любота, братцы! снег лятае,
Ды так спакойна, так цiхутка!
Куды нi глянь - усё бялютка.
А тыя лёгкiя пушынкi,
Здальнейшых ручак кружавiнкi,
Сухiх чаротаў чуць крануцца,
То так жа люба засмяюцца,
То цiха-цiха загамоняць,
То штось шушукнуць, то зазвоняць.
А там, мiж лесам i табою,
Сам Бог паводзiць барадою:
Трасецца сетачка сняжынак,
Як смех прыгожанькiх дзяўчынак,
Што звонiць песняй маладою.
Антось на рэчцы прыпынiўся:
Тут першы загарад таiўся
Пад гэтым снегам i пад лёдам
З адным-аднюткiм толькi ходам,
I той бучом быў перахвачан
Яшчэ увосень час тут страчан,
Палонка лёдам моцна скута,
Ды працы тут адна мiнута.
Палонку дзядзька прасякае,
А Костусь, радасны, чакае,
I зорыць пiльна ён вачыма,
Калi той бучык дзядзька ўзнiме.
А дзядзька - о, ён акуратны!
Работнiк дзядзька наш выдатны:
Ва ўсiм парадак i лад любiць
I часу дарма ён не губiць!
Прасек палонку, крыгу вынуў,
Тады на бучык вока кiнуў,
Бярэ за палку, падымае
I буч на бераг выкiдае.
I дзядзькаў твар крыху святлее
Была слабая тут надзея;
А вось глядзi, там штось шалпоча,
Вiдаць, iх доля не сiроча!
I буч кулём угору ставяць
I часу доўга тут не бавяць.
Развязан куль. Тут гоман, смех,
I рыбу вытраслi на снег.
Акуньчык спрытна страпянуўся,
Мянёк-завала ўзварухнуўся,
Яшчэ мянёк ды пара плотак.
Ну, вось табе i заработак!
А там яшчэ ёсць загародкi...
Не дармы, не, iх пераходкi!
Iдуць дадому, разважаюць,
Чаго на святы накупляюць,
Антось часамi, як дзiця.
Тым часам заўтра i Куцця.
Мiхал - ужо нейк вайшло ў моду
Ў Нясвiж прад святамi штогоду
Вазiў для замкавых паноў
Грыбы, i рыбу, i зайцоў.
Куцця. Марозна. Хмурнавата.
Сняжок падкiдвае заўзята;
Снег на Куццю - грыбы на лета,
Такая матчына прымета,
А сцежкi чорны - ягад многа;
Ну, i за гэта хвала Богу.
Абегаў Ўладзя раўчавiну,
I клiн, i пасечку, лагчыну.
Па жменьцы ў снег аўса стаўляе
Зайцоў ён гэтым прывабляе,
Каб праз акенечка з каморы,
Калi прынадзiцца каторы
У ночку цёмную хадзiць,
Навесцi стрэльбу i забiць,
Бо тут зайцоў было даволi.
I дроў на свята накалолi,
Трасянкi загадзя натрэслi,
Сянца пахучага прынеслi:
Куццi гаршчок ужо ў калена
Стаяў на лаве, чакаў сена,
I вось цяпер гаршчок з куццёю,
Як цар даўнейшаю парою,
Ў пачэсны кут, на свой прастол,
Стаўляўся з гонарам за стол
На гэта сена пад багамi,
Ўладар над хлебам i блiнамi,
Бо ён у гэты дзень - персона!
Яго вянчаў абрус-карона:
Гаршчок агорнуты пашанай,
Хоць ён фамiлii глiнянай.
Якiя ж матчыны намеры
Наконт куццi, наконт вячэры?
Ох, гэта дзецям знаць цiкава,
Калi якая будзе страва,
Ў якiм лiку, ў якiм парадку?
Што на канцы i што ўпачатку?
А ў маткi ўсё абмеркавана
I ўсё прадумана ад рана.
Там, на гары, пад шчытам дзе-та,
Быў мак павешан яшчэ з лета
Цяпер у цёрле ён пацёрты.
У патайным куце каморы,
Як смерць Кашчэя, пад запоры
