вы да яе належыце. Мы хочам далучыцца да гэтай арганiзацыi i працаваць на яе. Мы - ворагi Партыi. Мы не верым у прынцыпы Ангсоцу. Мы - думзлачынцы. I яшчэ мы чужаложнiкi. Я кажу гэта вам, бо мы хочам аддацца на вашу лiтасць. Калi вы хочаце, каб мы абвiнавацiлi сябе iншым чынам, дык мы гатовыя.
Ўiнстан спынiўся i паглядзеў цераз плячо, адчуўшы, што дзверы расчынiлiся. I праўда, у пакой не пастукаўшы ўвайшоў жаўтатвары слуга. Ўiнстан убачыў, што ён нясе паднос з графiнам i чаркамi на iм.
- Марцiн - адзiн з нашых, - сказаў безуважна О'Браэн. - Сюды чаркi, Марцiн. Пастаў iх на круглы столiк. Крэслаў хапае? Тады мы можам сесцi i гаварыць. Прынясi сабе крэсла, Марцiн. Мы будзем гаварыць пра справы. Можаш хвiлiн на дзесяць перастаць быць слугой.
Чалавечак сеў, уладкаваўся ямчэй у крэсле, але ўсё ж неяк па-прыслужнiцку, як упрывiлеяваны лёкай. Ўiнстан разглядаў яго краем вока. Ён зразумеў, што ўсё жыццё гэтага чалавека было тэатрам i ён баяўся хоць на iмгненне выйсцi са сваёй ролi.
О'Браэн узяў графiн за рыльца i налiў у чаркi цёмна-чырвонай вадкасцi. Гэты яго рух абудзiў у Ўiнстане цьмяны ўспамiн аб нечым, што ён бачыў даўным-даўно на нейкiм муры цi рэкламным шчыце: вялiзная бутэлька з неонавых трубак, якая нiбыта паднiмалася i нахiлялася i вылiвала змесцiва ў шклянку. Калi глядзець зверху, вадкасць здавалася амаль чорнай, але ў графiне яна свяцiлася, як рубiн. Пахла яна кiсла- салодка. Ён убачыў, як Джулiя ўзяла сваю чарку i са шчырай цiкаўнасцю панюхала.
- Гэта завецца вiном, - сказаў О'Браэн з лёгкай усмешкай. - Вы павiнны ведаць пра яго з кнiжак. На жаль, знешняй Партыi яго дастаецца няшмат. - Яго твар зноў зрабiўся паважны, i ён падняў чарку. - Я думаю, цяпер самая пара за нешта выпiць. За нашага Правадыра - Эмануiла Гольдштэйна!
Ўiнстан нецярплiва схапiў чарку. Пра вiно ён чытаў i даўно пра яго марыў. Як i прэс-пап'е, i напалову прыгаданыя панам Чэрынгтанам вершыкi, вiно належала да знiклай рамантычнай мiнуўшчыны, да даўнiны, як ён патаемна яе называў. Чамусьцi ён заўсёды думаў, што вiно вельмi салодкае, як парэчкавае варэнне, i адразу п'янiць. Цяпер жа, глынуўшы, ён зусiм расчараваўся. Пасля ўсiх тых гадоў, калi ён пiў толькi джын, ён ужо быў няздатны адчуць смак вiна. Ён апусцiў на стол пустую чарку.
- Дык, значыць, чалавек, якi завецца Гольдштэйн, сапраўды iснуе? спытаўся ён.
- Так. Ён iснуе, i ён жывы. Дзе - не ведаю.
- А падполле? Арганiзацыя? Яна сапраўдная? Цi гэта проста выдумка Палiцыi Думак?
- Не. Яна сапраўдная. Мы называем яе Братэрства. Вы нiколi не даведаецеся пра Братэрства нiчога, апроч таго, што яно iснуе i што вы да яго належыце. Я яшчэ буду пра гэта гаварыць, - ён зiрнуў на гадзiннiк. - Нават для сябраў Унутранай Партыi непажадана выключаць тэлегляд болей чым на паўгадзiны. Вам не варта было прыходзiць удваiх, ва ўсякiм разе адсюль вы пойдзеце паасобку. Вы, таварыш, - сказаў ён, кiўнуўшы Джулii, - пойдзеце першая. У нас застаецца каля дваццацi хвiлiн. Вы разумееце, што спачатку я мушу задаць вам некалькi пытанняў. Увогуле: што вы гатовыя зрабiць?
- Усё, на што мы толькi здольныя, - адказаў Ўiнстан.
О'Браэн трошкi павярнуўся ў крэсле, цяпер ён сядзеў тварам да Ўiнстана. Ён амаль зусiм не зважаў на Джулiю, лiчачы само сабой зразумелым, што Ўiнстан будзе гаварыць за абаiх. На iмгненне ён апусцiў павекi. Пасля пачаў ставiць пытаннi цiха, безуважна, быццам гэта для яго найзвычайнейшая справа, як нейкi катэхiзiс, на большасць пытанняў якога ён ужо ведаў адказы.
- Цi гатовыя вы ахвяраваць жыццём?
- Так.
- Цi гатовыя вы забiваць?
- Так.
- Учыняць акты сабатажу, якiя могуць пацягнуць за сабою смерць тысяч бязвiнных?
- Так.
- Здрадзiць сваёй краiне на карысць замежных дзяржаў?
- Так.
- Цi гатовыя вы абдурваць, падрабляць дакументы, шантажаваць, баламуцiць розум дзецям, распаўсюджваць наркотыкi, заахвочваць прастытуцыю, разносiць венерычныя хваробы, карацей кажучы, рабiць усё, што дэмаралiзуе i аслабляе ўладу Партыi?
- Так.
- Калi б спатрэбiлася, напрыклад, залiць твар дзiцяцi сернай кiслатой, цi былi б вы гатовыя гэта зрабiць?
- Так.
- Цi гатовыя вы страцiць вашую асабовасць i прабыць да канца жыцця афiцыянтам або докерам?
- Так.
- Цi гатовыя вы скончыць самагубствам, калi б мы загадалi вам гэта зрабiць?
- Так.
- Цi гатовыя вы абое разлучыцца i нiколi больш не бачыцца?
- Не! - крыкнула Джулiя.
Ўiнстану здалося, што, пакуль ён адказваў, мiнула шмат часу. На нейкi момант яму здалося, што яму заняло мову. Язык варушыўся бязгучна, мераючыся вымавiць то адно слова, то другое. Ён так i не ведаў, што адкажа, пакуль не пачуў свой адказ:
- Не!
- Добра, што вы мне пра гэта паведамiлi, - сказаў О'Браэн. - Нам неабходна ведаць усё.
Ён павярнуўся да Джулii i дадаў трошкi выразней:
- Вы разумееце, што нават калi ён застанецца жывы, ён будзе зусiм iншай асобай? Мабыць, нам прыйдзецца змянiць яго знешнасць. Яго твар, яго рухi, форма рук, колер валасоў, нават голас будуць iншыя. Можа, i вы станеце зусiм iншай асобай. Нашы хiрургi ўмеюць рабiць людзей абсалютна непазнавальнымi. Часам гэта патрэбна. Часам нам прыходзiцца адняць руку цi нагу.
Ўiнстан яшчэ раз крадком зiрнуў на мангольскi твар Марцiна. На iм не было вiдаць нiякiх слядоў аперацыi. Джулiя трошкi збялела, i на яе твары выразней азначылiся рабацiнкi, аднак яна адважна глядзела ў вочы О'Браэну. Яна нешта шапнула, i гэта прагучала як згода.
- Добра. Значыць, дамовiлiся.
На стале ляжала срэбная скрынка с цыгарэтамi. О'Браэн безуважна падсунуў скрынку да iх. Ён сам узяў адну цыгарэту, устаў i пачаў павольна хадзiць па пакоi, быццам ходзячы яму лепей думалася. Цыгарэты былi выдатныя, вельмi тоўстыя i добра набiтыя, у нязвыкла шаўкавiстай паперы. О'Браэн зноў паглядзеў на гадзiннiк.
Вам было б лепей зноў вярнуцца на кухню, Марцiн, - сказаў ён. - Праз чвэрць гадзiны я ўключу тэлегляд. Але перш чым пайсцi, запомнiце добра твары гэтых таварышаў. Вы iх яшчэ ўбачыце. А я ўжо напэўна не.
Чалавечак слiзгануў позiркам па iх тварах, зусiм гэтаксама як i тады, калi аны ўвайшлi ў дом. У яго паводзiнах не было анi следу прыязнасцi. Ён адбiваў у сваёй памяцi iх знешнасць, не выяўляючы да iх, здаецца, нiякае цiкаўнасцi. Ўiнстан падумаў, што штучны твар, мабыць, не можа мяняць свайго выразу. Не сказаўшы нi слова i не развiтаўшыся, Марцiн пайшоў, бязгучна зачынiўшы за сабою дзверы. О'Браэн хадзiў сюды-туды па пакоi, засунуўшы адну руку ў кiшэню свайго чорнага камбiнезона, трымаючы ў другой цыгарэту.
- Вы разумееце, - сказаў ён, - што вы будзеце змагацца ў цемры. Вы заўсёды будзеце ў цемры. Вы будзеце атрымлiваць загады i выконваць iх, не ведаючы нашто. Пазней я перадам вам кнiгу, адкуль вы даведаецеся пра сапраўдную сутнасць грамадства, у якiм мы жывём, i пра тое, як мы яго разбурым. Калi вы прачытаеце гэтую кнiгу, вы станеце сапраўднымi сябрамi Братэрства. Але апроч галоўных мэтаў, за якiя мы змагаемся, i непасрэдных задач бягучага моманту, вы нiколi нiчога не будзеце ведаць. Я кажу вам, што Братэрства iснуе, але я не магу вам сказаць, налiчвае яно сотню сябраў цi дзесяць мiльёнаў. З таго, што вы асабiста будзеце ведаць, вы нiколi не зможаце сказаць, цi налiчвае яно хоць бы тузiн сябраў. Вы будзеце кантактаваць з трыма цi чатырма асобамi, якiя час ад часу будуць мяняцца - у меру таго, як яны будуць знiкаць. Я - першы, з кiм вы скантактавалiся, i таму сувязь памiж намi захаваецца. Загады вы будзеце атрымлiваць ад мяне. Калi мы палiчым патрэбным з вамi звязацца, мы паведамiм вам праз Марцiна. Калi вас урэшце схопяць, вы прызнаецеся. Гэта непазбежна. Але апроч уласных учынкаў вам мала пра што будзе прызнавацца. Вы зможаце выдаць толькi жменьку людзей без асаблiвай важнасцi. Можа, вы нават мяне не выдасце. Да таго часу мяне ўжо, можа, i не будзе або я стану iншай асобай з iншым тварам.
