- Заткнiся, Сэлестэн! - рэзка крыкнуў гаспадар шхуны.
Дэлькур прытупваў нагамi - можа, каб сагрэцца, а можа, каб не выдаць сваёй збянтэжанасцi, бо не ведаў, што цяпер рабiць: заставацца тут цi iсцi, куды яму трэба.
- Чаму вы лiчыце, Луi, што Жарысу пагражала небяспека?
- Ну... раз яму рассадзiлi чэрап, - пацiснуў плячыма матрос, - дык няцяжка здагадацца.
Каб размаўляць з iм, патрэбны быў, бадай што, перакладчык, так нялёгка было разабраць яго бурчанне.
Дужа скоўвала няёмкасць, а тут яшчэ ўсё адно як нейкая трывога павiсла ў паветры.
Луi паглядзеў у бок Жарысавага дома, але нiчога не ўбачыў.
- Яна там, Жулi?
- Там... Вы пойдзеце да яе?
Ён пакруцiў галавою, усё роўна як мядзведзь.
- Чаму?
- Раве цяпер, вiдаць, - сказаў ён з агiдаю чалавека, якi цярпець не можа слёз.
Туман гусцеў i гусцеў. Дэлькур не мог ужо больш выносiць гэтага маўчання i тупання на адным месцы.
- Можа, хадзем вып'ем?..
Нейкi рабочы, якi стаяў непадалёк, папярэдзiў:
- Шынок толькi што зачынiлi.
Тады капiтан 'Сэн-Мiшэля' прапанаваў:
- Давайце прапусцiм па адной у кубрыку - калi хочаце...
* * *
Яны сядзелi ўчатырох: Мэгрэ, Дэлькур, Вялiкi Луi i капiтан судна Ланэк. Кубрык быў невялiкi. Маленькая печачка ажно палала, i ўсё вакол запацела. Святло падвеснай газнiчкi здавалася чырвоным.
Сцены былi з пакрытых лакам сасновых дошак. Дубовы стол сцёрты i парэзаны нажом, месца жывога на iм не было. На стале - брудныя талеркi, залапаныя шклянкi з тоўстага шкла, паўбутэлькi чырвонага вiна.
Ложкi капiтана i Луi, яго памочнiка, былi незасланыя. На iх валялiся боты i брудная адзежа. Пахла смалою, спiртам, кухняй i спальняй, але ўсё гэта перабiвалi карабельныя пахi, якiя цяжка назваць нейкiм пэўным словам.
У асветленым пакоi людзi ўжо не здавалiся такiмi загадкавымi. У Ланэка былi цёмныя вусы, жывыя, разумныя вочы. Ён ужо дастаў з шафы бутэльку i апалоскваў цяпер шклянкi, вылiваючы ваду на падлогу.
- Здаецца, вы былi тут у ноч на шаснаццатае верасня? - спытаўся Мэгрэ.
Вялiкi Луi сядзеў, ссутулiўшыся i паклаўшы рукi на стол. Налiваючы ў шклянкi, Ланэк адказаў:
- Але, былi.
- Вы рэдка начуеце ў порце? З-за прылiву тут вачэй нельга спускаць са швартовых...
- Бывае такое, - адказаў Ланэк i вокам не маргнуўшы.
- Гэта дае магчымасць выйграць некалькi гадзiн, - уступiў у гамонку Дэлькур, якi, здаецца, узяў на сябе ролю лагодна настроенага пасрэднiка.
- Капiтан Жарыс не падымаўся ў тую ноч да вас на борт?
- Калi шлюзавалiся... А больш не.
- I вы i не бачылi i не чулi нiчога дзiўнага?
- Ваша здароўе!.. Не... нiчога.
- Вы, Луi, ужо спалi?..
- Здаецца, спаў...
- Што вы сказалi?
- Я сказаў, што, здаецца, спаў... I ўжо даўно.
- Вы не заходзiлi да сястры?
- Можа, i заходзiў... Ненадоўга.
- А хiба Жарыс не забаранiў вам прыходзiць у яго дом?
- Пустое!
- Што вы хочаце гэтым сказаць?
- Нiчога... Пустая балбатня - i ўсё... Я вам яшчэ патрэбен?
Нiякiх фактаў супраць яго не было.
- Сёння - не.
Луi сказаў нешта па-брэтонску гаспадару, узняўся, дапiў налiтае i дакрануўся рукою да брыля фуражкi.
- Што ён вам сказаў? - спытаўся камiсар.
- Што я не маю ў iм патрэбы, каб схадзiць у Кан i назад. Я забяру яго па дарозе назад, разгрузiўшыся.
- Куды ён пайшоў?
- Гэтага ён не сказаў.
Дэлькур падышоў да люка, высунуў галаву i прыслухаўся.
- Ён на борце драгi, - сказаў начальнiк порта.
- На борце чаго?
- Вы бачылi дзве драгi, у канале? Яны стаяць на прыколе. Там можна заначаваць. Маракi ахвотней спыняюцца нанач на судне, чым у гатэлi.
- Яшчэ шкляначку? - прапанаваў Ланэк.
Прыплюшчыўшы вочы, Мэгрэ агледзеўся па баках i ўладкаваўся ямчэй на крэсле.
- У якi порт зайшлi вы адразу пасля шаснаццатага верасня, як выйшлi з Вiстрэама?
- У Саўтхэмптан... Мне трэба было выгрузiць там будаўнiчы камень...
- А потым?
- У Булонь.
- А ў Нарвегiю вы не заходзiлi пасля гэтага?
- Я быў там толькi адзiн раз, шэсць гадоў таму...
- Вы добра ведалi Жарыса?..
- Мы тут, вы разумееце, усе няблага знаёмыя... Ад Ля Рашэлi да Ратэрдама... Ваша здароўе! Джын я прывёз якраз адтуль, з Галандыi. Вы цыгары палiце?
Ён дастаў з шуфляды скрыначку з цыгарамi.
- Яны каштуюць там дзесяць цэнтаў... цэлы франк штука!..
Цыгары былi тоўстыя, з залатымi абадкамi.
- Дзiўна! - уздыхнуў Мэгрэ. - Мне сказалi, што Жарыс падымаўся да вас на борт ужо ў порце, разам з нейкiм чалавекам...
Ланэк засяроджана абрэзаў кончык цыгары. Калi ён падняў галаву, твар у яго быў такi ж спакойны, як i да камiсаравай заўвагi.
- Мне не было б сэнсу ўтойваць гэта...
Пачуўся шум - наверсе нехта скочыў на палубу. Над лесвiцай паказалася галава.
- Параход з Гаўра!
Дэлькур ускочыў i ўжо на хаду кiнуў камiсару:
- Трэба падрыхтаваць для яго шлюз... 'Сэн-Мiшэль' зараз адправiцца...
- Думаю, што мне можна iсцi далей, - сказаў Ланэк.
- У Кан?
- Ну. Заўтра вечарам закончым, пэўна, разгрузку...
Усе яны здавалiся прастадушнымi. Усе глядзелi адзiн аднаму ў вочы. I ўсё ж такi ва ўсiм адчувалася i нешта фальшывае! Але пачуццё гэтае было настолькi няўлоўнае, што цяжка было сказаць, чаму яно ўзнiкала, ад чаго менавiта патыхала фальшам.
Мiлыя людзi! I Ланэк, i Дэлькур, i Жарыс, i ўсе наведнiкi 'Марацкага прытулку' - пра каго з iх можна было сказаць што благое? А хiба Вялiкi Луi не здаваўся ладным марачком?
- Я сам аддам швартоў, Ланэк... Сядзi!
