- З кiм ты дабiлася таго?
- Я не казала табе?
- Не.
- Са старшынёю.
- З гэтым падлам?!
- А з кiм ты думаў?
- Гэта яго агарод там? - дапытваўся ён. Адчуваў Сьцяпан, як у iм усё недзе апускаецца, як мярцьвеюць яму ступнi i дзеравянее патылiца, па-дзiцячаму дрыжыць барада.
- Яго.
- Я заб'ю цябе, Кiра.
- Але перад тым - пасьпi.
- Кiра-а!!.
Яна схапiлася.
- Мама!! - крыкнула Кiра, упёршыся плячыма ў сьцяну. - Не дурэй, Сьцяпан, ну!
У дзьвярох зьявiлася цешча. Яна шмат чула, й гэта было вiдаць па яе зусiм ня сонным твары.
- Чаго ты хочаш ад яе? - старая грузна прасунулася дапераду. - Ня муч ты нас! Адкуль i ўзяўся ён такi? Ах, Божа мой, Божа!..
- Хто каго тут мучыць?! - выскалiўся Сьцяпан.
- Ты што хацеў ёй зрабiць?
- Даць, курве, па мордзе!
- Што ты сказаў?! - загрымеў з глыбiнi спальнi цесьць.
- Тата! - вiскнула Кiра, й гэтага было ўжо дастаткова.
Сьцяпан ступiў да жонкi й замахнуўся на яе.
- Ста-ань!!! - цесьць з ашаламляльнай лёгкасьцю падскочыў да Сьцяпана й схапiў яго за грудзi. - Табе жыць абрыдла, га?!
- Пусьцеце-е! - вытузваўся Сьцяпан. - Я йду ад вас.
- Нiкуды ты ня пойдзеш, паганец! - прасiпеў стары.
- Але. Змарнаваў дзяўчыну, й цяпер ён пойдзе сабе гуляць, - сакатала цешча. - Хто яе зноў замуж возьме? Разумны якi знайшоўся!
- Я болей ня муж ёй.
Кiра закурыла. Яна выглядала на курку, якую выгналi з рассаднiка; ад крыўды забылася выкрычацца.
- Ну, гаўняк, абсядзь, кажу табе! - цесьць цяжка адступiўся, як бы спадзеючыся разьюшанай бойкi. - А ты дзе ўночы цягалася?! - вызьверыўся ён на дачку. Сьцяпан здагадаўся, што стары карыстаецца прыёмам нiкому не прызнаваць рацыi; знакамiта суцiшыў ён авантуру. - Куды ты бегала, цябе пытаю?!
Спрытная, Кiра вiнавата маўчала.
- Ну, Кiрачка...
- Выйдзi, Альбiна, - цесьць у гневе называў старую Альбiнай, пасьля чаго яна не адзывалася. З гэтым iмем зьвязаная, вiдаць, абразьлiвая ёй прыгода.
Наступiла цiшыня, у якой чулiся перабрэхi сабакаў у панадворках.
Калi засталiся ўдваiх, Кiра сказала:
- Сьцяпан, выслухай мяне да канца.
I гэта паўстрымала яго.
- Слухаю.
- Памятаеш, Сьцяпан, як старшыня гасьцяваў у нас у Каляду?
- Так.
- Ён быў тады адзiн.
- Так.
- Бяз жонкi.
- Каб прымерыцца да цябе, - упiкнуў яе Сьцяпан.
- Тут i ўся загадка, - Кiра не прыняла яго выклiку.
- Якая?
- Ён - iмпатэнт, - сказала яна грубую дурноту, але з крышынкай зьдзеклiвасьцi на вуснах.
- Гэты буйвал? Не хлусi, Кiра! - ухапiўся ён за нешта нечуванае.
- Сьцяпан, - яе аблiчча пасуровела. - Я не здрадзiла й ня здраджваю табе. Прашу: павер ты мне. I калi-б ня гэтая няшчасная выпадковасьць, нам лягчэй даўся-б той паварот жыцьця, на якiм абое мы апынулiся. Я ўчынiла табе, Сьцяпанка, гiдасьць не таму, што яна сапраўды адбылася, але таму, што ты наткнуўся на яе.
- Усё роўна, што на каровiн ляпняк, - ён зласьлiвiў ёй. Яго хiлiў сон, i гэта была добрая пазнака.
- Бачу, што няхутка мы зможам быць сардэчнымi сабе.
- Сардэчнымi? - Сьцяпан усьмiхнуўся пад ногi. - Столькi разоў мы сказалi сабе ўсё, што было галоўным кожнаму з нас паасобна... Суду, значыць, ня будзе?..
- Ня будзе, Сьцяпанка, мiлы мой! - ажывiлася Кiра. - Старшыня накiруе справу так, што страты ад падпалу яго машыны акажуцца невялiкiмi й цябе засудзяць толькi ўмоўна...
- Цудоўна!
- Сьмейся ты з суду, якi абыйдзецца без турмы! Дадуць табе, скажам, тых умоўных восем месяцаў, ну, год. От, скажаш суду, што незнарокам... Зрэшты, дакладна абмяркуем яшчэ...
- Са старшынёй?
- Ня будзе ўжо патрэбы гаварыць зь iм, Сьцёпа.
- Пазлавалi, пазлавалi, i пасьцелька пагадзiла iх - заўтра скажа пра нас твая мацi. Маладыя, зялёныя... Вырастуць, дык i скура пацьвярдзее iм. Да Кiрушкi маёй дабраўся сiвы дзед, ды што ён мог зрабiць ёй, дзеўцы як рэпа. А зяцёк, булава, як ня вырачыўся на яе, быццам сямёх яна на сабе вазiла! I было гэта за што, Альбiна, га? Свары, крыкi на цэлую вулiцу... Людзi падумалi пра лiхое, - крыўляў Сьцяпан.
- Адстань ты ад мацi.
- Эт, нiчога благога я пра яе асабiста не сказаў.
- Слухай, дарагi: пасьля бойкi рукамi не махаюць. Спрабуй ты пабыць справядлiвым i дадумайся да таго, што ва ўсiм гэтым рызыкую я й толькi я! Па ўласнай, непрымушонай волi.
- У мяне, Кiрушка, узьнiкла зараз дапушчэньне, што ты вынайшла аргумант, надта-ж зручны табе аргумант, якiм пакарыстаесься, калi Бог дасьць табе здароўе, зь любасьцю. Пры маiм характары нагоды для таго, ой, будуць.
- Сьвiньня!!!
- Асьмельваюся заўважыць, шаноўная дама, што ўжылi вы слова жаночага роду, якое ня надта падыходзiць да мяне, мужчыны. Але я разумею вашу заклапочанасьць: як-жа прыраўнаць мяне, напрыклад, з...
- Сьцi-i-хнi-iii!!! - яна заткнула вушы, й зь яе вачэй сыпалiся сьлёзы, трохi як у лялькi, якую вырабляюць немцы. - Сьцi-iхнi!.. Сьцiхнi...
Цешча ўрачыста прачынiла дзьверы.
- Дакуль ты, Сьцяпан, будзеш гэтак зьдзеквацца над ёю, - прамовiла яна.
- Шок, - тлумачыў старой Сьцяпан, - паскудны шок у яе, якiх тысячы штодзень. Амiяку ёй, Кiры, пад нос! Няхай дыхне iм, дык умомант зрэнкi пакруглеюць ёй. Ого, амiяк. Зараза! - гаварыў ён са сьцiшнаватай дабрадушнасьцю. - Ну, я пайшоў...
- Дочанька, Кiранька, ты чуеш мяне? Кiра, ня трэба... Ну, ня трэба... Ляж, а я каля цябе, ну, цiха, ша-а... Вось так, адпачнi... Я пагашу сьвятло...
27
Сьцяпан беспамылкова трапiў у вагарод старшынi. Ён узламаў сьмешны замок на хiсткiх дзьвярох альтанiкавага домiку, запалiў лямпачку ў ружовым абажуры, распрануўся да трусоў ды разьлёгся на турысцкiм ложку са скрыпучымi спружынамi. Губы сьпяклiся яму ад смагi; ён устаў, каб напiцца вады з крану, й, тады, угледзеў банку з фарбай. Пашукаў пэндзля, зьдзертага й шырокага; iм напiсаў пад стольлю СТАРШЫНЯ+КIРА, а знадворку - ад вугла да вугла - IМПАТЭНТ. (Эмаль абцякала, дарабляючы лiтарам сьцёблы; Сьцяпан некалькiмi падоўжанымi мазкамi вывеў гарызанталь, прыдаючы ўсяму выгляд дзiвацкага квяцiстага арнаманту.)
