regnum posuerunt. Moxque Reginfridus ab Haraldo pulsus classe piraticam exercuit; Haraldus cum imperatore fedus iniit. Historia Francorum haec plenius exequitur… Eodemque tempore rex Danorum Haraldus a fliis Gotafridi regno spoliatus ad Ludewicum supplex venit. Qui et mox christianae fdei cathecismo imbutus apud Mogontiam cum uxore et fratre ac magna Danorum multitudine baptizatus est. Hunc imperator a sacro fonte suscipiens, cum decrevisset in regnum suum restituere, dedit ei trans Albiam benefcium, fratri eius Horuch, ut piratis obsisteret, partem Fresiae concessit…
101
Skjoldungasaga. S. 122: Haraldus rex Jutiae. Hos secutus est in regno Jutiae Haraldus, qui quo sanguine oriundus fuerit proditum non est. Cujus regni anno 5, circa 815 (secundum nostros), Reinefridus, Gudefridi flius bellum ipsi intulit: sed infeliciter. Haraldus namque eo quod votum de fde christiana suscipienda fecisset, victoriam obtinuit. Profectus igitur est, confecto bello, Haraldus cum uxore et fratris sui flio Hareco ad imperatorem Ludovicum pium, cujus authoritate et auspiciis baptizatus est in urbe Moguntina, cum suis qui aderant omnibus, tempore Pachalii 1, pontifcis Romani. Quo tempore etiam Frisi prжfecturam impetrasse ab imperatore fertur. Haraldus deinde, opera Ansgarii (monachi Franciж, a Ludovico pio in Saxoniж quoddam novum cжnobium vocati) quem secum in Daniam revertens adduxerat, multorum an norum [impietatem] sacro fonte ablui curavit. Idem rex postea morbo sublatus est. Is жdem sacram Slesvigii extrui curavit circa annum Christi 849.
102
Gesta. I, 15, 21, 28, 37 et alias.
103
Gesta. I, 48, 52.
104
Gesta. I, 57.
105
ARF. 812. P. 136: Nec multo post Hemmingus Danorum rex defunctus nuntiatur. Cui cum Sigifridus nepos Godofridi regis et Anulo nepos Herioldi, et ipsius regis, succedere voluissent neque inter eos, uter regnare deberet, convenire potuisset, comparatis copiis et commisso proelio ambo moriuntur. Pars tamen Anulonis adepta victoriam fratres eius Herioldum et Reginfridum reges sibi constituit; quam necessario pars victa secuta eosdem sibi regnare non abnuit. In eo proelio XDCCCCXL viri cecidisse narrantur.
106
AF. 812. P. 19: Hemmingo Danorum rege defuncto Sigifridus nepos Godafridi regis et Anulo nepos Herioldi succedere volentes, cum inter eos de primatu convenire non posset, commisso proelio ambo moriuntur. Pars tamen Anulonis adepta victoriam Herioldum et Reginfridum fratres eius reges sibi constituit; quod necessario pars victa consensit. In eo proelio X milia DCCCCXL viri cecidisse referuntur.
107
См. соответствующую статью в именном указателе: ARF. P. 195.
108
ARF. 814. P. 141.
109
AF. 815. P. 20: Exercitus Francorum a Hludowico imperatore ad auxilium Herioldo Danorum regi ferendum contra flios Godafridi in Nordmanniam missus… («Император Людовик послал франкское войско в Нордманнию (Данию. –
110
Gesta. S. 21. Anm. 4.
111
A F. 850. P. 39: Roric natione Nordmannus, qui temporibus Hludowici imperatoris cum fratre Herialdo vicum Dorestadum iure benefcii tenuit…
112
О том, что второй Харальд был братом Рорика Фрисландского, сообщают также «Ксантенские анналы» (и также под 850 г.): AX. 850. P. 17.
113
AF. 850. P. 39: Roric natione Nordmannus, qui temporibus Hlu dowici imperatoris cum fratre Herialdo vicum Dorestadum iure benefcii tenuit, post obitum imperatoris defuncto fratre apud Hlutharium, qui patri successit in regno, proditionis crimine falso, ut fama est, insimulatus tentus et in custodiam missus est. Unde fuga lapsus in fdem Hludowici regis orientalium Francorum veniens, cum per annos aliquot ibi moraretur et inter Saxones, qui confnes Nordmannis sunt, mansitaret, collecta Danigenarum non modica manu coepit piraticam exercere et loca regni Hlutharii septentrionalis oceani litoribus contigua vastare. Venitque per ostia Rhe ni fuminis Dorestadum et occupavit eam atque possedit; et cum a Hluthario principe sine periculo suorum non posset expelli, cum consilio senatus legatis mediantibus in fdem receptus est ea condicione, ut tributis ceterisque negotiis ad regis aerarium pertinentibus fdeliter inserviret et piraticis Danorum incursionibus obviando resisteret.
114
AF. 852. P. 41–42: Herialdus Nordmannus, qui superioribus annis iram domini sui Horic Danorum regis fugiens ad regem Hludowicum se contulit et ab eo benigne susceptus baptizatus ac fdei sacramentis imbutus est, cum per plures annos honorifce inter Francos haberetur, tandem principibus borealium partium et custodibus Danici limitis quasi lubricae fdei et molimine proditionis coepit esse suspectus, unde et ab eis occisus est.
115
Одновременность получения ими бенефиция, по-видимому, воспоследовала из того, что, по свидетельству анналов, они вместе «держали в качестве бенефиция Дорестад».
116
AF. 852. P. 41, adn. s. 854. P. 44, adn. y.
117
Gesta. I, 25, 26, 28.
118
См. размышление Г. Вайца об употреблении Римбертом выражения trans или ultra Albiam: VA. P. 29. N. 3. Там же отсылка к старой литературе, где обсуждалось местоположение полученного Харальдом бенефиция. В качестве одного из источников сведений о том, что бенефицием Харальда была область Рюстринген, Вайц ошибочно называет сочинение Тегана, тогда как в действительности подразумеваемое им известие принадлежит Астроному (см. выше). Ср. также издание жития, сделанное В. Трилльмихом: Quellen. S. 37. Anm. 44.
119
Ср. сообщение «Фульдских анналов» о Рорике Фрисландском, который «несколько лет жил в его (Людовика Немецкого. –
120
Gesta. I, 15: Quae adhuc Dani reposcunt quasi legitima iuris sui.
121
Ср. по поводу этого факта упоминание Эрмольда: «А при дворе самого короля и сын, и племянник / Стражами ныне стоят, франков порядки храня». См. примеч. 23 к наст. очерку, с. 62. Однако сомнительно, чтобы автору «Саги о Скьёльдунгах» было известно сочинение Эрмольда.
122
VA. 24. P. 52.
123
Svensk Historia. S. 92.
124
MPH. P. 228: Inter haec non lateat regem, quod episcopus noster quem cum egregio monacho, quem nostis, Rodberto ultra mare in evangelium Suigis transmiseram, quomodo venientes nuntii verissime dixerunt, ipsum seniorem Suigorum cuius dudum uxor christiana erat, gratias deo! baptizavit. Cum quo mille homines et septem plebes eandem gratiam mox ut receperunt, quos ceteri indignati interfcere quaerebant; spem habentes iterum reverti omnes cum episcopo, ad tempus locum dederunt. De quorum habitu et reversione ad explorandum