B некоторых рукописях — «inviolabilemque».
«Absque dubio» отсутствует в Cod. reg. Paris., по утверждению Уотерленда.
Григорий Назианзин, Orat. xxiii, р. 422: «…?????? ?? ??????, ??? ?????? ev ?????? ??????????? ???».
Похожее выражение встречается в двух местах в Commonitorium Викентия Леринского (ум. в 450): «Ecclesia vero catholica unam divinitatem in trinitatis plenitudine et trinitatis aequalitatem, in una atque eadem majestate veneratur, ut neque singularitas substantiae personarum confundat proprietatem, neque item trinitatis distinctio unitatcm separet deitatis» (cap. 18, 22). См. сравнительные таблицы Монфокона в Opera Athan., tom. ii, p. 725 sq. На основании этой и двух других параллелей Антельми (Anthelmi, Disquisitio de Symb. Athan., Par., 1698) сделал вывод, что автор Афанасьевского символа веры — Викентий Леринский. Но параллелей из Августина гораздо больше, и сам Викентий основывался на трудах Августина.
Викентий Леринский, cap. 19: «Alla est persona Patris, alia Patris, alia Spiritus Sancti. Sed Patris et Filii et Spiritus S. non alia et alia, sed una eademque natura». Похожий отрывок Уотерленд цитирует из Symbolum Pelagii.
Августин, tom. viii, p. 744 (ed. Venet.): «Patris et Filii et Spiritus Sancti unam virtutem, unam substantiam, unam deitatem, unam majestatem, unam gloriam».
Faustini Fid. (цитируется в Waterland): «Qualis est Pater secundum substantiam, talem genuit Filium», etc.
Августин пишет так же, только использует magnus вместо immensus. См. ниже. Immensus по–разному переводится в разных греческих копиях: ???????????, ??????? и ???????, — откуда следует, что оригинал был написан на латинском языке. Венантий Фортунат в своей Expositio fidei Catholicae заявляет: «Non est mensurabuis in sua natura, quia illocaus est, incircumscriptus, ubique totus, ubique praesens, ubique potens». Таким образом, это слово указывает на вездесущие. Перевод «непостижим» в The Anglican Book of Common Prayer неточен и, вероятно, происходит от греческого варианта ???????????. {Ср. синод, «необъятен» («и тьма не объяла Его», Ин. 1:5), тогда как, например, в английском языке comprehend, KJV, можно трактовать двузначно — в современном значении, «не постигла» (т. е. тьма не могла его понять, свет был непостижим), и в исходном, «не объяла» (т. е. свет был необъятен).}
Августин, Op., tom. ?, p. 543: «Aeternus Pater, coaeternus Filius, coaeternus Spiritus Sanctus».
B похожих выражениях — Августин, De trinit., lib. ?, cap. 8 (tom. viii, 837 sq.): «Magnus Pater, magnus Filius, magnus Spiritus S., non tamen tres magni, sed unus magnus… Et bonus Pater, bonus Filius, bonus Spiritus S.; nec tres boni, sed unus bonus; de quo dictum est, 'Nemo bonus nisi unus Deus'… Itaque omnipotens Pater, omnipotens Filius, omnipotens Spiritus S.; пес tarnen tres omnipotentes, sed unus omnipotens-, 'ex quo omnia, per quem omnia, in quo omnia, ipsi gloria' (Rom. ix, 36)».
См. Августин, De trinit., lib. viii, в Prooem. к cap. 1: «Sicut Deus Pater, Deus Filius, Deus Spiritus S.; et bonus P., bonus F., bonus Sp. S.; et omnipotens P., omnipotens F., omnipotens Sp. S.; nec tamen tres Dii, aut tres boni, aut tree omnipotentes; sed unus Deus, bonus, omnipotens, ipse Trinitas». Serm. 215 (Opera, tom. v, p. 948): «Unus Pater Deus, unus Filius Deus, unus Spiritus S. Deus: пес tarnen Pater et F. et Sp. S. tres Dii, sed unus Deus». De trinit. x, c. 11 (§18); «Haec igitur tria, memoria, intelligentia, voluntas, quoniam non sunt tres vitae, sed una vita; пес tres mentes, sed una mens; consequenter utique nec tres substantiae sunt, sed una