— Дык, гэта, ішлі на хутар, а ён аказаўся спалены. Ну, пайшлі куды вочы глядзяць.
— Які хутар спалены?
— А той, Кульгаёў, ці як яго. Пры лесе.
— Праўда. Кульгаёў спалены. Немцы спалілі. А Кульгай і ўсе кульганяты расстраляны.
«Слава Богу, не давядзецца ўзяць грэх на душу», — задаволена падумаў Рыбак.
— А як апынуліся ў Лясінах?
— Ды так. Напаткалі ўначы, ну і… Зайшлі да старасты.
— Так, так, зразумела, — аб чымсь раздумваючы, прыкінуў следчы. — Значыць, ішлі да старасты?
— Не, чаму? Ішлі на хутар, я ж сказаў…
— На хутар, зразумела. А хто камандзір банды? — раптам запытаў следчы і, поўны ўвагі, замёр, утаропіўшы ў яго жорсткі, уважлівы позірк.
Рыбак падумаў, што тут ужо можна схлусіць — хай праверыць. Хіба што Сотнікаў…
— Камандзір атрада? Ну, гэты… Дубавы.
— Дубавы? — чамусьці здзівіўся следчы, і Рыбак працягла паглядзеў у яго вочы. Але не затым, каб упэўніць следчага ў праўдзівасці свае хлусні, — важней было зразумець, вераць яму або не. Аднак на востранькі, як бураўчык, позірк следчага набег цень задуменнасці.
— Прахвост! Ужо і з Дубавым знюхаўся! Я так і ведаў. Увосень не ўзялі — і вось, калі ласка…
Рыбак не зразумеў, каго ён мае на ўвазе? Старасту? Але як жа тады? Відаць, ён тут штосьці наблытаў… Аднак разважаць не было калі — Партноў імкліва вёў далей допыт.
— Дзе атрад?
— У лесе.
Тут ужо ён адказаў без затрымкі і нават прама і бязгрэшна паглядзеў у сцюдзёна насцярожаныя вочы следчага — хай упэўніцца.
— У Баркоўскім?
— Ну.
(Дурныя яны, ці што, сядзець у Баркоўскім лесе, які хоць і вялікі, ды пасля ўзрыву моста на Іслянцы абложаны з чатырох бакоў. Хопіць таго, што там асталася група гэтага Дубавога, рэшткі ж іхняга атрада перабраліся за шаснаццаць кіламетраў на Гарэлае балота.)
— Колькі чалавек у атрадзе?
— Трыццаць.
— Лжэш! У нас ёсць звесткі, што болей.
Рыбак паблажліва ўсміхнуўся. Ён адчуў патрэбу прадэманстраваць лёгкую пагарду да недасведчанасці следчага.
— Было болей. А цяпер трыццаць. А астатнія выбылі. Ведаеце, баі, страты…
Следчы задаволена паёрзаў у крэсле.
— Што, пашчыпалі? Во-во! Скора пух-пяро паляціць ад усіх вас.
Рыбак памаўчаў. Ягоны настрой пайшоў угору — здаецца, ад Сотнікава яны не многа даведаліся, значыць — можна набаяць баек — хай правяраюць. Зноў жа падобна на тое, што следчы пачаў дабрэць у сваіх адносінах да яго, і Рыбак падумаў, што гэтую добрасць трэба неяк умацаваць, каб можна яшчэ і пакарыстацца ёю.
— Так! — следчы адкінуўся ў крэсле. — А цяпер ты мне скажы, хто з вас двух страляў ноччу? Нашы бачылі — адзін пабег, а другі страляў. Ты?
— Не, не я, — сказаў Рыбак, не надта, аднак, рашуча. Тут ужо яму проста няёмка было апраўдвацца і тым самым перакладваць віну на Сотнікава. Але што ж, браць яе на сябе?
— Значыць, той? Так?
Гэтае пытанне асталося без адказу — Рыбак толькі падумаў: «Каб ты здох, сволач! Так спрытна ловіць». Ды і на самай справе, што ён мог яму сказаць?
Зрэшты, Партноў не надта настойваў.
— Так, так, зразумела. Як яго прозвішча?
— Каго?
— Напарніка.
Прозвішча! Навошта б яно ім здалося, гэтае прозвішча?
Але калі Сотнікаў не назваў сябе, тады нягожа называць яго і яму. Мабыць, трэба было б неяк схлусіць, ды Рыбак не мог знайсці як.
— Не ведаю, — урэшце сказаў ён. — Я нядаўна ў гэтым атрадзе, яшчэ не ўсіх знаю па прозвішчах.
— Так, не ведаеш, — з лёгкай прытворнай прыкрасцю канстатаваў Партноў. — А стараста гэты, кажаш, Сыч? Так ён у вас значыцца?
Рыбак напружыў памяць — здаецца, ён не чуў нават і прозвішча старасты, не толькі ягонай мянушкі.
— А не ведаю. Чуў — у вёсцы яго завуць Пётра.
— Ах, Пётра.
Яму на хвіліну здалося, што Партноў гэты нейкі недалужны блытанік, але тут жа ён здагадаўся: следчы хоча заблытаць яго.
— Так, так. Значыць, родам адкуль? З Магілева?
— З-пад Гомеля, — цярпліва паправіў Рыбак. — Рэчыцкі раён.
— Прозвішча?
— Чыё?
— Тваё.
— Рыбак.
— Дзе астатнія з банды?
— На… У Баркоўскім лесе.
— Колькі да яго кіламетраў?
— Адсюль?
— Ну, адкуль жа яшчэ?
— Не ведаю точна. Кіламетраў васемнаццаць будзе.
— Правільна, будзе. Якія вёскі радам?
— Вёскі? Дзягцярня, Уклеіна. Ну і гэта, як яе… Драгуны.
Партноў зазірнуў у паперку, што ляжала перад ім на стале.
— А якія ў вас сувязі з гэтай… Вокунь Аўгінняй?
— Дзёмчыхай? Яй-богу, ніякіх. Проста зайшлі перахавацца, паесці. Ну а вашыя хлопцы…
— А хлопцы і награнулі! Малайцы хлопцы! Дык, кажаш, ніякіх?
— Абсалютна. Аўгіння тут ні пры чым.
Следчы борздзенька ўскочыў за сталом, локцямі смыкнуў угору — мусіць, велікаватыя ў паясніцы штаны.
— Не вінавата! А вас прымала? На гарышча хавала? Што, думаеш, не знала, каго хавала? Добра знала! Пакрывала, значыць. А па законах ваеннага часу за гэта што палагаецца?
Рыбак ужо ведаў, што за гэта палагаецца па законах ваеннага часу, і падумаў, што, мабыць, трэба адмовіцца ад намеру абараніць Дзёмчыху. Было зразумела, што на кожную такую спробу следчы будзе рэагаваць, як бык на чырвоны шкумат. І ён рашыў не дражніцца. Ці да Дзёмчыхі тут, калі невядома яшчэ, як выкараскацца самому.
— Так, добра! — Следчы падышоў да акна і жвава павярнуўся на абцасах, рукі яго былі засунуты ў кішэні штаноў, пінжак на жываце расхінуты. — Мы яшчэ пагаворым. А ўвогуле я скажу: ты хлопец разумны. Магчыма, мы табе пакінем жыццё. Што, не верыш? — Следчы іранічна ўхмыльнуўся. — Мы можам. Гэта Саветы нічога не мелі. А мы можам караць, а можам і мілаваць. Гледзячы каго. Дык вось слухай.
Ён падступіў да Рыбака амаль упрытык, і той, адчуўшы, што допыт на тым, мабыць, канчаецца, зважліва падняўся з крэсла. Следчы быў яму да пляча, і Рыбак падумаў, што з лёгкасцю прыдушыў бы гэтага маламерка. Але, падумаўшы так, ён амаль спалохаўся свае такой недарэчнай цяпер тут думкі і з робленай адданасцю зірнуў у рухавыя, з начальніцкім халадком вочы паліцэйскага.
— Дык вось. Ты нам раскажаш усё. Толькі мы праверым, не думай. Не налжэш — пакінем жыць,
