Існуюць дзве складаныя акалічнасці, якія вы павінны ведаць, каб ведаць усё.
— Калі яны маюць непасрэднае дачыненне да справы, то так.
— Яны сапраўды маюць непасрэднае дачыненне. Па-першае, місіс Міён мела і мае цяпер свае грошы. Гэта была дадатковая прынада Міёну. Мне — не. Я расказваю вам усё як ёсць.
— Дзякуй. Ну, а па-другое?
— Па-другое, у місіс Міён была прычына, каб не рваць з ім адразу. Я спадзяюся, вы ведаеце, што Міён быў вядучым тэнарам у тэатры «Метраполітэн» на працягу пяці ці шасці гадоў, а тут раптам голас знік — часова. Джыфард, той самы барытон, ударыў яго кулаком па шыі і пашкодзіў гартань — гэта здарылася на пачатку сакавіка, — і Міён не змог закончыць сезон. Яму зрабілі аперацыю, але голас не вяртаўся, таму не дзіва, што ён быў у змрочным настроі, і місіс Міён не хацела кідаць яго аднаго ў такім стане. Я паспрабаваў угаварыць яе, але яна была непахісная. У той дзень усё атрымалася не так, як трэба: і ад таго, што такое здарылася са мной першы раз у жыцці, і ад таго, што Міён сказаў пад час нашай з ім размовы, — у выніку я страціў разважлівасць, кінуў яе адну ў парку, зайшоў у бар у цэнтры горада і пачаў замаўляць там шклянку за шклянкай. Прайшло шмат часу, выпіў я многа, але не сп'янеў. Недзе каля сямі гадзін я вырашыў зноў сустрэцца з Пегі і забраць яе з сабой, каб яна не заставалася там яшчэ на адну ноч.
Паддаючыся вось такому настрою, я спыніўся на Іст-Энд авеню, падняўся на дванаццаты паверх і прастаяў там, відаць, хвілін дзесяць, вагаючыся даткнуцца да кнопкі званка. Нарэшце я пазваніў, пакаёўка ўпусціла мяне і паклікала місіс Міён, але тут я, відаць, перастаў валодаць сабой, бо ў мяне хапіла розуму толькі на тое, каб прапанаваць ёй разам пагаварыць з Міёнам. Яна згадзілася, мы падняліся наверх і…
— На ліфце?
— Не, па лесвіцы, што ў самой кватэры. Зайшлі ў студыю. Міён ляжаў на падлозе. Мы падышлі бліжэй. У верхняй частцы галавы была вялікая дзірка навылёт. Ён быў мёртвы. Я вывеў місіс Міён са студыі, падтрымаў яе, але на лесвіцы — занадта вузкай, каб па ёй маглі ісці побач два чалавекі, — яна ўпала і пакацілася ўніз, адолеўшы такім чынам палову прыступак. Я аднёс Пегі ў яе пакой, паклаў на ложак і пайшоў у залу, каб адтуль патэлефанаваць, але па дарозе падумаў, што спярша трэба зрабіць яшчэ адну рэч.
Я выйшаў з кватэры, з'ехаў на ліфце на першы паверх, паклікаў швейцара і ліфцёраў і спытаўся ў іх, хто падымаўся ў кватэру Міёна, на дванаццаты або на трынаццаты паверх, папалудні. Яны назвалі прозвішчы, і я іх запісаў. Потым вярнуўся ў кватэру і патэлефанаваў у паліцыю.
Пасля гэтага я раптам уцяміў, што недасведчаны чалавек не павінен рабіць заключэнне — жывы чалавек ці не, таму я патэлефанаваў доктару Лойду, які таксама жыве ў гэтым будынку. Той адразу ж прыйшоў, і я завёў яго ў студыю. Не паспеў ён прабыць там тры-чатыры хвіліны, як з'явіўся першы паліцэйскі, і канечне…
— Прабачце, — раздражнёна перабіў яго Вулф. — Калі ўсё адразу, дык часам гэта бывае зашмат. Вы нават не закранулі той праблемы, з якой сутыкнуліся.
— Я дайду і да яе…
— Але вы зробіце гэта, я спадзяюся, хутчэй, калі хочаце, каб я вам дапамог. Я ўжо ўсё ўспомніў. Доктар і паліцыя аб'явілі яго мёртвым. Дула рэвальвера было засунута ў рот, і куля выбіла кавалак чэрапа. Рэвальвер, што ляжаў побач на падлозе, належаў забітаму і захоўваўся там жа ў студыі. Ніякіх слядоў барацьбы ці нейкіх іншых пашкоджанняў на целе не было заўважана. Страта голасу была выдатным матывам для самазабойства. Таму пасля традыцыйнага расследавання, аддаўшы належную ўвагу той акалічнасці, што дула зараджанага рэвальвера цяжка засунуць у рот чалавеку, не выклікаўшы з яго боку пратэсту, здарэнне кваліфікавалі як самагубства. Я не памыляюся?
Місіс Міён і Ўэплер кіўком галавы пацвердзілі тое, што сказаў Вулф.
— Што, паліцыя аднавіла расследаванне? Ці пайшлі якія плёткі?
Пегі і Ўэплер адмоўна пакруцілі галовамі.
— Тады працягвайце. У чым праблема?
— Праблема ў нас саміх, — сказала Пегі.
— Як гэта? Што з вамі не так?
— Усё не так, — зноў загаварыла місіс Міён, суправаджаючы свой расказ жэстамі. — Дакладней, я мела на ўвазе не ўсё, а якраз адну рэч. Пасля смерці мужа і заканчэння традыцыйнага расследавання я на нейкі час з'ехала. Калі вярнулася — на працягу двух месяцаў, што прайшлі з таго часу, мы з Фрэдам некаторы час былі разам, — усё было неяк не так. Пазаўчора, у пятніцу, я паехала на выхадныя да знаёмых у Канекцікут, і Фрэд быў там. Я не ведала, што Фрэд збіраецца туды ехаць, а ён не ведаў, што туды прыеду я. Мы абмяркоўвалі ўсё з ім учора,і ўдзень і ўвечары, і сёння раніцай і вырашылі пайсці да вас і прасіць дапамогі — ва ўсякім разе я так вырашыла, а Фрэд не адпусціў мяне адну.
Пегі нахілілася ўперад і працягвала гаварыць з гранічнай шчырасцю:
— Вы абавязкова павінны дапамагчы нам, містэр Вулф. Я так моцна кахаю яго — так моцна! — і ён кажа, што кахае мяне, і я ведаю, што гэта так! Учора ўдзень мы вырашылі, што пажэнімся ў кастрычніку, а ўвечары завязалася размова — і справа не ў словах, якія вымаўляем, а ў выразе вачэй, калі сустракаемся позіркамі. Мы проста не можам пажаніцца, пакуль у нашых вачах застаецца пытанне, і мы будзем старацца хаваць яго… — Яе крыху скаланула. — Гадамі ці да канца жыцця? Мы не здолеем! Мы ведаем, што не здолеем — гэта будзе жахліва! А ўся справа ў пытанні: хто забіў Альберта? Зрабіў гэта ён? Ці я? Я сапраўды не веру, што гэта зрабіў Фрэд, а ён не верыць, што гэта зрабіла я — спадзяюся, што ён не верыць, — але ў нашых вачах застаецца пытанне, і мы ведаем, што яно не знікае.
Яна працягнула ў бок Вулфа абедзве рукі.
— Мы хочам, каб вы дапамаглі знайсці на яго адказ!
— Глупства, — хмыкнуў Вулф. — Вас трэба адшлёпаць па адным месцы ці адвесці да псіхіятра. У паліцэйскіх могуць быць свае недахопы, але яны ўсё ж не такія зломкі. Калі ўсё іх задаволіла…
— Але ў гэтым якраз уся справа! Яны б не былі задаволены, калі б мы расказалі ўсю праўду.
— Вось як, — узняў бровы Вулф. — Вы ім зманілі?
— Так. Ці калі і не зманілі, дык і не сказалі ім праўды. Мы ім не сказалі, што, калі першы раз зайшлі ў пакой разам і ўбачылі Альберта, рэвальвер там не ляжаў. Яго наогул не было відаць.
— Сапраўды? Вы ўпэўнены ў гэтым?
— Цалкам. Я ніколі і нічога так ясна не ўспрымала, як тую сцэну, кожную яе дэталь. Рэвальвера там не было.
— Вы згодны з гэтым, сэр? — спытаў Вулф, зірнуўшы ў бок Уэплера.
— Так. Яна кажа праўду.
— Ну, што ж, — уздыхнуў, здаючыся, Вулф. — Бачу, вы сапраўды трапілі ў непрыемнае становішча. Лупцоўкай тут не абыдзешся.
Я крутануўся ў крэсле, адчуўшы халадок у ніжняй частцы пазваночніка. У старадаўняй будыніне з чырвонай цэглы — доме Ніра Вулфа — было цікава жыць і працаваць Фрыцу Брэнеру, кухару і эканому, Тэадору Хорстману, які апекаваўся дзесяццю тысячамі архідэй у аранжарэях на даху, і мне, Арчы Гудвіну, для каго асноўным полем дзеяння быў вялікі кабінет на першым паверсе.
Зразумела, я лічыў сваю работу самай цікавай, бо ў даверанага памочніка славутага прыватнага дэтэктыва заўсёды ёсць магчымасць наслухацца пра самыя розныя падзеі — ад крадзяжу пацерак да аферы, звязанай з шантажом. Шчыра кажучы, не ад усіх кліентаў я пачынаў сумаваць. Але толькі ад адных спраў мяне працінаў халадок: ад спраў, звязаных з забойствам. І калі гэтая пара закаханых галубкоў казала праўду, гэта і быў якраз той самы выпадак.
Да таго як яны пайшлі, я больш чым за дзве гадзіны паспеў спісаць два блакноты.
Калі б яны ўсё абдумалі, перш чым патэлефанаваць, каб дамовіцца аб сустрэчы з Вулфам, яны б гэтага не зрабілі. Усё, што яны хацелі, аказалася, паводле слоў Вулфа, немагчымым. Па-першае, яны хацелі, каб ён расследаваў справу аб забойстве чатырохмесячнай даўнасці, не прызнаючы, аднак, што яно сапраўды адбылося; па-другое, яны хацелі, каб было даказана, што ніхто з іх не забіваў Альберта Міёна, а гэта было магчыма, толькі выявіўшы, хто ўсё-такі гэта зрабіў, і па-трэцяе, у выпадку, калі Вулф прыйдзе да высновы, што забойца — адзін з іх, — пакласці справу на паліцу і забыць пра яе.
Не, гэта не была іх прапанова, бо, калі верыць таму, што яны расказалі, абое былі зусім невінаватыя, але напрошвалася менавіта такая выснова.
Вулф падышоў да ўсяго гэтага вельмі проста і ўдала.
— Калі я бяруся за гэтую справу, — сказаў ён ім, — і знаходжу доказы, дастатковыя для
