[668]
«Et tamen ei semper videtur, et sic revera est, quod hoc posset perpetrare si vellet. Sed nunquam rationes volendi invenit et ideo prudentem istam voluntatem mutare non potest»[21*] (ibid., III 721).
[669]
«Nam, si perfecta gratia perfecte indifferentiam libertatis tollit, imperfectior imperfecte toilet… Gratia igitur quae facit facere, directe repugnat libertati, si libertas in indifferentia agendi et non agendi sita est. Nam ilia indifferentia perfecta instar bilancis est quae facillimo nutu in alterutram partem impelli potest. Haec autem ilio ipso diminuitur quo vel tantilrum alterutri parti additur. Nam quo magis addideris, eo difficilius in alteram partem erigetur… Eadem prorsus est indifferentis voluntatis ratio. Minimus motus gratiae tollit perfectum aequilibrium, major minuit, maximus penitus adimit»[22*]. По этому поводу и по поводу других противоречий, вытекающих из понятия свободы как безразличия, см. т. III, кн. VII, гл. XIV, полностью.
[670]
Augustinus III, col. 734.
[671]
«…nulla voluntas seu volitio exseri potest, nisi delectatione aliqua suscitetur…»[23*] (ibid., Ill, col. 721).
[672]
Об этой роли наслаждения см. т. III, кн. VII, гл. II и III.
[673]
«Delectatio efficit voluntatem et libertatem, hoc est facit velie et libere velie»[24*] (ibid., Ill, col. 736).
[674]
«Est enim ipsa (scil.: voluntas) radix totius libertatis, quae in omnibus actionibus, sive externis sive internis apparet, propter quam solam illae in nostra potestate sunt. Itaque libera est voluntas, hoc est volitio, ratione sui, quia est essentialiter libera. Implicai enim contradictionem, ut voluntas non sit libera, sicut implicat ut volendo non velimus, aut non faciamus quod volimus; hoc est, ut voluntas non sit voluntas» [25*] (ibid., Ill, col. 622).
[675]
Относительно преимущественно философского характера «Августина» ср.:
[676]
Augustinus II, col. 458.
[677]
Мы обязаны сообщением об этой диссертации любезности г-на хранителя библиотеки католического университета в Лувене. Этот том, предоставленный в наше распоряжение, отпечатан in-4 и носит название: «Theses theologicae de gratia, libero arbitrio, praedestinatione, etc., in quibus doctrina theologorum societetis Jesu contra Corn. Jansenii Augustinum defenditur; in VI capita divisae: Praeside R.P. Joanne de Jonghe S.J. Sacrae theologiae professore. Defendet Joannes Groll ejusdem Societatis. Lovanii in Collegio Societatis Jesu, 22 (дата на рукописи) Martii 1641 ante meridiem (эти два слова написаны на рукописи) Antverpiae, ар. Joannem Mersium, anno M.DC.XLI. cum sup. perm.»[1*] Диссертация занимает с. 1–124. Потом, без перехода, начинается другая якобы диссертация, которая на самом деле является книжкой против Янсения (с. 1-40). Затем следуют два письма на испанском языке, представляющие собой жалобы на Янсения (без пагинации), и, наконец, целый сборник статей и книжечек по поводу споров, вызванных этой диссертацией, в частности, булла Урбана VIII, запрещающая одновременно и «Августина», и «Тезисы» Жана Гролля.
[678]
Op. cit., cap. II, art. 11, De liberiate, p. 52–64.
[679]
«Augustinus ejusque discipuli indifferentiam voluntatis ad utrumlibet, expeditam vinculo necessitatis antecedentis… agno vere»[3*] (ibid., p. 53).
