„Zaden, Panie'. „I ja tez ciebie nie potepiam. Idz i odtad nie grzesz wiecej' – powiedzial Jezus.
Jakub zapisal liczne sentencje swego brata, zaskakujaco aktualne w dzisiejszym swiecie. Odnosily sie one do wykorzystywania biednych przez bo gatych i klase rzadzaca, do koniecznosci zjednoczenia narodow i zakonczenia wojen, do zapewnienia kazdemu wyksztalcenia, potepialy zabobon, dogmat i rytual, a w dwoch miejscach byly to wlasciwie proroctwa zapowiadajace dotarcie czlowieka do planet na niebie w czasach, gdy swiat stanie na skraju samozniszczenia.
Zgromadzil tez w swym tekscie nieznane dotad aforyzmy, zalecenia i maksymy Jezusa, a takze te, ktore wyraznie posluzyly jako material zrodlowy czterem ewangelistom, a pozniej autorom apokryfow.
Wedlug Jakuba: „Nasz Pan powiedzial, ze ten, ktory ma w koszu kes jedzenia i pyta»Co bede jadl jutro?«, jest czlowiekiem malej wiary'. Wedlug Jakuba: „Jezus napomnial ich:»Pamietajcie, ze zaden sluga nie moze sluzyc dwom panom. Jesli zechcecie sluzyc i Bogu i mamonie, nic nie zyskacie tak u jednego, jak i u drugiego«'. Wedlug Jakuba: „Namaszczony powiedzial swym wyznawcom:»Musicie sie odnowic poprzez lacznosc z natura i jej Stworca. Idzcie na laki i do lasu i oddychajcie tam dlugo i gleboko, zebyscie poznali powietrze i prawde, i medytujcie nad prawda, pozbywajac sie tego, co zanieczyszcza czlowieka, co jest nieczystoscia ciala i zlem umyslu. I tak, poprzez oddech i Swietego Ojca narodzicie sie na nowo«'.
To nie wszystko.
Byly jeszcze te slowa, zalazek Zlotej Zasady: „Jezus powiedzial:»Synowie Boga musza stac sie synami czlowieka, niech kazdy pociesza i wspiera drugiego, niech kazdy kazdemu bedzie bratem. Kazdy syn czlowieczy stanie sie synem Boga, jezeli bedzie kochal nie tylko tych, ktorzy go kochaja, lecz takze swoich nieprzyjaciol, i odplacac bedzie miloscia za nienawisc. Jezeli dwoch zawrze w tym domu pokoj miedzy soba, moga powiedziec gorze: «Porusz sie» i gora sie poruszy. Odnoscie sie do innych tak, jakbyscie chcieli, zeby odnosili sie do was. Nie czyncie blizniemu niczego, czego byscie nie chcieli, zeby wam uczynil. Ci, ktorzy tego posluchaja, zamienia ziemie w niebo i stana sie dziedzicami Krolestwa Bozego«'.
Byly tez slowa o sposobie zycia: „Wowczas Jezus powiedzial:»Pogardzajcie hipokryzja i zlem. Szukajcie prawdy i dobra. Nie pozwolcie, by Krolestwo Niebieskie uwiedlo, jest ono bowiem jak galaz palmy, z ktorej opadaja owoce, a owoce te sa dobrem, ktore nalezy zebrac i posadzic ponownie«'.
I byly te slowa, filozofia na dzis: „I Jezus zebral ich wokol siebie, i powiedzial:»Nie zapomnijcie, jak dlugo istnial swiat przed waszymi narodzinami, i pamietajcie, jak dlugo istniec bedzie po waszej smierci. Wiedzcie, ze przy tym wasze ziemskie zycie jest jak jeden dzien, a wasze cierpienia jak jedna godzina. Dlatego zyjcie z zyciem, a nie ze smiercia. Pamietajcie moje slowo, by miec wiare, dawac milosc i czynic dobro. Albowiem blogoslawieni beda ci, ktorzy zostana zbawieni dzieki wierze w to slowo«'.
Jakub byl kilkakrotnie obecny przy tym, jak jego brat uzdrawial chorych, lecz nigdy nie byl swiadkiem boskich cudow, o ktorych krazylo tyle poglosek. Widzial, jak Jezus zajal sie Lazarzem. Choc swiety Jan upiekszyl pozniej to zdarzenie i opisal je jako wskrzeszenie umarlego, Jakub daje nam wlasna relacje naocznego swiadka: „Wowczas Marta i Maria poslaly po Jezusa, gdyz ich ukochany brat Lazarz powaznie zachorowal i lezal bez ruchu. Udalem sie wraz z Jezusem do domu na zboczu Gory Oliwnej i wszedlem z nim do srodka. Tam Jezus spojrzal na swego przyjaciela, dotknal jego rozpalonego czola i zawolal:»O Lazarzu, mowie ci wstan«, a Lazarz wstal i odtad mial sie dobrze'.
Dwukrotnie w czasie swej dzialalnosci Jezus zostal brutalnie potraktowany przez centurionow. Raz bylo to w Kafarnaum, gdzie zlamali mu noge, ktora zle sie zrosla i odtad wlasnie wyraznie utykal. W obu wypadkach centurioni grozili mu aresztowaniem i kara, jesli nie zaniecha agitacji wsrod ludu. Jednakze nie zostal aresztowany i nie zaprzestal gloszenia swych nauk.
W szesnastym roku rzadow Tyberiusza [Przypis: Chrystus mial wowczas trzydziesci cztery lata], Jezus udal sie, gloszac idee dobroci, milosierdzia i pokoju – a takze posluszenstwa tylko Bogu ijemu samemujako Slowu Boga – do Jerozolimy. Rzymscy okupanci ostrzegali go, ze moze swymi kazaniami sprowokowac kolejna rebelie, a Jakub i hierarchia zydowskiego Sanhedrynu blagali, zeby poszedl nauczac gdzie indziej i nie sciagal na siebie gniewu Rzymian oraz Poncjusza Pilata, protegowanego prefekta Sejana i zawzietego antysemity.
Jezus jednakze nie chcial sluchac tych ostrzezen i rad. Choc kazdy jego ruch obserwowali oplaceni szpiedzy, nie przerwal nauczania, a podczas Paschy osmielil sie przemowic do tlumow tuz pod murami palacu Heroda. Rozwscieczony tym Pilat odbyl narade z Herodem Antypasem, namiestnikiem Galilei, ktory przybyl wlasnie do miasta. Tego wieczoru Jezus spozywal swiateczna wieczerze z uczniami w domu Nikodema. Opowiadal tam kolejny raz historie Wyjscia i odpowiadal na pytania zadawane przez najmlodszych, lamal przasny chleb, czyli mace, i pil gorzkie ziola i wino. Przekonany w koncu przez Jakuba i innych, by zniknal na jakis czas z Jerozolimy i nauczal gdzie indziej, Jezus jeszcze tej nocy wyprawil sie w droge przez doline Kidron, gdy nieznany z imienia szpieg naslal na niego oddzial rzymskich zolnierzy. Jezus zostal pochwycony i zamkniety w areszcie.
Nazajutrz zostal osadzony przez Poncjusza Pilata przed palacem Heroda. Oskarzony o opor wobec wladzy i podburzanie do niepokojow, oczekiwal wyroku. Swiadkowie zeznajacy przeciwko niemu byli Rzymianami lub osobami, ktorym przyznano rzymskie obywatelstwo, zydowscy saduceusze lekali sie bowiem swiadczyc na niekorzysc Jezusa (w obawie przed reakcja jego zwolennikow lub wywolaniem gniewu spolecznosci zydowskiej za wspieranie okupanta). Pilat podczas tego krotkiego procesu byl nieprzejednany [Przypis: Krol Herod Agrypa I informowal cesarza Kaligule, ze Pilat jest niezmiennie „bezlitosny, nieelastyczny i zawziety']. Werdykt Pilata byl zwiezly. „Bedziesz ukrzyzowany' – powiedzial do Jezusa. A ten odparl: „Patrzaj, twoj dom opustoszal'.
Po dotkliwym biczowaniu – dwoma biczami zakonczonymi psimi koscmi uderzono Jezusa ponad sto razy – wraz z dwoma zloczyncami, Dysmasem i Gestasem, zostal poprowadzony przez rzymskich zolnierzy za Brame Owcza na niewielkie wzgorze pod murami Jerozolimy. Tam go ukrzyzowano. W rece ani w stopy nie wbito mu zelaznych gwozdzi, lecz przywiazano przeguby rzemieniem do belki krzyza, a nogi do podstawy z drzewa oliwnego. Wijac sie w udrece i wciaz krwawiac z ran po chloscie, spragniony i na wpol przytomny, wisial w sloncu, oczekujac smierci. Jeden z zolnierzy, aby przyspieszyc jego koniec, przebil mu bok krotkim mieczem i rzekl ze smiechem: „Niech teraz Eliasz przybedzie go uratowac'. Kiedy wyciagnal miecz, Jezus stracil przytomnosc.
W dziewiatej godzinie [Przypis: trzecia po poludniu], centurion przyjrzal mu sie, dotknal go i stwierdziwszy, ze jest zimny, obwiescil jego smierc. Wowczas przyjaciele Jezusa, Nikodem i Jozef z Arymatei, powolujac sie na rzymskie prawo zezwalajace na godny pochowek ukaranych za przestepstwa polityczne, poprosili Pilata o wydanie im ciala. Ich prosba zostala wysluchana.
Przed zmrokiem Nikodem polecil uczniom, Szymonowi i Janowi, zdjac cialo z krzyza i przeniesc je do grobu jego rodziny, by tam przygotowac do pogrzebu. Kiedy uczniowie poszli po Jakuba oraz po plotno do zawiniecia zwlok, mirre i proszek aloesowy do namaszczenia, Maria z Magdali czuwala przy Jezusie lezacym na podlodze w przedsionku grobowca. Gdy mezczyzni wrocili z pograzonym w smutku Jakubem, Maria powitala ich zdumiewajacym okrzykiem: „Bracia, cud! Rabbuli, nasz Pan, zyje!'.
Wedlug Jakuba jego brat w istocie byl zywy, chociaz w spiaczce i ledwie oddychal. Jakub wraz z uczniami natychmiast przeniesli nieprzytomnego Jezusa do bezpiecznego miejsca w jaskini i poslali w tajemnicy po essenskiego medyka, by zajal sie nim, albowiem wciaz jeszcze trzymal sie zycia. Po zbadaniu Jezusa lekarz stwierdzil, ze miecz zolnierza ominal glowne organy wewnetrzne ukrzyzowanego i Rzymianie przedwczesnie obwiescili jego zgon. Essenczyk opiekowal sie Jezusem przez caly tydzien i uratowal go od smierci. Lecz Jezus byl oslabiony po zadanych mu torturach.
Wedlug Jakuba:
Dwie sa relacje o jego powstaniu z martwych. Maria z Magdali zaswiadczyla, ze nasz Pan Jezus Chrystus zmartwychwstal moca swego Ojca w niebiosach. Medyk natomiast stwierdzil, ze Jezus przezyl swe ukrzyzowanie jako zwykly smiertelnik, poniewaz jego rana przypadkiem okazala sie plytka. [Przypis: Nie byl to jedyny odnotowany przypadek przezycia ukrzyzowania. Historyk Jozef Flawiusz opisal podobny, ktory zdarzyl sie czterdziesci lat pozniej. „Zostalem poslany przez cesarza Tytusa do wioski zwanej Thecoa, by sprawdzic, czy miejsce to nadaje sie na obozowisko. Kiedy wrocilem, ujrzalem wielu jencow ukrzyzowanych i w trzech z nich rozpoznalem moich znajomych. Okrylo to mnie wielkim smutkiem i ze lzami w oczach udalem sie do Tytusa i powiedzialem mu o nich, a cesarz kazal ich zaraz zdjac z krzyzy. Jednakze dwoch umarlo pod reka medyka, natomiast trzeci wrocil do zdrowia'. Zob.: Flawiusz, Dawne dzieje Izraela]. Czy brat moj, a nasz Pan umarl i zostal przywrocony do zycia przez Boga, czy tez uzdrowiony zostal na ciele dzieki medycynie i woli bozej, tego nie umiem powiedziec. Gdy jednak upewnilem sie co do tego, pospieszylem powiadomic o tym innych, ktorzy sadzili, iz nie zyje. I powiedzialem im: „Marantha, nasz Pan, powrocil', a oni przyjeli jego powrot, radowali sie i odnowili swa wiare.
Wszyscy jak jeden zgodzili sie, ze wydarzyl sie cud. Jezus byl zywy. Gdy juz ozdrawial i nabral sil, pewnej nocy wezwal mnie i naszego wuja Szymona Kleofasa do swej kryjowki i rzekl do nas: „Jestescie mymi umilowanymi i staniecie sie zrodlem zycia dla wielu. Oglaszajcie Dobra Nowine Syna i Ojca'. Potem powiedzial, ze musi odejsc, a gdy spytalem dokad, odparl:, Jest wiele miejsc w domu Ojca mego, musze je odwiedzic i niesc tam poslanie zbawienia, az zostane wezwany, by wejsc do Ojca w niebie'. Przed pianiem koguta odprowadzilismy naszego Pana do wzgorza kolo Betanii i kazal nam zostac i blogoslawil nas, po czym odszedl z kijem w dloni, i zniknal we mgle i ciemnosci. Ukleklismy wtedy i zlozylismy dzieki i wznieslismy nasze serca do nieba.
Amen. Jezus przezyl ukrzyzowanie i Jakub to potwierdzil, a wszystko, co zapisal potem, uslyszal od naocznych swiadkow dalszej pielgrzymki Jezusa.
Jego wyglad fizyczny zmienil sie z powodu przezytych cierpien i prawie zaden ze spotkanych ponownie ludzi nie poznal go od razu. Jezus udal sie do Cezarei, do Damaszku, odbyl podroz do Partii i kolejna do Babilonii, powrocil do Antiochii, a potem poplynal na Cypr, do Neapolu i w koncu dotarl do samego Rzymu.
Jakub dowiadywal sie, ze spotykano go w tych miejscach i wielu innych, od uczniow powracajacych do Jerozolimy. Marantha, mowili po aramejsku i Jakub wiedzial, ze Pan przyszedl do nich i ze widzieli go na wlasne oczy.
Swiadectwa jego drugiego poslannictwa byly bardzo liczne. W wiosce Emaus, siedem mil od Jerozolimy, spotkali go Kleofas i Szymon, a Jezus lamal z nimi chleb. Na brzegu jeziora Genezaret spotkal Tomasza, Szymona Piotra i Szymona, syna Jonasza, objawil sie im i spozyl z nimi posilek. Piec lat po ukrzyzowaniu, na drodze do Damaszku, Szawel z Tarsu – zwany Pawlem po swym nawroceniu – spotkal noca nieznajomego, a kiedy go zapytal, kim jest, ten odpowiedzial: „Jestem Jezus'.
Ignacy z Antiochii jako chlopiec slyszal, jak Jezus przemawia na placu na dlugo po ukrzyzowaniu. Kiedy Ignacy dorosl, powiedzial jego uczniom: „On jest zywy, widzialem go'. Pozniej, gdy Jezus poplynal statkiem handlowym do Italii i szedl Via Appia do Rzymu, spotkal apostola Piotra, a ten zupelnie oslupial. Jezus powiedzial: „Dotknij mnie i przekonaj sie, ze nie jestem bezcielesnym demonem'. Piotr dotknal go i uwierzyl, ze jest z krwi i kosci. „Dokad idziesz, Panie?' – zapytal. A Jezus odparl: „Przychodze tu, aby ponownie byc ukrzyzowany'. [Przypis: Jakub potwierdza tu slowa teologa Ireneusza – ktory pisal w okresie miedzy rokiem sto osiemdziesiatym drugim i sto osiemdziesiatym osmym i jako pierwszy wspomnial o czterech ewangeliach kanonicznych – ze Jezus zyl jeszcze w wieku piecdziesieciu lat. Jakub potwierdza rowniez informacje nieznanego autora z Acta Pilati, Akt Pilata, znanych takze jako Ewangelia Nikodema, napisanych prawdopodobnie okolo roku sto dziewiecdziesiatego, ze Jezus nie umarl w roku trzydziestym, lecz miedzy rokiem czterdziestym pierwszym a piecdziesiatym czwartym, podczas panowania cesarza Klaudiusza].
Poznala go z wygladu jedynie garstka bliskich, ktorzy znali go wczesniej, natomiast reszta uczniow i wyznawcow wierzyla w jego wniebowstapienie w poblizu Betanii. Jakub, Szymon Kleofas i krewni Jezusa podtrzymywali te wersje. Apostolowie bowiem, pragnac uchronic Jezusa i zapobiec jego ponownemu aresztowaniu i ukrzyzowaniu, postanowili nie mowic nikomu o tym, co sie naprawde wydarzylo. Tak wiec Jezus mogl bezpiecznie kontynuowac swoje poslannictwo jako pokorny i swiety Nauczyciel, ujawniajac sie tylko nielicznym.
W Rzymie, jak dowiedzial sie Jakub, widziano czesto jego brata Jezusa przy bramie miejskiej wsrod zebrakow i chorych, niosacego im pocieszenie i pomoc. W dziewiatym roku rzadow cesarza Klaudiusza szescdziesieciu tysiacom rzymskich Zydow nakazano wyniesc sie z miasta. Jezus byl posrod nich. „I Pan nasz, uciekajac z Rzymu wraz z uczniami, przemierzyl tej nocy zyzne pola jeziora Fucinus, ktore zostalo osuszone przez cesarza Klaudiusza i bylo uprawiane przez Rzymian'. Jezus mial wowczas piecdziesiat cztery lata. Jakub napisal:
Pawel opowiedzial mi, ze kiedy przybyl do Koryntu i zamieszkal z Zydem noszacym imie Aquila i jego zona Priscilla trudniacymi sie rzemioslem skorzanym, dowiedzial sie o ostatecznej agonii i prawdziwym zmartwychwstaniu i wniebowstapieniu Jezusa. Aquila i Priscilla zostali wygnani z Rzymu wraz z innymi Zydami na rozkaz cesarza Klaudiusza. Edykt cesarski zabranial praktykowania ich zakazanej wiary na ziemi rzymskiej. Aquila i Priscilla opuscili Rzym w towarzystwie Jezusa i odbyli uciazliwa podroz na poludnie do portu Puteoli. W tym portowym miescie, oczekujac na statek ze zbozem, ktory mial go zabrac do Aleksandrii i dalej do Gazy, Jezus zebral uchodzcow w dzielnicy zydowskiej i mowil do nich o zachowaniu niewzruszonej wiary w Boga i w przyszle Krolestwo Ojca i Jego Syna. I ujawnil wowczas, ze to on wlasnie jest Synem Bozym. W zgromadzeniu byl donosiciel, ktory za nagrode wynoszaca pietnascie tysiecy sestercji poinformowal miejscowe wladze, ze Jezus zlamal cesarski nakaz. W wyniku tego oddzial stacjonujacych w garnizonie pod miastem zolnierzy rzymskich aresztowal Jezusa pod zarzutem zdrady.
Skazano go na smierc bez procesu. Na wzniesieniu pod Puteoli zostal wychlostany i przywiazany do krzyza, a jego krwawiace cialo pokryto latwo palna substancja. Zolnierze postawili krzyz, podpalili Jezusa pochodnia i odeszli. Gdy tylko znikneli, zerwal sie silny wiatr od morza i zgasil plomienie pochlaniajace cialo naszego Pana. Kiedy Aquila i inni przyjaciele zdjeli osmalone cialo z krzyza, Jezus byl juz bez zycia. Jego zwloki zostaly tymczasowo zlozone w jaskini, w oczekiwaniu nocy i odpowiedniego pochowku. Noca Aquila i Priscilla wraz z siedmioma osobami przyniesli calun i masci do zabalsamowania naszego Pana, lecz zastali jaskinie pusta. Uczniowie wpadli w konsternacje i pomieszanie, lecz kiedy tak sie zastanawiali, co sie stalo z cialem, nagle wejscie do jaskini wypelnilo sie jasnym swiatlem i Jezus objawil im sie w calej chwale. Skinal na nich i Aquila, i Priscilla oraz siedmiu innych swiadkow podazyli za nim na wierzcholek odleglej gory, wznoszacej sie ponad Puteoli. Pozniej, o switaniu, Jezus dal im swoje blogoslawienstwo, po czym natychmiast wzniosl sie wysoko i zniknal im z oczu w obloku, ktory uniosl go ku niebiosom, a wszyscy padli w zadziwieniu i przerazeniu na kolana, skladajac dzieki Ojcu i Synowi.
I tak oto brat moj Jezus wstapil do swego Stworcy. Aquila i Priscilla opowiedzieli o tym w Koryncie Pawlowi, ktory opowiedzial to mnie. Nasz Pan jest teraz wyniesiony na tron w niebiosach i siedzi po prawicy Ojca.
Jakub zamyka swoja relacje akcentem osobistym:
