начертана форма всего универсума и весь порядок [вещей, исходящий] от Первого, т. е. Бога — через все духовные субстанции и небеса и т.д. ... И душа узрит то, что является совершенной красотой и истинно прекрасным. А в том, что касается разума практического, душа, по словам Авиценны, будет приведена к совершенству чистой благостью, и ее наслаждение будет не из рода чувственного наслаждения, которое достигается лишь в результате соединения поверхностей чувственно воспринимаемых тел, воздействующих на наши чувства. Более того, это наслаждение проникнет в душу и укоренится в ее субстанции. И это есть наслаждение, подобающее естественной расположенности живых, чистых и духовных субстанций. И оно выше и благороднее любого наслаждения, и это, как утверждает Авиценна, есть наслаждение счастьем.
Et non solum de felicitate locuti sunt, sed de miseria alterius vitae quae malis reservatur. Unde posuerunt quod Deus obedientibus sibi preparavit promissionem felicem quam oculus non vidit nec in cor hominis ascendit; et inobedientibus promissionem terribilem, sicut Avicenna dicit Et Tullius et Trismegistus et Socrates et multi alii locuti sunt expresse de eis promissionibus. Unde Tullius ait primo De Tusculanis quaestiorubiis duas vias duplicesque cursus hominum: qui autem integros castosque se servassent quibusquc fuisset minima cum corporibus contagio, essentque in corporibus humanis vitam imitati divinam, iis ad eum, a quo erant profecti, scilicet ad Deum, reditum facilem patere. Qui autem se vitiis humanis contaminassent iis demum iter seclusum a consiliis Dei. Et Hermes Mercurius in libro De divina natura sic ait: 'Cum fuerit animae a corpore facta discessio tunc arbitrium examenque meriti eius transit in summam potestatem, quae earn cum piam iustamque perviderit, in sibi competentibus locis manere permittit. Sin autem delictorum illitam maculis vitiisque oblitam viderit, desuper ad ima deturbans tradit aeternis poenis agitandam'. ... Et Ethicus philosophus, et Alchimus, in libris suis docent quod mali passuri sunt in inferno cum diabolo, ut cernant impii truculentissimum ac furibunduni mortis auctorem quem secuti fuerunt in desideria multa et inutilia et nociva. Et iusti merebuntur videre Dominum Deum suum, sicut expositum est superius.
И философы говорили не только о счастье, но и о несчастии иной жизни, которое уготовано для злых людей. Поэтому они считали, что Бог дал тем, кто послушен Ему, обетование счастья, которое не видел глаз и которое не приходило на сердце человеку, а тем, кто не подчиняется [Его воле], обетование ужасное, как говорит Авиценна. И Туллий, и Трисмегист, и Сократ, и многие другие ясно говорили об этих обещаниях. Поэтому Туллий в I книге
Positis principiis respectu subsequentium, quamvis sint conclusiones respectu suarum declarationum praetactarum, et huiusmodi aliarum, nunc accedendum est ad leges cultus divini, prius quam ad alia iura inter homines publica vel privata. Et patet, quod proptei reverentiam Dei infinitus debetur ei cultus debitus, et propter be neficium creationis, quod est potentiae infinitae effectus, et propter futuram felicitatem. Propter primum dicit Avicenna in Moralibus radicibus quod de iure eius est ut obediatur eius praeceptis; propter secundum vero dicit, quod oportet ut eius mandatis obediatur cuius est creatura. Propter tertium dicit quod obedientibus sibi preparavit promissionem felicem et inobedientibus promissionem terribilem. Et propter purgationem humani generis a peccatis per Filium Dei. de qua Porphyrius locutus est, debetur ei cultus; quia plus est hoc quam creare. Et propter acceptionem humanitatis nostrae in unitate Divinae Personae de qua Albumazar, Plato et Ethicus locuti sunt; nam hoc debet esse gaudium infinitum; atque propter fixuras сlavorum, et passionem et redemptionem quas Plato et Ethicus firmaverunt. Et non solum hoc, sed totum quod praedictum est excitat homines ad cultum divinum; et concludit hunc fieri debere.
Итак, когда представлены начала последующего (хотя они и суть заключения по отношению к тому, что было разъяснено ранее и прочему таковому), теперь, прежде [чем мы перейдем] к общественному или частному человеческому праву, следует обратиться к законам Божественного культа. И ясно, что по причине благоговения перед Богом, и по причине Его благости по отношению к творению, которое является следствием Его бесконечного могущества, и ради будущего счастья, надлежит выказывать Богу бесконечное почтение. О первом Авиценна говорит в
Propter quod Marcus Tullius dicit primo De quaestionibus Tusculanis: 'Philosophia omnium artium mater [quid est aliud] nisi, ut Plato, donum, ut ego, inventum Dei? Haec nos primum ad eius cultum deinde ad ius hominum, quod situm est in generis humani societate, erudivit'. Et idem in secundo De natura divina ait 'Cultus Dei est optimus idemque sanctissimus castissimus plenissimusque pietatis, ut eum semper pura, integra, incorrupta mente et voce veneremur. Non enim philosophi solum, sed maiores nostri superstitionem a religione separaverunt Nam qui totos dies precabantur, et immolabant ut ipsi et sui liberi superstates essent, superstitiosi sunt appellati, quod nomen patuit postea latius. Qui autem omnia quae ad Dei cultum pertinent diligenter curabant et tanquam relegentes, sunt dicti religiosi ex relegendo .... Alterum nomen vitii est, alterum laudis'. Nam Augustinus quarto De civitate Dei sententiam hanc Tullii de superstitione et vera religione, necnon, octavo eiusdem, de religione et religiosis, accipit et exponit; volens quod religiosi dicti sunt quod Deum eligant et relegant relegentes, et iterum et iterum eligentes per verum cultum et continuum.
И потому Марк Туллий говорит в I книге
In isto autem cultu, secundum Avicennam et alios, habent ordinari templa, et orationes, et oblationes, et sacrificia, et ieiunia, et peregrinationes maximae ad locum Legislatoris ut habeatur in memorin et veneratione. [...] Et ideo dicit Avicenna: 'Oportet ut doctor doceat oratorem dispositiones quibus praeparetur ad orandum, quemadmodum homo consuevit praeparare se ad occurrendum regi humano in munditia et decore, et ut faciat assuescere munditiae et decori firma consuetudine; et instituat eum ad modum hominis preparantis se ad occursum regis cum humilitate et vultu demisso compressis membris, cessans a revolutione et ab omni perturbatione'. ...
И в этом богослужении религиозные люди, согласно Авиценне и другим, устроили храмы и