kontynuowania robot. I znow wniosek odrzucono. Wnioski do Federalnego Sadu Rejonowego naplywaly jeden po drugim; kiedy odrzucono wszystkie i pozwani zrozumieli, ze predzej czy pozniej dojdzie do procesu przed lawa przysieglych, petroprawnicy oficjalnie ucichli i zaczeli kombinowac.
Szczesliwym dla Zielonego Funduszu zbiegiem okolicznosci nowe zloza ropy znajdowaly sie w poblizu bagnistego pierscienia bedacego od lat naturalnym rezerwatem wodnego ptactwa. Gniezdzily sie tam rybolowy, czaple, pelikany, kaczki, zurawie, gesi i wiele innych gatunkow. I choc Luizjana nie zawsze dbala o swoja ziemie, zwykle troszczyla sie o zamieszkujace ja zwierzeta. Poniewaz wyrok mial zapasc glosami przecietnych i – zgodnie z wymogami prawa – bezstronnych obywateli stanu, prawnicy Zielonego Funduszu mocno akcentowali kwestie zagrozenia fauny.
Pelikany staly sie bohaterami dnia. Po trzydziestu latach podstepnego zatruwania DDT i innymi pestycydami luizjanskie pelikany brunatne stanely na krawedzi smierci biologicznej. Niemal w ostatniej chwili gatunek ten zostal uznany za zagrozony i objety scisla ochrona. Zielony Fundusz obral majestatycznego ptaka za symbol swoich dzialan i zamowil w jego obronie orzeczenia pol tuzina ekspertow z calego kraju.
Przygotowania do rozprawy, nad ktorymi pracowala setka prawnikow, posuwaly sie w zolwim tempie. Obroncy czesto dreptali w miejscu, co odpowiadalo Zielonemu Funduszowi, bo szyby w tym czasie staly bezczynnie.
Siedem lat po pierwszym przelocie Mattiece’a odrzutowym helikopterem nad bagnami – trasa, ktora mial biec jego zlotonosny kanal – w Lake Charles rozpoczal sie przewod sadowy w procesie pelikanow. Rozprawa, podczas ktorej szermowano najwymyslniejszymi argumentami, trwala dziesiec tygodni. Zielony Fundusz domagal sie odszkodowania za spustoszenia i calkowitego zakazu prowadzenia odwiertow w rejonie rezerwatu.
Kompanie naftowe znalazly sobie idealnego obronce, czlowieka, ktory musial spodobac sie lawie przysieglych. Byl to pewien adwokat z Houston, ktory wystepowal na rozprawie w butach z nabuku, nosil kowbojski kapelusz i potrafil mowic – gdy zaszla taka potrzeba – jak prawdziwy Cajun. Stanowil doskonale przeciwienstwo spietych, brodatych prawnikow Zielonego Funduszu. Zieloni – jak mozna sie bylo tego spodziewac – przegrali proces. Kompanie naftowe zainwestowaly miliony w zwyciestwo, podczas gdy Fundusz mial tylko dwoch niezbyt doswiadczonych pelnomocnikow prawnych. Dawid siegnal po proce, lecz Goliat zdolal sie uchylic. Na przysieglych nie zrobily wrazenia ponure wizje zanieczyszczenia ogromnych polaci ziemi; nie poruszylo ich powolywanie sie na krucha rownowage bagiennego ekosystemu. Ropa oznaczala pieniadze i prace, a miejscowym potrzebne bylo jedno i drugie.
Jednak wbrew oczekiwaniom nafciarzy sedzia nie uchylil zakazu prowadzenia prac w rejonie Terrebonne Parish. Uczynil to z dwoch powodow: po pierwsze, uznal, ze Zielony Fundusz wykazal niezbicie, iz wiercenia stanowia bezposrednie zagrozenie dla pelikanow brunatnych – gatunku objetego ochrona federalna; po drugie, zalozyl na podstawie oswiadczen pelnomocnikow, ze Zieloni wniosa apelacje do wyzszej instancji. Sprawa pelikanow toczyla sie dalej.
Gdy ucichl halas wokol procesu, Mattiece mogl cieszyc sie swym malym zwyciestwem. Wiedzial jednak, ze czekaja go kolejne batalie w salach sadowych, mial bowiem dar przewidywania i nieskonczenie wielka cierpliwosc.
ROZDZIAL 30
Magnetofon stal na srodku stoliczka, otoczony czterema pustymi butelkami po piwie.
Grantham zadawal pytania i notowal.
– Kto powiedzial ci o procesie?
– Chlopak, ktory nazywa sie John Del Greco. Studiuje prawo w Tulane, jest rok wyzej ode mnie. Zeszlego lata zatrudnil sie w duzej firmie prawniczej w Houston. Kancelaria zajmowala sie pewnymi marginalnymi elementami tej sprawy. Greco nie uczestniczyl w procesie, ale slyszal wiele plotek i poglosek.
– Wszystkie firmy pracujace dla pozwanych sa z Nowego Orleanu i Houston?
– Tak, kancelarie majace pelnomocnictwa do reprezentowania pozwanych w sadzie. Musisz jednak pamietac, ze pozwanymi sa firmy, ktore czesto maja siedziby w kilkudziesieciu miastach, i kazda z nich przyslala swego pelnomocnika. W calej sprawie uczestniczyli prawnicy z Dallas, Chicago i wielu innych metropolii. To byl cyrk!
– W jakim stadium znajduje sie proces?
– Po rozpatrzeniu wnioskow przez Sad Rejonowy sprawa zostanie wniesiona na wokande Piatego Okregowego Sadu Apelacyjnego. Wniosek apelacyjny jeszcze nie wplynal; Zielonym pozostal mniej wiecej miesiac na jego zlozenie.
– Gdzie miesci sie Piaty Okregowy Sad Apelacyjny?
– W Nowym Orleanie. Sad Apelacyjny ma dwadziescia cztery miesiace na rozpatrzenie wniosku i wydanie orzeczenia. Cialem rozpatrujacym i orzekajacym jest trzyosobowy sklad sedziowski. Strona, dla ktorej wyrok okaze sie niekorzystny, bedzie bez watpienia domagala sie rozpatrzenia sprawy przez pelny sklad orzekajacy, co zajmie kolejne trzy albo cztery miesiace. W kazdym wyroku nizszej instancji zdarzaja sie luki, niedopatrzenia czy zgola bledy merytoryczne, dlatego Sad Apelacyjny moze wyrok uchylic lub zazadac ponownego rozpatrzenia.
– Co masz na mysli mowiac o ponownym rozpatrzeniu?
– Sad Apelacyjny moze zrobic jedna z trzech rzeczy: potwierdzic wyrok, uchylic go lub, jesli znajdzie bledy w przewodzie nizszej instancji, polecic tej instancji ponowne rozpatrzenie. Innymi slowy, oznacza to kolejny proces w Sadzie Rejonowym. Sprawy komplikuja sie, gdy Sad Apelacyjny utrzymuje czesc wyroku, uchyla inna, a jeszcze inna odsyla do ponownego rozpatrzenia. Wtedy robi sie balagan…
Gray pokrecil z niedowierzaniem glowa, nie przestajac notowac.
– Nie rozumiem, dlaczego ludzie chca byc prawnikami…
– W ciagu ostatniego tygodnia czesto zadawalam sobie to pytanie.
– Co twoim zdaniem postanowi Sad Apelacyjny?
– Nie mam pojecia. Sprawa jeszcze do nich nie trafila. Pelnomocnicy powoda podejrzewaja pozwanych o popelnienie dziesiatkow naduzyc proceduralnych, a biorac pod uwage ciezar gatunkowy spisku, wydaje sie to wielce prawdopodobne. Wyrok moze zostac uchylony.
– I co wtedy?
– Zabawa rozpocznie sie na dobre. Jesli ktoras ze stron nie bedzie usatysfakcjonowana orzeczeniem Sadu Apelacyjnego, wniesie apelacje do Sadu Najwyzszego.
– A to mi niespodzianka!
– Do Sadu Najwyzszego wplywaja co roku tysiace apelacji, lecz nie wszystkie sa rozpatrywane przez to szacowne gremium. Sprawa pelikanow ma jednak duze szanse na rozpatrzenie ze wzgledu na swoj ciezar gatunkowy, czyli zwiazane z nia pieniadze i zakulisowe naciski.
– Ile czasu uplynie, liczac powiedzmy od dzisiaj, zanim Sad Najwyzszy wyda orzeczenie w tej sprawie?
– Od trzech do pieciu lat.
– W tym czasie Rosenberg moglby zejsc z tego padolu smiercia naturalna.
– Owszem, lecz kto wie, czy po jego smierci w Bialym Domu nie zasiadalby demokrata? Dlatego konieczne bylo usuniecie go teraz, gdy latwo przewidziec, kto zostanie mianowany nastepca.
– Brzmi to sensownie.
– Och, to byla wymarzona okazja. Wyobraz sobie, ze jestes Victorem Mattiece’em i masz tylko piecdziesiat milionow, a chcesz zarobic miliard. Nie wahasz sie zabic w tym celu paru sedziow Sadu Najwyzszego. Zastanawiasz sie, kiedy to zrobic, i okazuje sie, ze pora ci sprzyja…
– No tak, ale gdyby Sad Najwyzszy nie zdecydowal sie na rozpatrzenie sprawy?
– Jesli Sad Apelacyjny utrzyma w mocy wyrok nizszej instancji, Mattiece bedzie zadowolony. Problemy zaczna sie, jesli wyrok bedzie uchylony lub nie zostanie wniesiony na wokande Sadu Najwyzszego. Moim zdaniem Mattiece zaczalby wszystko od poczatku, to znaczy zaskarzyl pod jakimkolwiek pozorem wyrok Sadu Apelacyjnego. Zainwestowal w to zbyt duzo pieniedzy, by oddac rozgrywke walkowerem. Mozna zaryzykowac twierdzenie, ze kiedy zadecydowal o losie Rosenberga i Jensena, zwiazal swoja przyszlosc z wynikiem rozprawy.
– Gdzie byl podczas procesu?
– Trzymal sie w cieniu. Nie zapominaj, ze opinia publiczna nie ma pojecia, kto pociaga za sznurki kilkudziesieciu firm bedacych strona w procesie. W chwili rozpoczecia rozprawy przed sadem stanelo trzydziesci
