Як летась ён усiм надзiва
Упаляваў зайца шчаслiва,
Калi той здуру памылiўся
I сам у яму завалiўся.
I ўсе смяялiсь, рагаталi
I з тога зайца жартавалi.
- А што ж тут вельмi выпiрацца?
I з-за чаго ўжо так старацца?
Брашы ўсю ноч хоць, як сабака,
Адна i ласка i падзяка.
Мiхал занадта ўжо служака,
А медалёў не начапiлi,
За глупства ў лыжцы б утапiлi.
- Ты праўду кажаш, пан Амброжа,
Ды йначай наш Мiхал не можа:
Натура ўжо яго такая!
I Астахновiч зазначае.
Вясёлы смех i жарты, спорка
Вядзецца доўгая гаворка.
Будан жыве, будан гуторыць,
Аж покi сон усiх не зморыць.
XXIII. ПАНСКАЯ ПАЦЕХА
Якраз пад Вербнiцу ў суботу,
У самы снег i гразь i слоту
Ў будан Мiхал з Алесем пхаўся.
Конь Ножык клыгаў, аступаўся,
Вада пад коламi плюхцела.
- Бадай тут iх нуда паела!
Вязi з гумна для iх салому
I стол цягнi апошнi з дому,
Каб мелi дзе на чым пажэрцi,
Бога не нашага вы чэрцi,
Мiхал паноў кляне i лае;
А ён загад з кватэры мае
Сюды, ў будан, каб смачна спалi
I гора бы паны не зналi,
Завезцi стол, услон, саломы.
'Будуй ты ўсюды iм харомы.
Завошта ж iм, спытаць, пашана?
Навошта Бог трымае пана?
Дзеля таго, каб панавалi
I нашым братам папiхалi?
Цi ласку ў Бога заслужылi,
Каб iх тут песцiлi, тулiлi?..
Эх, брат! усё то - ашуканства!
Калi-нiбудзь iм згiне панства'.
I чуў Мiхал нутром, душою
Не мае грунту пад сабою
Вось лад такi на гэтым свеце:
Адны ў пашане, тыя ў смеццi
I век жывуць пад нейкiм страхам,
Ўсе ж выйшлi ў жыцце адным шляхам!
I што ты зробiш? пакарайся
I аднаго гужа трымайся.
Да буданоў ён пад'язджае.
Пад'ехаў, конiка спыняе,
Знiмае стол, услон, салому,
Алеся шле з канём дадому,
А сам агонь тут раскладае,
Салому сушыць, прыбiрае,
Бо заўтра будзе паляванне.
Паны пад вечар прыязджаюць,
Iх на кватэры ўжо чакаюць,
Сюды прыпрэ iх у змярканне.
Пад вечар неба праяснiлась
I ўсё вакол развесялiлась:
'Глядзi - панам i тут шанцуе:
Сама пагода iм слугуе,
I сонца свецiць, стала цiша
Багатым чорт дзяцей калыша',
Мiхал у думках зазначае
I сам з сабою разважае.
I рупiць гэта паляванне,
А заўтра ранкам у свiтанне
Яму падводзiць трэба пана.
Ану ж глушэц неспадзявана
Зляцiць куды цi так зарвецца,
Калi на гэта павядзецца,
А ты свяцi тады вачамi
Перад ляснiчым i панамi.
- А, ты ўжо тут! тырчыць, як паля!
Здароў, як маешся, Мiхале?
- А так i маюсь, ягамосцю!
Не то з усмешкай, не то з злосцю
Мiхал з будана адазваўся,
А Пальчык громка засмяяўся.
- Ты, брат, як пан той у будане.
- А што ты думаеш, васпане?
Хiба не пан? - Мiхал падняўся,
Як пан, у бокi важна ўзяўся
I з панскай мiнай пахаджае,
Па-польску Пальчыка пытае:
- Цо повеш, галган? Цо потшэба?
Я далэм тобе, дурню, хлеба!..
Iдзь до д'ябла! - Пан праўдзiвы!
Са смехам Пальчык адзначае;
Абодвух смехам пашыбае
Спаткання гэты тон жартлiвы.
Праз паўгадзiны ўсе сышлiся.
Цяпер размовы павялiся
Наконт паноў i палявання.
Ох, дасць Ракоўскi залiвання,
Калi панам не пашанцуе
I сам глушца не запалюе;
Так i ўскiпiць, як рак чырвоны,
