Хваёвых лапак, хвост мятлою,
Як бы любуецца сабою,
Балбоча, крэхкае i свiшча;
Глушэц склiкае на iгрышча,
А мо хваленнi жыццю правiць
I гэты бор спрадвечны славiць.
Мiхал i Свiда той часiнай
Стаялi моўчкi пад ялiнай.
Пан Свiда стрэльбу падымае
I доўга цэлiцца... страляе.
Бух! - грукнуў стрэл, лес узбудзiўся!
Дымок раўнюткаю стралою
Жахнуў старую гэту хвою,
З якой глушэц даўно зраднiўся;
I раптам з ёю разлучыўся,
Умомант звяў i страцiў сiлы
I не паспеў разняць ён крылы,
На мяккi дол, на мох зялёны
Упаў, насмерць акрываўлёны;
Ўзнялась галоўка i апала,
Два разы лапка задрыжала,
Навек застыла нерухома.
А Свiда рад быў, рад, вядома:
Рублём Мiхала ён трактуе,
Цыгарай хвацкаю частуе.
XXIV. ВЯЛIКДЗЕНЬ
У хаце вучням не сядзiцца
Прайшла ахвота ў iх вучыцца;
I сам дарэктар уздыхае,
На Мiкалаўшчыну кiвае,
У смутку нейкiм часта ходзiць,
Аб доме гутарку заводзiць,
Пускае жарты мiма вуха,
Яго не цешыць саладуха,
Якая хлопцу падабалась,
Бо вельмi добра удавалась.
- Сказаць, не кепска тут хлапчыне,
Прамовiць часам гаспадыня,
А ўсё ж дамок свой моцна цягне,
I кожны к матцы сваёй прагне.
Прыйшлося ўважыць тут малому
I адвязцi яго дадому.
А вучнi кнiжкi пахавалi
I ўжо Вялiкадня чакалi.
Прыйшла вялiкая субота,
Даўно прыпынена работа,
I ўжо пад вечар сама хата
Была прылучана да свята:
Лагоднасць, згода i павага
I вельмi сталая развага
Ўвесь гэты дзень тут панавалi.
I блiзкасць свята шанавалi
Старыя, дзецi i падросткi
I шуму тут не падымалi,
Як будным днём з-за кожнай косткi.
Алесь, Кастусь i Мiхалiна
Сама найшла на iх часiна
На працу зранку выйшлi самi
I падмялi двор дзеркачамi;
Пясочку потым накапалi
I сцежкi iм панасыпалi;
I гэты дворык так змянiўся,
Так гожа траўкай заiскрыўся,
Што проста глянуць было люба,
Хоць ты вядзi яго да шлюба.
Мужчыны загадзя пабрылiсь,
Вадою цёплаю памылiсь,
Бо трэба ж iм было сабрацца
Паехаць ў цэркву спавядацца.
Хоць i казаў Антось, бывала,
Што тут, у лесе, грахоў мала;
Калi ж часамi грэх налучыць,
Аб iм забудзеш, ён не мучыць
I не пашкодзiць ў справах неба,
Але папу аддаць iх трэба.
I вось пад вечар трохi важка
Загрукацела каламажка,
На свет выходзячы з усмешкай,
Зiму згуляўшы пад застрэшкай.
Антось агледзеў тут прылады,
Калёсам добра даў 'памады',
Густога дзёгцю i варволю,
Каб меней крыўдзiлiсь на долю;
А напамадзiўшы калёсы,
Паправiў вiтыя атосы
I падлажыў у задок сена.
Вясёлы час - павозак змена!
Агледзеў дзядзька ўсю аздобу,
Тады зрабiў павозцы спробу.
Калёсы лёгка закруцiлiсь,
З вясёлым гукам пакацiлiсь.
Пайшлi ў хаду раўнютка, гладка,
Як з маслам першая аладка.
Тым часам ў хаце ўсё гатова,
Цяпер за бацькам толькi слова,
Бо ён у лесе прыпазнiўся
I вось цяпер яшчэ пынiўся.
А хлопцы зрання рыхтавалiсь,
Па добрай згодзе змеркавалiсь
I самi зладзiлi, вядома,
Хто едзе з iх, хто будзе дома.
