ж ужо 'кiдкую' - сакратаркаю ўсё ж такi жанчына колiсь была.
Але, канечне, гадаць не прыходзiлася: панна Леон - гэтая, маладзейшая.
Яна дужа нагадвала мнiшку. Вельмi ўжо строгая, як на любы погляд, чорная сукенка, твар i рукi здавалiся зусiм бясколернымi, абяскроўленымi. Праўда, на тонкiх вуснах вiднелася нешта накшталт слабенькай усмешкi, якая хоць трохi ажыўляла невыразны твар.
Рысы ўсе былi вельмi незаўважныя, так бы мовiць, нават нейкiя сцёртыя, але за выняткам адной - тоўстага носа, якi так i кiдаўся ў вочы.
Як смешна, падумаў Мэгрэ, што яе завуць Леон*.
* Leonne - iльвiца (фр.).
Вялiкi мясiсты нос рабiў жанчыну i праўда падобнай да iльвiцы ў заапарку у час сну. Але ж якая только гэта iльвiца...
З суседняга пакоя iшло цяпло ад грубкi. Адчувалася адразу, што палiлi тут не шкадуючы. На прылаўку i на палiцах раскладзены пушыстыя распашонкi, пiнеткi з ружовымi цi блакiтнымi банцiкамi, каптурыкi, сукеначкi...
- Што пану трэба?
- Камiсар Мэгрэ, крымiнальны вышук.
Жанчына сумелася.
- Учора забiлi аднаго з вашых былых саслужыўцаў, Луi Турэ...
З усiх жанчын, з якiмi камiсар паспеў сустрэцца па справе Турэ, гэтую раптоўнае паведамленне ўразiла найбольш: яна знерухомела, вусны збялелi.
- Даруйце, што я так знянацку...
Панна Леон моўчкi пакруцiла галавою, паказваючы, што камiсару няма чаго прасiць прабачэння.
У суседнiм пакоi рыпнуў фатэль.
- Каб знайсцi злачынцу, нам трэба сабраць як мага больш звестак аб забiтым...
Панна Леон зноў моўчкi кiўнула.
- Я думаю, вы добра ведалi нябожчыка.
Яе твар нiбыта прасвятлеў.
- Як гэта здарылася? - спыталася яна нарэшце, з цяжкасцю выгаварыўшы словы. Зазiрнуўшы ў суседнi пакой, запыталася: - Не хочаце сесцi?
- А мы не патрывожым вашу мацi?
- Яна зусiм глухая. Ёй будзе нават прыемна паглядзець на iншага чалавека.
Мэгрэ не стаў казаць, што яму не надта хочацца ў перагрэты пакой, i прыняў прапанову.
Цяжка было вызначыць узрост панны Леон. Напэўна, ёй было больш як пяцьдзесят. Мацi выглядала гадоў на восемдзесят. Свой тоўсты нос дачка, напэўна, займела ад бацькi: на сцяне вiсела фатаграфiя мужчыны з такой самай 'бульбiнай'. Жанчына, бадай, усведамляла сваю непрыгожасць з самага дзяцiнства.
- Я толькi што быў у кансьержкi на вулiцы Бондзi.
- Яна, канечне, не магла паверыць?..
- Не магла. Вiдаць, што яна яго любiла.
- Яго ўсе любiлi. - Панна Леон пачырванела. - Якi ён быў добры! - таропка дадала яна.
- Вы яго часта бачылi?
- Ён прыходзiў да мяне... Нячаста, вядома. Я жыву далёка ад цэнтра, а ён чалавек заняты.
- Вы ведаеце, чым ён займаўся апошнiм часам?
- Я ў яго пра гэта нiколi не пыталася. Па-мойму, ён жыў нябедна. Думаю, пан Луi меў уласную справу - ён мог заявiцца да мяне ў любы час дня.
- А ён не расказваў пра людзей, з якiмi кантактваў?
- Мы пераважна ўспамiналi нашае жыццё ў Капланаў, пана Макса... А жонку яго вы бачылi? - неяк нерашуча запыталася яна.
- Учора ўвечары.
- I што яна вам сказала?
- Яна не разумее, чаму ў яго ў момант смерцi былi нагах жоўтыя чаравiкi. Яна лiчыць, што iх надзеў забойца.
Але панна Леон, як i кансьержка, таксама бачыла яго ў жоўтых чаравiках.
- Ён iх часта надзяваў.
- Ужо тады, калi яшчэ працаваў у Каплана?
- Не, толькi пазней. Прайшло досыць шмат часу, як яго першы раз у iх убачыла.
- А колькi прыблiзна, не скажаце?
- Прыблiзна год.
- Вас здзiвiла, што ён быў у жоўтых чаравiках?
- Здзiвiла. Гэта было не ў яго стылi.
- Што вы тады падумалi?
- Што ён змянiўся.
- Ён i праўда змянiўся?
- Ва ўсякiм разе, ён быў ужо не такi, як раней. Жартаваў iнакш. Нават рагатаў.
- А раней ён смяяўся?
- Цiшэй. У ягоным жыццi з'явiлася штосьцi новае.
- Жанчына?
Мэгрэ разумеў, што пытанне жорсткае, аднак яго трэба было задаць.
- Магчыма.
- Ён дзялiўся з вамi сваёй тайнай?
- Не.
- А за вамi ён нiколi...
- Нiколi! - пачырванеўшы, таропка перапынiла яна. - Клянуся! Я ўпэўнена, што яму гэта нават у галаву не прыйшло б.
Кошка, якая сядзела на каленях у старой, пераскочыла на каленi да Мэгрэ.
- Няхай сядзiць, - сказаў ён панне Леон, калi тая хацела сагнаць кошку.
Старая расчаравана пазiрала на яго. Камiсару захацелася запалiць люльку, але дзе тут запалiш!
- Закрыццё фiрмы Капланаў для вас усiх было цяжкiм ударам?
- Вельмi цяжкiм.
- А для пана Турэ асаблiва?
- Пан Луi быў больш за ўсiх прывязаны да гэтага дома. Там яму ўсё было роднае. Ён жа, зразумейце, пачаў працаваць там кур'ерам з чатырнаццацi гадоў!
- Адкуль ён прыехаў?
- З Бэльвiля. Ён расказваў мне: калi памёр яго бацька, мацi пераехала ў Парыж. Гэта яна прывяла яго да старога Каплана.
- Мацi памерла?
- Даўно ўжо.
Мэгрэ чамусьцi здавалася, што жанчына нешта ўтойвала. Яна глядзела яму ў самыя вочы, аднак камiсар адчуваў у iх нейкi няўлоўны рух.
- Я чуў, што яму было цяжка знайсцi новае месца.
- Хто гэта вам сказаў?
- Мне так здалося са слоў кансьержкi.
- Самi разумееце, як гэта цяжка - знайсцi працу, калi табе ўжо за сорак i няма спецыяльнасцi. Мне самой...
- Прыйшлося шукаць працу?
- Толькi некалькi тыдняў.
- А пан Луi як?
- Ён шукаў нашмат больш.
- Вы гэта дакладна ведаеце?
