- Дакладна.
- Ён заходзiў да вас тады?
- Заходзiў.
- Вы яму чым-небудзь дапамаглi?
Цяпер камiсар ужо не сумняваўся, што панна Леон сабрала на чорны дзень сякiя-такiя грошы.
- Чаму вы ў мяне пытаецеся пра гэта?
- Таму, што пакуль я не буду ведаць, якi гэта быў чалавек у апошнiя гады, у мяне няма анiякага шанцу натрапiць на след забойцы.
- Я раскажу вам усё, - сказала яна, падумаўшы. - Але прашу вас, каб усё засталося памiж намi. Галоўнае, каб пра гэта не даведалася жонка.
- Вы яе ведаеце?
- Ён расказваў мне пра яе. Яе швагры ўсе добра ўладкаваныя, у кожнага свой дом.
- У яго таксама.
- Гэта яна прымусiла яго купiць дом i пасялiцца ў Жувiзi, побач з яе сёстрамi.
Голас у панны Леон задрыжаў.
- Ён баяўся сваёй жонкi?
- Проста ён нiкому не мог зрабiць балюча. Калi за некалькi тыдняў да Новага года мы засталiся без працы, ён не захацеў псаваць сваiм родным настрой пад канец года.
- I нiчога iм не сказаў, каб яны па-ранейшаму думалi, што ён у Каплана?
- Ён спадзяваўся знайсцi працу праз некалькi дзён, потым - праз некалькi тыдняў. Але ж гэты дом... Ён купiў яго ў крэдыт i павiнен быў плацiць за яго штогод. Самi разумееце, у якое становiшча трапiў бы ён, калi б не заплацiў тады.
- У каго ён пазычыў?
- У мяне i пана Сэмброна. Гэта наш бухгалтар. Ён ужо не працуе. Жыве адзiн, на набярэжнай Межысэры.
- Як у яго з грашыма?
- Ён ледзьве зводзiць канцы з канцамi.
- Чаму пан Луi не звярнуўся да пана Каплана?
- Той нiчога не даў бы. Такi ўжо ў яго характар. Дарэчы, у дзень закрыцця фiрмы ён выдаў кожнаму канверт з трохмесячнай зарплатай, дык пан Луi пабаяўся з-за жонкi пакiнуць гэтыя грошы пры сабе.
- Яна правярала яго кашалёк?
- Напэўна. Я захоўвала яго грошы ў сябе. Тры месяцы забiраў iх у мяне па частцы, усё роўна як зарплату. Калi гэтыя грошы кончылiся, тады i пазычыў у мяне. Але ён мне ўсё аддаў.
- Калi?
- Месяцаў праз восем-дзевяць.
- Вы доўга яго не бачылi пасля таго, як ён узяў у вас грошы?
- З лютага па жнiвень.
- Вы тады не хвалявалiся?
- Я ведала, што ён прыйдзе. Нават калi i не зможа iх аддаць...
- Ён сказаў вам, што знайшоў новую працу?
- Сказаў.
- Ён быў ужо ў жоўтых чаравiках?
- Угу. Потым ён зрэдку заходзiў да мяне. I кожны раз прыносiў якi-небудзь падарунак, цукеркi маме.
Толькi цяпер Мэгрэ здагадаўся, чаму старая ўвесь час глядзела на яго з расчараваннем. Госцi, напэўна, прыносiлi ёй салодкае, а ён прыйшоў з пустымi рукамi. Наступным разам трэба будзе прыйсцi з цукеркамi, падумаў ён.
- Ён не гаварыў пра сваiх новых знаёмых?
- Якiх новых знаёмых?
- Па працы.
- Не.
- А не казаў, у якiм квартале працуе?
- З усiх вулiц ён згадваў толькi адну - Бондзi. Ён туды часта заходзiў. Паглядзець, цi не разбурылi яшчэ наш дом. Дом стаяў, як i раней, i пан Луi ўсё шкадаваў: мы маглi б яшчэ й дагэтуль працаваць там.
Пазванiлi. У краму ўвайшла жанчына. Панна Леон, выцягнуўшы шыю, паглядзела на яе.
- Не хачу вас болей затрымлiваць, - узняўся Мэгрэ.
- Заўсёды буду вам радая.
- Дзякую.
Мэгрэ ўзяў з прылаўка свой капялюш i выйшаў.
- Куды паедзем, шэф? - спытаўся вадзiцель.
- У блiжэйшы бар.
- Дык тут зусiм побач, насупраць крамы.
Але Мэгрэ было б няёмка, калi б ён адразу ж пасля сустрэчы зайшоў у бар на вачах у панны Леон.
- Праедзем куды-небудзь далей.
Цяпер яму трэба было патэлефанаваць пану Каплан i знайсцi па адраснай кнiзе пана Сэмброна.
А раз ужо дзень пачаўся з кальвадосу, то ён вырашыў выпiць яшчэ кiлiшак.
3. ЯНКА ЎСМЯТКУ
Мэгрэ паабедаў у пiўной 'Дэльфiн', за сваiм улюбёным кутнiм столiкам. У яго не было нiякай тэрмiновай справы, i ён мог бы паесцi дома, але хацелася пабыць аднаму. Як заўсёды ў гэты час тут пацягвалi аперытыў iнспектары з набярэжнай Арфэўр. Яны скосу пазiралi на камiсара, а ён глядзеў праз акно на Сену.
Iнспектары моўчкi пераглянулiся. Яны былi з iншага аддзела, але добра ведалi камiсара. Калi паходка ў Мэгрэ рабiлася цяжкая, позiрк - туманны, а выгляд - пануры, усе разумелi, што ён разгадвае нейкую галаваломку. Нехта мог усмiхнуцца, але кожны паважаў яго, бо ведаў: рана цi позна злачынца будзе знойдзены i прызнае сваю вiну.
- Цяляцiна ў вас сёння добрая?
- Вядома, пан Мэгрэ. Хочаце пiва?
- Не. Паўбутэлькi чырвонага бардо.
Ён заказаў вiно толькi таму, што прапанавалi пiва. Калi б яму прапанавалi вiно, ён пэўна папрасiў бы пiва. Мэгрэ быў раздражнёны пасля наведвання Сэмброна.
А было ўсё так.
Спачатку ён патэлефанаваў Максу Каплану, але яму адказалi, што той паехаў у Анцiб, на сваю прыморскую вiлу, i калi вернецца ў Парыж, невядома. Тады Мэгрэ i накiраваўся да Сэмброна, на набярэжную Межысэры. Каб прайсцi ў дом, дзе жыў стары бухгалтар, камiсару прыйшлося працiснуцца памiж клеткамi з выстаўленымi на продаж птушкамi, што займалi амаль усе ходнiкi.
- Дзе жыве пан Сэмброн? - запытаўся ён у кансьержкi.
- На самым версе. Вы не памылiцеся.
Дарэмна ён шукаў лiфт. Яго не было. Прыйшлося ўздымацца пешшу. Дом быў стары i брудны. На апошнiм, сёмым паверсе слаба свяцiла лямпачка. Побач з адзiнымi на пляцоўцы дзвярыма вiсеў шнур. Мэгрэ пацягнуў за яго, i з кватэры пачулася слабае дзiньканне званочка, потым - крокi. Дзверы адчынiлiся, i камiсар убачыў амаль прывiдны твар - неверагодна худы i бледны, зарослы белым шчацiннем. Вочы ў старога слязiлiся.
- Пан Сэмброн?
- Ён самы. Будзьце ласкавы, заходзьце.
Нават такую кароткую фразу ён не змог прамовiць як след: пачаўся прыступ кашлю, якi глуха аддаваўся ў яго ў грудзях.
- Выбачайце. У мяне бранхiт...
У кватэры стаяў нейкi непрыемны саладжавы пах. Чулася, як шыпiць газавая гарэлка, кiпела вада.
- Камiсар Мэгрэ. Крымiнальны вышук.
- Я ведаў, што вы прыйдзеце да мяне. Вы цi хто-небудзь з вашых iнспектараў.
