далей ад 'дому'.
Юрка зарыентаваўся ў мясцовасьцi. Ад свайго 'раёну' ён адляцеўся ладна. На паўдня. Якраз добра - скочыць тут дзе ў лясок, i - блiжэй да Веры, баржджэй дойдзецца...
Паветра рванула ў вадчынены люк. Пераймай, зямля, бывай, паветра! Юрка Галушка апошняй сяньня 'галушкай' вытрасаецца на зямлю.
Жывая ячшэ сэрцам матору машына зь няжывым пасажырам паляцела далей няведамаю дарогай да няведамага канца.
VIII
Прыземлiўся, як казалi ў iх, 'на зэкс' - акурат пры дарозе, у мокрай ад ночнае расы прыдорожнай траве. Паабапал цёмнымi сьценкамi бег, прысядаючы, нягусты, здаецца, лясок. Дзе-ж бы гэта? Усёдна, пакуль не разьвiдняе - не зарыентуешся. Пераседзець тымчасам у ляску зь беражку.
Вызвалiўшыся ад парашуту, Юрка адчуў як-бы вызваленьне ад усяго, што засталося там. Мiльганулi яшчэ ў памяцi Вiктар, Валiк, 'Макрыца', раськiрэчаны сьмерцяй зь ягонай рукi Гадэнка, ды цяпер ужо не кранала нiчога, - хай прамiльгаюць i застаюцца там, не вяртаючыся нiколi навет i ў думках. Думкi цяпер - наперад, да Веры, да блiзкой сустрэчы. Як гэта будзе? Сказаць ёй адразу?
Ды i ў гэтым кiрунку думкi штось ня йшлi, не хацелася й падганяць iх штучна, адчулася ў iх раптам нейкая ўтома, млявасьць. Дык няхай - будзе яшчэ час, а цяпер - адпачыць i ад думак, i ад усяго. Даволi было сягоньня 'работы'...
Прабiраючыся ўскрайкам лесу, спаткнуўся на пянчук. Тут i прысесьцi, побач, да дрэва можна й прыхiнуцца. Добра! Можна было-б i прымгнуць, задрымаць хоць крыху, ня шкодзiла-б дзеля адпачынку, дзеля сьвежасьцi...
Але сон, як i думкi, ня йшоў. Няхай i так! Усё-ж было добра, i гэтае 'добра' абапiралася можа на адным адчуваньнi: на зямлi, на 'гэтым' баку, недалёка ад мэты. Так iз гэтым, цi на гэтым i праседзелася нейкi час, заўсёды ў такiх разох, бязь меры - нядоўга й некаротка, як у тых казках. Толькi крыха-па-крысе пачынаў прабiраць начавы халадок. Гэтыя ночы, хоць ужо й перад саменькiм летам, бываюць-ткi залкаватыя. I гэта-ж у лесе, а што, каб на полi? Падацца хiба крышку яшчэ больш у лес, павiнна быць зацiшней.
Юрка ўстаў iз свайго пянчука i пачаў прабiрацца далей у лес, пасьвечваючы сабе прадбачлiва ўзятым iз сабой кiшэнным лiхтарыкам. Пад нагамi пачынала крыху мякчэць i макрэць - каб ня ўбiцца ў якое балота? Ён зьмянiў кiрунак, узяўшы крыху ўбок наўскаса, як здавалася, на сушэйшае. I раптам, узьняўшы нек галаву i глянуўшы перад сабою, прыстояў. Наперадзе, праўда, далекавата яшчэ адсюль, па вяршалiнах дрэваў гулялi нейкiя слабыя водблiскi. Хiба ад ягонага лiхтарыка? Згасiў, не - тое самае. Мусiць, вогнiшча нейдзе. Дык лепш ня рыпацца далей - мала на што й на каго можна яшчэ напароцца. Сьвежы-ж яшчэ тут зусiм чалавек, хто iх ведае, што тут у iх i як, якiя парадкi...
Аднак, усё-ж брала цiкавасьць. Юрка стаяў, напружана ўслухваючыся i ўглядаючыся перад сабою. Пакрысе рашчулася - не, хiба-ж не здавалася - трэск поламя i - цi не галасы?... Эге, дык назад...
Ды цiкавасьць брала ўсё-ж сваё - падцiкацца блiжэй, падгледзець хоць. 'Можна, толькi асьцярожна', - часам любiў гаварыць сабе Юрка. I кiруючыся гэтым правiлам, ён памалу пачаў прадзiрацца далей, на тое трымценьне водблiскаў. Неўзабаве ня было ўжо няпэўнасьцi - вогнiшча й галасы, здаецца, дзiцячыя. Дзецi ўначы ў лесе? Начлег? Але-ж, здаецца, скрозь лес. Вось раптам адтуль проста на Юрку затупаў нехта, неяк медзьведзявата. Юрка застыг, прытулiўшыся да дрэва. Тупат спынiўся недалёка ад яго, i пачуўся трэск - нехта ламаў, мусiць, сухастоiнку на цяпло. Ламаў доўга, вiдаць, што нейкi малы. Юрка мусiў чакаць, не варушачыся. Вось павалок па зямлi, барануючы галiнамi. Юрка памалу пачаў пасоўвацца сьледам тых гукаў. Далей трэ было ўжо падыходзiць, хаваючыся за дрэвамi. I нарэшце-ткi вачом адкрылася, як i меркаваў: невялiчкая, мусiць балацяная, палянка сярод лесу, вогнiшча ды пры iм - чатыры хлапчукi. Адзiн, зусiм малы - мусiць той, што ламаў i валок сухастоiну, падкладае ў цяпло. Другi стаiць так, i двух яшчэ, расьцягнуўшыся на зямлi, узлокцiўшыся, тварамi да цяпла. Падыйсьцi хiба няма асаблiвае небясьпекi, i цiкава, дый зарыентавацца, пэўна, памогуць. Толькi - ськiнуць хiба гэты камбiнэзон, зраджвае-ж адразу? Але 'кавалерчыкам' цi ня будзе больш падазрона? Дый прадрыжышся да раньня ад холаду, хiба, што каля вогнiшча... Ды што там малых баяцца? Баржджэй якраз iх напалохаць можна.
I Юрка, не хаваючыся больш, запраставаў да вогнiшча. Тыя пачулi ўжо, начыпурылiся, павярнулi галовы ў ягоным кiрунку, углядаючыся ў цемру, але больш нiяк не зьмянiлi паставаў - нат два, што ляжалi, ня ўсталi зь зямлi. Сполаху, значыцца, ня выйшла.
- Здаровы, мужчыны! - вясёла прывiтаўся Юрка, падыйшоўшы.
- Здрастуйця, - адказаў за ўсiх малы, i ўсе прыглядалiся далей, больш зь цiкавасьцяй, чымся iз спалохам, або можа ўмелi ўжо схаваць яго.
- Начлег? - спытаўся Юрка.
Усе маўчалi. Толькi пачакаўшы, адзiн iз тых, што ляжалi, працягнуў цiха, нек няўпэўнена:
- Начлег...
- А самi адкуль будзеце? - бiтка пачаў допыт iзноў малы, адразу паставiўшы Юрку да шуканьня належнага адказу.
- Што ты, Мечык, бязвокi? - кiнуў яму цiха той, што стаяў.
- Да хлопцаў? - не ўтаймоваўся малы.
- Да якiх хлопцаў?
- Ды да Юзiк... - ён зацяўся i дадаў цiшэй, з асьцярогаю: - да парцiзантаў.
'Вось табе й штука - нейдзе й гэтыя тут... Дрэнь, i не падумалася зусiм. Так блiзка ад гораду?' - занепакоiўся Юрка. Ды нельга было цягнуць з адказам.
- Не, ня знаю нiякiх такiх.
- А-а? - недаверлiва працягнуў малы. - А чаму-ж па-ра-шуцiсты? - вымавiў ён, расьцягваючы толькi першыя склады, не такое ўжо, вiдаць, нязвыклая слова.
- А ты што... бачыў такiх?
- Iга, колькi хочаце, - борзьдзенька адказаў, ня даўшы й разьзявiцца малому, другi зь зямлi, што маўчаў дагэтуль, - як пачне сыпаць - як гарохам...
- Сам ты гарохам сыплеш, - стала абарваў яго малы, трапна характаразуючы пры гэтым спосаб гаворкi сябрука.
- Ты ўжо вельмi, Мечык...
- Ого, дык вы, бачу, пiсьменныя ўсе! - вясёла праказаў Юрка, пастанавiўшы падсесьцi да хлапчукоў, да цяпла. Побач зь iм зараз-жа ўсадавiўся й той пракiдкi малы.
- Але ты, Мечык, - зьвярнуўся да яго Юрка, - хоць i ўсякiх бачыў, а такiх як я, - пэўна, што не...
- Во... а чаму вы ведаеце, што я - Мечык? - уськiнуўся той адразу.
- Цябе-ж, браце, па ўсiм сьвеце ведаюць, - адказаў за Юрку той, што ўсё яшчэ стаяў, i цяпер, поркаючы палкаю, папраўляў цяпло. Ды тут-жа й растлумачыў: - Дзядзя-ж чуў, як мы на цябе казалi.
- А-а, - крыху рашчаравана працягнуў Мечык, але зараз-жа падсунуўся блiжэй да Юркi i навет лопнуўшы яго ўжо панiбрацка па калене ды хiтра-таямнiча падмiргнуўшы, паўшэптам пралапатаў: - А мы ведаем, дзе цяпер хлопцы...
- Нэпатрэбныя мне зусiм вашыя хлопцы, Мечык, - адказаў Юрка.
- I нам яны непатрэбныя, - зусiм, як стары, ажно нейкiм басам праказаў Мечык. - Нi яны, нi... хто...
Гаворка спынiлася. Хлапчукi, вiдаць, думалi сабе нешта, гледзячы на вагонь, нешта такое, што няраз iм думалася й думаецца, ды ня выдумаецца нiчога.
- Эх, каб закурыць! - iзноў парушыў маўчанку Мечык.
- Ты курыш? - зьдзiвiўся Юрка, зрэшты, прыгадаўшы, што й сам пачаў курыць мала большым.
- Яшчэ й як смалiць, - адказаў за Мечыка той, што 'як гарохам сыпаў': бацька ўжо дзяжыў-дзяжыў, дый рукой махнуў: няхай курыць, усёдна вайна...
Юрка дастаў зь кiшанi папяросы й працягнуў Мечыку.
- Закуры, Мечык!
Той узяў важна, як вырослы, i тут-жа, пры сьвятле вогнiшча, прачытаў: 'Дукат'.
- А вы, хлопцы, таксама курыце?
Узялi яшчэ двух, толькi той, што ўсё поркаўся ў вогнiшчы, адмовiўся: 'Яшчэ нявучаны'...
- Эх, салодкая папяросiна! - пахвалiў Мечык, сплёўваючы аднак.
- Чаго-ж плюеш, калi соладка? - зацемiў на гэта 'нявучаны', - ку-урэц!
'Перакурка' памалу зблiзiла Юрку з хлапчукамi. Мо яшчэ й таму, што недалёка й сам ён пачуваў сябе ад
