I byla to jedyna planeta wokol Nemezis.
Lecz wkrotce potem, gdy Rotor zblizyl sie do Megasa i widziano go w calej okazalosci, sytuacja ponownie sie zmienila.
Pierwsza pojawila sie z wiadomoscia Eugenia Insygna. Nie oznaczalo to, ze sama dokonala odkrycia. Wszyscy widzieli komputerowo powiekszona fotografie, ktora przyniesiono do niej, jako ze pelnila funkcje naczelnego astronoma. I to wlasnie ona — z wiecznym podnieceniem — dostarczyla zdjecie Pittowi w jego biurze komisarza.
Zaczela mowic bardzo zrozumiale, starajac sie panowac nad drzacym z emocji glosem.
— Megas ma satelite — powiedziala. Pitt uniosl lekko brwi i powiedzial:
— Czyz nie oczekiwalismy tego? Gazowe giganty w Ukladzie Slonecznym maja po kilkanascie satelitow.
— Oczywiscie, Janus. Ale to nie jest zwykly satelita. Jest duzy. Pitt staral sie zachowac powsciagliwosc.
— Jowisz ma cztery duze satelity.
— Ale ten jest naprawde duzy. Jest niemal tych samych rozmiarow i masy co Ziemia.
— Rozumiem. Brzmi to interesujaco.
— To cos znacznie wiecej. O wiele wiecej, Janus. Gdyby ten satelita obracal sie bezposrednio wokol Nemezis, ruchy plywow sprawilyby, ze tylko jedna strona satelity zwrocona bylaby do Nemezis. W takiej sytuacji nie nadawalby sie do zamieszkania. Ten jednak zwrocony jest w kierunku Megasa — znacznie chlodniejszego niz Nemezis. Co wiecej jego orbita jest mocno odchylona od rownika Megasa. Oznacza to, ze na niebie satelity Megas widoczny jest tylko na jednej polkuli. Porusza sie z polnocy na poludnie w cyklu trwajacym okolo jednego dnia, podczas gdy Nemezis porusza sie przez cale niebo, wschodzi i zachodzi, i to now w ciagu jednego dnia. Jedna polkula ma dwanascie godzin ciemnosci i dwanascie godzin dnia. Druga polkula tak samo, lecz podczas dnia widac na niej zaciemnienie Nemezis, trwajace do pol godziny za kazdym razem. Ewentualne ochlodzenia podczas zaciemnien nadrabia Megas swoim cieplem. Podczas zaciemnien na polkuli, o ktorej mowa, ciemnosci rozprasza odbite swiatlo Megasa.
— Czyli satelita ma bardzo ciekawe niebo. Jakze to fascynujace dla astronomow.
— Janus, to nie jest zabawka dla astronomow. Jest to bardzo mozliwe, ze satelita posiada zrownowazona temperature w skali odpowiedniej dla ludzi. To moze byc nadajacy sie do zamieszkania swiat.
Pitt usmiechnal sie.
— To takze brzmi interesujaco. Ale podejrzewam, ze nie ma tam odpowiedniego dla nas swiatla, czyz nie tak?
Insygna kiwnela glowa.
— To prawda. Czerwone slonce i ciemne niebo, poniewaz nie ma tam rozproszonych krotkich fal swietlnych. Krajobraz bedzie czerwony.
— W takim razie, poniewaz to ty nazwalas Nemezis, a jeden z twoich ludzi dal nazwe Megasowi, rezerwuje sobie przywilej wyboru nazwy dla satelity. Nazwe go „Erytro' — co. jesli dobrze pamietam, jest greckim slowem oznaczajacym „czerwony”.
Dobre wiadomosci nadchodzily jeszcze przez jakis czas. Zlokalizowano pas asteroidow pokaznych rozmiarow za orbitami systemu Megasa-Erytro. Asteroidy byly idealnym zrodlem surowcow potrzebnych do budowy nowych Osiedli.
Gdy zblizali sie do Erytro, warunki jej zasiedlenia wydawaly sie coraz bardziej korzystne. Na planecie odkryli lady i morza. Ze wstepnych badan pokrywy chmur nad morzami, przeprowadzonych w swietle widzialnym i w podczerwieni, wynikalo, ze oceany Erytro sa plytsze od ziemskich. Na ladzie nie bylo wiele naprawde wysokich gor.
Insygna — po kolejnych obliczeniach — utrzymywala, ze klimat planety jest absolutnie odpowiedni dla ludzi. Gdy zblizali sie na odleglosc, z ktorej mozliwe bylo badanie atmosfery Erytro za pomoca precyzyjnych urzadzen spektroskopowych, Insygna powiedziala Pittowi:
— Atmosfera planety jest nieco bardziej gesta niz na Ziemi i zawiera wolny tlen — 16 procent — plus 5 procent argonu, reszta to azot. Musi byc takze dwutlenek wegla w niewielkich ilosciach, chociaz jeszcze go nie odkrylismy.
Najwazniejsze jest to, ze na Erytro mozna oddychac.
— Brzmi to coraz lepiej — powiedzial Pitt. — Kto by sie tego spodziewal, gdy po raz pierwszy przyszlas do mnie z informacja o Nemezis…
— Lepiej dla biologow. Dla Rotora niezbyt dobrze. Wolny tlen w atmosferze wskazuje na obecnosc zycia.
— Zycia? — zapytal Pitt ogluszony taka mozliwoscia.
— Zycia — odpowiedziala Insygna, czerpiac oczywista przyjemnosc z zaskoczenia Pitta. — A jesli jest tam zycie, to moze byc rowniez inteligencja, a to nie wyklucza istnienia wyzszej cywilizacji.
Dla Pitta nastal koszmarny okres. Mial kolejny powod do zmartwien.
Oprocz Ziemian, ktorzy przewyzszali ich liczebnie i byc moze technologicznie, bal sie teraz nieznanego. Istniala mozliwosc, ze zblizaja sie do zaawansowanej technicznie cywilizacji, a ta — Jesli narusza jej spokoj — zniszczy ich niczym natretnego komara, ktory ginie od jednego ruchu reka.
Byli coraz blizej Nemezis, gdy Pitt zwrocil sie do Insygny z zaklopotana mina:
— Czy wolny tlen rzeczywiscie oznacza istnienie zycia?
— To jest termodynamiczna koniecznosc, Janus. Na planecie podobnej do Ziemi — a o ile wiemy, Erytro jest taka planeta — wolny tlen nie powinien w ogole istniec. Na takiej samej zasadzie moglbys zawiesic w powietrzu kamien w polu grawitacyjnym ciala podobnego do Ziemi. Jest to niewykonalne. Tlen — jesli wystepuje atmosferze — laczy sie natychmiast z innymi pierwiastkami, na przyklad w glebie, produkujac przy okazji energie. Moze istniec w atmosferze w stanie wolnym, jesli jakis proces zapewni mu odpowiednia energie do stalej regeneracji.
— Rozumiem to Eugenio, lecz dlaczego ten proces koniecznie musi oznaczac istnienie zycia?
— Poniewaz w naturze nie spotkano zadnego innego procesu, dzieki ktoremu powstaje tlen. Pierwiastek ten zawdzieczamy fotosyntezie roslin zielonych, ktore korzystaja z pomocy energii slonecznej.
— Gdy mowisz, ze „w naturze nie spotkano zadnego innego procesu”, masz na mysli Uklad Sloneczny. Tutaj jestesmy w innym systemie, z innym sloncem, innymi planetami i calkowicie roznymi warunkami. Prawa termodynamiki rzeczywiscie obowiazuja wszedzie, jednak nie mozesz wykluczyc istnienia jakiegos procesu chemicznego, ktory jest calkowicie niespotykany w Ukladzie Slonecznym, a ktory tutaj generuje tlen?
— Jesli lubisz hazard — powiedziala Insygna — nie stawiaj na to zbyt wiele.
Potrzebowali dowodow i Pitt musial czekac.
Na poczatku okazalo sie, ze Nemezis i Megas posiadaja niezwykle slabe pola magnetyczne. Nie wywolalo to specjalnego zaskoczenia, poniewaz zarowno gwiazda, jak i planeta obracaly sie bardzo wolno. Erytro, ktorej obrot wokol osi wynosil dwadziescia trzy godziny i szesnascie minut (i rowny byl jej obrotowi wokol Megasa), posiadala pole magnetyczne o natezeniu zblizonym do ziemskiego.
Insygna wyrazila swoje zadowolenie z tego powodu.
— Nie musimy przynajmniej obawiac sie niebezpiecznego promieniowania magnetycznego, tym bardziej, ze wiatr gwiezdny Nemezis jest znacznie slabszy od slonecznego. W tej sytuacji bedziemy mogli zbadac, czy istnieje zycie na Erytro z duzej odleglosci. Chodzi mi o technologiczne formy zycia.
— A dokladniej? — zapytal Pitt.
— Wydaje sie malo prawdopodobne, aby jakakolwiek cywilizacja osiagnela wysoki poziom zaawansowania technologicznego bez widocznego promieniowania fal krotkich we wszystkich kierunkach. Powinnismy odroznic ten rodzaj promieniowania od przypadkowego promieniowania radiowego planety, zakladajac, ze radiacja naturalna jest slaba, podobnie jak pole magnetyczne.
— Myslalem o tym — powiedzial Pitt — i wydaje mi sie, ze to nie bedzie konieczne. Chyba mozna wykluczyc istnienie zycia na Erytro, pomimo tlenowej atmosfery.
— Tak? Ciekawa jestem, jak do tego doszedles?
— Przemyslalem cala sprawe. Posluchaj: powiedzialas, ze ruchy plywow zwalniaja obrot Nemezis. Megasa i Erytro? I czy w rezultacie Megas nie odsunal sie od Nemezis, a Erytro od Megasa?
— Tak.
— W takim razie, jesli spojrzymy w przeszlosc, stwierdzimy, ze Megas znajdowal sie kiedys blizej Nemezis, a Erytro blizej Megasa i Nemezis. Oznacza to, ze na Erytro panowala zbyt wysoka temperatura, by moglo powstac zycie, i obecne warunki panuja na niej od niedawna. Przez taki krotki okres nie mogla rozwinac sie cywilizacja
