De corrept. et gratia, §32 (x, 768): «Quid erit liberius libero arbitrio, quando non poterit servire peccato?..» §33: «Prima libertas voluntatis erat, posse non peccare, novissima erit multo major, non posse peccare».
«Deo servire vera libertas est»; глубокое и благородное высказывание. Эту высшую идею свободы Августин сформулировал по сути задолго до пелагианских споров, например, в «Исповеди». См. также De civit. Dei, 1. xiv, с. 11: «Arbitriam igitur voluntatis tunc est vere liberum, quum vitiis peccatisque non servit. Tale datum est a Deo: quod amissum proprio vitio, nisi a quo dari potuit, reddi non potest. Unde Veritas dicit: Si vos filius liberaverit, tunc vere liberi eritis, Id ipsum est autem, ac si diceret: Si vos Filius salvos fecerit, tunc vere salvi eritis. inde quippe liberatur, unde salvatur».
Рим. 5:12 и далее; 1 Кор. 15:22.
De civit. Dei, 1. xiii, с. 14: «Omnes enim fuimus in illo uno, quando omnes fuimus ille unus, qui per feminam lapsus est in peccatum, quae de illo facta est ante peccatum». Ср. с другими отрывками ниже.
Конечно же, не в незначительных вещах повседневной жизни, в которых и величайший грешник свободен выбирать, но в том, что касается величайших религиозных решений за или против Бога и божественного.
Это не «sentiendi vivacitas», но «libido sentiendi, quae nos ad sentiendum, sive consentien tes mente, sive repugnantes, appetitu voluptatis impellit». C. Julianum, 1. iv, c. 14 (§65, tom. x, f. 615). Он объясняет разницу, ссылаясь на Мф. 5:28. «Non ait Dominus: qui viderit muliereni, sed: qui viderit ad conpiscendum, jam maechatus est eam in corde suo… Illud [videre] Deus condidit, instruendo corpus humanum; illud [videre ad concupiscendum] diabolus seminavit, persuadendo peccatum».
«Quis autem mente sobrius non mallet, si fieri posset, sine ulla mordaci voluptate carnali vel arida sumere alimenta, vel humida, sicut suminus haec aeria, quae de circumfusis auris respirando et spirando sorbemus et fundimus?» Contra Jul., iv, c. 14, §68, f. 616.
De civitate Dei, xiv, 20.
Peccatum originale, Vitium hereditarium.
De peccatorum meritis et remissione, 1. iii, c. 7 (§14, tom. x, f. 78): «In Adam omnes tune peccaverunt, quando in ejus natura ilia insita vi, qua eos gignere poterat, adhuc omnes ille unus fuerunt». De corrept. et gratia, §28 (?, f 765): «Quia vero [Adam] per liberum arbitrium Deum deseruit, justum judicium Dei expertus est, ut cum tota sua Stirpe, quae in illo adhuc posita tota cum illo peccaverat, damnaretur». Это мнение легко согласуется с платоническо–аристотелевским реализмом Августина, который рассматривал общие концепции как образы отдельных вещей. Но корень этого мнения лежит глубже, в христианском сознании Августина и в глубокой убежденности во всепроникающей природе греха.
Лейбниц в Theodicee, partie i, 86, пишет: «Первая трудность — обосновать, как душа могла заразиться первородным грехом, порождающим текущие грехи, но так, чтобы это не было несправедливостью со стороны Бога».
От tradux, распространитель. Автор этой теории Тертуллиан, De anima, с. 27 (Opera, ed. Fr. Oehler, tom. ii, p. 599 sqq.): «Immo simul ambas [animam et corpus] et coneipi et confici et perfici dieimus, sicut et promi, nec ullum intervenire momentum in coneepta quo locus ordinetur… Igitur ex uno homine tota haec animarum