Kus ze niet vaarwel

weggestreept, maar ze wilden me op de proef stellen. Ik baande me een weg door het kreupelhout en probeerde de skeletten en overblijfselen van dieren en meer van dat soort dingen te ontwijken. Ik had graag een wapen willen hebben; het leek wel alsof ik in een horrorfilm verzeild was geraakt. De politieagenten waren dit duidelijk gewend en ze beloofden dat ze de vogelspinnen van mijn lijf zouden houden.

Ik zag het prikkeldraadhek dat ik had beschreven en het gebied waar we liepen was vlak bij een belangrijke aanwijzing die ik voor mijn komst op de kaart van Texas had aangewezen. De informatie die ik de politie van tevoren had gegeven, kwam overeen met wat handlangers van de dader de politie hadden verteld. Ik hoorde dat ik het voertuig waarmee hij het kind ontvoerd had correct had beschreven; en dat ik ook gelijk had gehad toen ik zei dat de dader tijdens de ontvoering van voertuig was gewisseld. Het is altijd een beetje eng om te merken dat je visioenen bewaarheid worden. Het werd avond en we konden de rest van het gebied niet meer doorzoeken. Ik moest de volgende ochtend weg en kon dus ook niet meedoen aan de rest van de zoektocht. Ik zou op een ander moment met mijn wandelschoenen moeten terugkomen. Dat voelde niet goed. Ik was op zoek geweest naar bewijzen dat het kind dood was en nu leek het alsof het allemaal voor niets was geweest. Heel toevallig is het gebied een poosje later onder water komen te staan als gevolg van een tropische storm luisterend naar de naam Allison. De politieagenten en de andere ordehandhavers met wie ik gewerkt had, waren moedige, eerlijke mensen die tranen in hun ogen kregen als ze het over het meisje hadden. Ik was teleurgesteld toen ik vertrok en vroeg mijn gidsen: ‘Waarom? Waarom hebben jullie me daarheen gestuurd als het niet de bedoeling was dat ik haar vond?’

Het antwoord op die vraag zou drie jaar op zich laten wachten. Na mijn terugkeer in Phoenix herinnerde ik me dat de brigadier me over een systeem had verteld dat Amber Alarm heette, vernoemd naar Amber Hagerman die in 1996 was ontvoerd en vermoord. Het is een waarschuwingssysteem voor kinder-ontvoeringen dat gebruikt wordt om het publiek op de hoogte te stellen zodra de politie heeft vastgesteld dat er sprake is van een ontvoering. De plaatselijke radio-en televisiezenders onderbreken hun uitzendingen met een beschrijving van de verdachte, van het voertuig en van het kind, zodat autobestuurders en bewoners in de omgeving de kans krijgen het kind te redden door de politie op de hoogte te brengen van zijn of haar verblijfplaats.

Ik besloot lokale politici in Phoenix aan te schrijven om te zien of dit Amber Alarm ook in onze staat kon worden geintroduceerd. Ik nam contact op met de plaatselijke organisaties die zich bezighouden met vermiste personen en vroeg die om hulp, maar dat leidde nergens toe. En dus deed ik het in m'n eentje. Van de tientallen brieven die ik politici schreef, werd er slechts een beantwoord, maar dat was alles wat ik nodig had. Mij werd gevraagd om plaats te nemen in de werkgroep die het systeem zou ontwerpen, wat ik een hele eer vond.

Mijn bijdrage zou onvermeld blijven totdat het systeem publiekelijk bekend werd gemaakt en in werking werd gesteld, omdat ik de geloofwaardigheid van het systeem op geen enkele manier wilde aantasten. (Dat is triest, maar wel reeel.) Ondertussen was er al een jaar voorbijgegaan en het systeem was nog steeds niet in werking getreden. Ik begon ongeduldig te worden. In maart, precies drie jaar na de ontvoering van het meisje in Texas, werd het systeem spontaan onthuld in het district Maricopa. Het meisje uit Texas had er niet alleen voor gezorgd dat ik van het systeem hoorde, maar was ook — denk ik — de reden waarom ik zoveel hulp kreeg bij de oprichting ervan.

Er was een hele serie gebeurtenissen voor nodig om dit systeem uiteindelijk ook in mijn geboortestad in te voeren. Maar nu hebben kinderen in Arizona de kans om datgene te overleven wat dat kleine meisje in Texas niet heeft overleefd. Ik denk niet dat het toeval is dat het systeem in Phoenix in werking werd gesteld op de dag dat haar ontvoering werd herdacht. Dingen gebeuren niet zomaar.

Twee maanden na de inwerkingstelling ervan, werd een meisje dankzij dit systeem teruggevonden. Ze was ontvoerd door haar vader terwijl haar moeder de voogdij had. Hij had een paar verdachte verklaringen gegeven die konden worden opgevat als fysieke bedreigingen. Een vrachtwagenchauffeur had het nummerbord van de vader gezien en het meisje werd drie uur later gevonden.

Een regionale radiozender vroeg me of het systeem wel moest worden gebruikt in het geval van een ontvoering door een van de ouders. Ik antwoordde dat zolang het kind in gevaar kan zijn, een ontvoering door een ouder geen uitzondering zou moeten zijn en dat dat een afweging is die de politie bij elke zaak moet maken. In dit geval hadden ze volgens mij de juiste keus gemaakt. Het ontvoerde meisje vierde Thanksgiving dat weekend veilig bij haar moeder thuis.

Het waarschuwingssysteem in mijn regio wist slechts twee maanden later ook een baby te redden die tijdens een carjacking op de achterbank van de auto had gezeten. Dankzij dit slimme waarschuwingssysteem zijn ontelbaar veel kinderen gered. Het stoffelijk overschot van het kleine meisje uit Texas werd in januari 2004 gevonden; toen kon ze eindelijk naar huis worden gebracht. Ik begreep nu dat ik de politie de juiste informatie had gegeven, maar kon ook iets leren van de aanwijzingen die ik verkeerd had geinterpreteerd (zowel de fysieke aanwijzingen als de locaties). Zo had ik bijvoorbeeld steeds weer kleine vliegtuigjes gezien (geen passagiers toestellen) en ik had mezelf later wel voor mijn kop kunnen slaan dat ik niet beter had geweten. Ik had de locaties waar naar het stoffelijk overschot werd gezocht moeten beperken tot gebieden in de buurt van vliegvelden of vliegtuigbases van het leger. Het lichaam werd gevonden op anderhalve kilometer afstand van een legerbasis. Ook had ik steeds herhaald dat ze in de buurt lag van overheids-terrein, bij een groot park en bij een prikkeldraadhek. Ik zag ook steeds het woord pueblo en later bleek dat de zogenaamde Pueblo Trail in de buurt liep van de plek waar haar stoffelijk overschot werd gevonden. Ook zag ik steeds het woord Timber. Timber Wolf Lane bleek ook in de buurt te liggen. Zo'n zoektocht heeft weinig met exacte wetenschap te maken en niet alle informatie hoeft uiteindelijk te kloppen. Maar veel van de aanwijzingen die ik krijg kunnen behulpzaam zijn, mits ze goed worden geinterpreteerd. Ik had de zoektocht tot een vierkante kilometer kunnen beperken. Dat klinkt misschien als een enorm gebied, maar als de politie in de grote staat Texas op zoek is naar een klein kind, is een vierkante kilometer al een hele beperking. Soms staat er in het grote plan niet dat de mensen die het profiel opstellen het slachtoffer ook daadwerkelijk vinden. Soms is het de bedoeling dat het leven van anderen wordt beinvloed doordat zij het stoffelijk overschot ontdekken; zo kan het bijvoorbeeld de bedoeling zijn dat een wandelaar op het lijk stuit.

Onthou dat mensen die de gedachten van anderen kunnen lezen alleen het echte leven hebben om van te leren en alleen zo beter kunnen worden in wat ze doen. In de vier jaar die volgden op deze zaak, heb ik mijn vaardigheden aanzienlijk kunnen aanscherpen. Maar ik zal dat kleine meisje in Texas dat met haar gefluister mijn leven veranderde nooit vergeten.

Elizabeth Smart

Iedereen die ik in 2002 ontmoette, wilde steevast weten wat ik vond van de ontvoering van Elizabeth Smart. Aangezien de afloop van haar zaak niet alleen goed maar ook wonderbaarlijk was, zal ik hier een aantal van de relevante details uit de doeken doen. Deze informatie had ik al voor haar terugkeer aan het uitstekende onderzoeksteam gegeven dat in Utah werd ingezet.

Elizabeth Smart werd in juni 2002 ontvoerd vanuit haar huis. Alle belangrijke nieuwsprogramma's van het land brachten haar hartverscheurende verhaal. Heel Amerika leefde mee terwijl de familie Smart wanhopig naar hun dochter zocht. We werden allemaal deelgenoot van de ergste nachtmerrie die een ouder kan overkomen. Ik had net als ieder ander de foto van Elizabeth op tv gezien en ik wilde dat ik kon helpen. Maar tenzij mij daar specifiek om word gevraagd, maak ik er geen gewoonte van mijn informatie over een zaak te geven. Vrij snel na de ontvoering vroeg Catherine, een vriendin van me, of ik een profiel van de dader kon schetsen voor het onderzoeksteam. Alle informatie die ik heb gegeven is bewaard en kan worden geverifieerd. In mijn profielschets zag ik steeds de naam ‘Brian’ bij de dader. Ik verklaarde dat hij voor de familie Smart had gewerkt als tuinman of klusjesman. Hij was iemand die veel rondzwierf, maar het lukte hem wel om maatschappelijk te functioneren. Hij veranderde zijn uiterlijk vaak en ik voelde ook iets wat wees op een sterke band met California, dus daar was hij misschien naartoe gevlucht of daar vandaan gekomen. Hij had pedofiele neigingen en had daar misschien eerder al iets mee gedaan. Ook beschreef ik een stadje in de buurt van de stad waar Elizabeth was ontvoerd. Daar woonde hij of hij had er langere tijd doorgebracht. Die plek was in elk geval op een of andere manier belangrijk voor hem. Ik wist ook dat hij Elizabeth had meegenomen naar een bebost gebied met veel naaldbomen. De autoriteiten kwamen er later achter dat de ontvoerder van Elizabeth Smart, Brian David Mitchell heette. Hij had korte tijd als tuinman en klusjesman voor de Smarts gewerkt. Hij was iemand die veel rondtrok, maar had tien jaar daarvoor nog een gezin gehad. Tijdens Elizabeths’ ontvoering, had hij haar verborgen gehouden op een bosrijke camping. Later had hij haar meegenomen naar San Diego, in California. Zijn ex-vrouw beweerde dat hij een pedofiel was.