Poslowie
Podczas okupacji Francji sily nazistowskich Niemiec zrabowaly setki tysiecy obrazow, rzezb, gobelinow i innych dziel sztuki. Dziesiatki tysiecy z nich wciaz pozostaja w ukryciu. W 1996 roku szwajcarskie Zgromadzenie Zwiazkowe utworzylo tak zwana Niezalezna Komisje Ekspertow i wydalo jej polecenie wszczecia dochodzenia w sprawie poczynan Szwajcarii podczas II wojny swiatowej. W raporcie koncowym, ogloszonym w sierpniu 2001 roku, Komisja przyznala, ze Szwajcaria pelnila role “osrodka handlu” zrabowanymi dzielami sztuki, a w trakcie dzialan wojennych na jej terytorium wwieziono znaczna liczbe obrazow. Nikt nie wie, ile z nich wciaz kryje sie w podziemnych skarbcach szwajcarskich bankow oraz w domach osob prywatnych.
Podziekowania
Niniejsza powiesc jest druga, w ktorej wystepuje Gabriel Allon. Ta ksiazka, podobnie jak poprzednia, nie moglaby powstac bez pomocy i wsparcia Davida Bulla. W przeciwienstwie do fikcyjnego Gabriela, David Bull to naprawde jeden z najlepszych na swiecie konserwatorow obrazow, a ja mam przywilej nazywania go swoim przyjacielem. Jego wiedza o odnawianiu plocien, historii nazistowskiej grabiezy swiatowych dziel sztuki oraz znajomosc Wenecji byly dla mnie bezcenna inspiracja.
Jestem ogromnie wdzieczny Sadie deWall, drugiej skrzypaczce Charleston Symphony Orchestra, ktora zapoznala mnie z cudowna sonata Tartiniego i pomogla lepiej zrozumiec dusze prawdziwie uzdolnionego muzyka. Odpowiedziala na wszystkie moje pytania, nawet najbardziej niemadre, i hojnie podzielila sie ze mna swoim cennym czasem.
Doktor Benjamin Shaffer, jeden z najwyzej cenionych ortopedow w Waszyngtonie, opisal mi zawilosci leczenia ran gniecionych reki. Szczegolne podziekowania skladam szwajcarskim urzednikom, ktorzy pomogli mi zdemaskowac policje i sluzby bezpieczenstwa swojej ojczyzny. Z oczywistych wzgledow ich nazwiska musza pozostac utajnione. Za okazane wsparcie dziekuje rowniez funkcjonariuszom Centralnej Agencji Wywiadowczej. Nie trzeba dodawac, ze fachowosc mojej ksiazki jest ich zasluga, odpowiedzialnosc zas za zawarte w niej bledy i fikcje literacka spada na mnie.
Z dziesiatkow ksiazek, po ktore siegnalem w trakcie pisania tej powiesci, kilka okazalo sie niezastapionych, miedzy innymi przelomowa praca Lynna Nicholasa, poswiecona nazistowskiej grabiezy dziel sztuki The Rape of Europa; a takze The Lost Museum Hectora Feliciano oraz The Lost Masters Petera Harclerode’a i Brendana Pittawaya. Cennym zrodlem informacji byla takze ksiazka Safety in Numbers Nicholasa Faitha, opowiadajaca o historii szwajcarskiej bankowosci. Inspiracje czerpalem z odwaznej pozycji Jeana Zieglera The Swiss, the Gold, and the Dead.
Obsluga Dolder Grand Hotel w Zurychu oraz Luna Hotel Baglioni w Wenecji zadbala o to, aby nasze wyprawy badawcze bardziej przypominaly wycieczki, a mniej prace. Moj drogi przyjaciel, Louis Toscano, dwukrotnie przeczytal rekopis i znacznie go ulepszyl. Greg Craig byl gotow doslownie oddac mi ostatnia koszule. Przyjazn i wsparcie ze strony mojej agentki literackiej, Esther Newberg z International Creative Management, staly sie dla mnie wyjatkowo cenne podczas pisania tej ksiazki.
Wszyscy pisarze powinni miec tyle szczescia co ja i wspolpracowac z wydawcami takimi jak Neil Nyren oraz Stacy Creamer, ktorzy ofiarowali mi przenikliwe uwagi i gotowosc pomocy. Niekiedy odnosilem wrazenie, ze lepiej ode mnie rozumieja bohaterow oraz przebieg akcji. Stuart Calderwood zasluguje na gorace podziekowania za swoje precyzyjne poprawki edytorskie, dzieki czemu nie najadlem sie wstydu.
Na koniec pragne gleboko podziekowac Phyllis Grann. Po prostu nie ma nikogo lepszego od niej.
Daniel Silva
