Хоць у сваты едзь, хоць жанiся!
Да дзядзькi жарты паняслiся.
- А ты, Ламук, не выскаляйся,
Лепш нос абцерцi пастарайся
Сапляк, унь, губу ўжо мiнае!
Алеся дзядзька падцiнае.
'Ламук' Алесь спускае вочы:
Сягоння дзядзька не ахвочы
Прыймаць яго такiя жарты.
Алесь жа - хлопец i няўпарты;
Ён моўчкi Костусю кiвае,
Пайсцi на двор з iм заклiкае.
Разблутаць трэба iм пытанне,
Якое ўжо карцiць ад рання:
Калi, каму, дзе пасвiць статка?
- Скажу я вось як табе, братка:
Мы ўдвух з двара пагонiм разам
I папасем пад тоўстым вязам.
Калi кароўкi папаўнеюць,
Бакi iх трохi пакруглеюць,
Тады запусцiм на балота.
I... закiпiць у нас работа:
То ты, то я - на перамену!
I дзе я толькi мёд той дзену?
Жывот зрабiць хiба ў дзве столкi,
Як мех Баландзiшын на зёлкi?
I хлопцы ў згодзе жартавалi
Ды ў лес за рэчку паглядалi.
Пазбыўшы важнае пытанне,
Чакалi першага спаткання
З гасцьмi, якiх сюды наедзе,
Мо ўжо хто клыгае з iх недзе.
Малыя дзецi i дзяўчаткi
Вярцелiся больш каля маткi;
То часам ёй чым памагалi,
А часам проста замiналi.
У ўсiх была тут думка тая,
Што дзень сягоння не звычайны,
А дзень асобны, разнастайны,
Якi ў год толькi раз бывае.
На гэты дзень i сама хата
Была прыбрана зухавата:
Памыты лавы, стол, падлога,
А каля покуця святога
Дзве сцены клёнамi убраны;
Абрусам белым стол засланы,
Святых паперай агарнулi
Яны лагодней нейк зiрнулi,
Як бы iм вельмi падабалась,
Што iм увага аддавалась.
Мужчыны зараз па сняданнi
Пайшлi ў гумно на спачыванне
Аддаць мiнуту для дрымоты.
Прыветна скрыпнулi вароты,
З вясёлым шумам расчынiлiсь,
Ў гумне мужчыны прыпынiлiсь.
Ўсяго паўнютка, хвала Богу,
Збажынкi новай i мурогу.
Здавалась, стрэхi i пярылы
Ўсяго трымаць не мелi сiлы,
Бо з двух бакоў над самым токам,
Калi на iх ты кiнеш вокам,
Сянцо, збажынка навiсала.
Тут лугам, полем патыхала,
А на гваздзi ў таўшчэрным шуле
Цапы вiселi, бы заснулi.
А вiлы, граблi i мяцёлкi,
Малацьбiтовы прыяцёлкi,
Каля варот адны стаялi
Таксама працы ўжо чакалi.
- У нас сяголета - свяцiся!
- Так, дзякуй Богу, паджылiся.
Эх, брат Мiхась, была б то ўласнасць
Зямля ўся гэта, сенажацi!..
Чаго б жадаць тут болей, браце?
I лес, i паша, неба яснасць,
I чысты дух, i рэчка Нёман...
Куток павабны тут захован!
- Э, каб гэта свая ўлада!
Нашто б i лепшая пасада?
Мiхал выразна замаўкае
I торпы вокам акiдае.
- Так, брат! падумаць моцна трэба,
Само не звалiцца нам з неба,
Каб мець больш пэўны свой прыпынак
I мець у ўласнасцi будынак...
I так яны разгаманiлiсь,
Што й на салому не лажылiсь.
I ўсё ж не бацькаўшчына гэта:
Жывеш дачасу, з лета ў лета,
А лiха вынiкне якое
Падумаць жудасна пра тое...
Чаго ж у жыццi не хапае?
Дзе гэта сiла, дзе моц тая,
Што перашкод сабе не мае
I ставiць зразу ўсiх на ногi,
Вядзе на вольныя дарогi
I свет прасторны адчыняе?
- Дзве рэчы трэба мець, каханы!
Адна рэч - розум выхаваны:
