ж. I пацукi. Часам мне здаецца, што iх так шмат, што яны поўзаюць па сценах i нават па столi. Калi сплю, я адчуваю iх халодныя, мокрыя лапкi ў сябе на шыi. Ведаеш, усё ж такi гэта лепей, чым калi зусiм нiкога няма. Бог жа да мяне не прыхадзiць...
МАЦI-IГУМЕННЯ. Ён заўсёды побач з намi.
IЗАБЭЛА. Не... Побач са мною яму няма чаго рабiць. З мяне даволi i пацукоў Дык навошта вы прыйшлi?
МАЦI-IГУМЕННЯ. Сёння прыйшлi весткi з П'емонта. Твой бацька забiты.
IЗАБЭЛА. Забiты?
МАЦI-IГУМЕННЯ. Яго знайшлi ў сваiх пакоях з кiнжалам у грудзях. Забойца закалоў яго ў сне.
IЗАБЭЛА. Божа... Ён так хацеў памерцi ў бiтве... Я ж ведала, што так будзе. Даўно ведала. Чаму цяпер гэтая вестка так палохае мяне?
МАЦI-IГУМЕННЯ. Гэтая смерць багата што выклiча. Наблiжаюцца смутныя часы.
IЗАБЭЛА. Вось чаму вы мяне не спалiлi адразу?
МАЦI-IГУМЕННЯ. П'емонцкi клан застаўся без важака. Герцаг святкуе перамогу. Але гэтае святкаванне часовае. Ён сам гэта адчувае. Ёе слабы. у адкрытай вайне яму не выстаяць. Калi новага важака падтрымаюць англiйскiя бароны, ён прайграў. А смерць твайго бацькi толькi адкладвае развязку.
IЗАБЭЛА. Вось чаму вы не аддаеце мяне на суд?
МАЦI-IГУМЕННЯ. I таму таксама.
IЗАБЭЛА. Хочаце пагандляваць мною?
МАЦI-IГУМЕННЯ. Проста я яшчэ не ведаю, не ведаю. як правiльна зрабiць.
IЗАБЭЛА. Я хачу запытацца ў вас аб нечым. Я ведаю, гэта неправiльна. Гэта грэх. Гэта толькi пагоршыць маё становiчша, але...
МАЦI-IГУМЕННЯ. Жафрэй памёр.
IЗАБЭЛА. Што?!
МАЦI-IГУМЕННЯ. Ён памёр. Ты аб гэтым хацела мяне запытаць?
IЗАБЭЛА. (уражаная) Як...
МАЦI-IГУМЕННЯ. Ён памёр ад ран два тыднi таму. Сястра Iаана спрабавала выратаваць яго, але яе травы не дапамаглi. Ён памёр.
IЗАБЭЛА. Жафрэй...
МАЦI-IГУМЕННЯ. Бог пакараў яго за грэх.
IЗАБЭЛА. Бог? (у раз'юшанасцi) Бог?! Ты нiчога не разумееш! Iаана... Як яна магла? Ён жа быў зусiм безабаронны... Зусiм... (Мацi-Iгумення рэзка разварочваецца i выходзiць). Божа... За што?..
Сцэна 27
(З цемры з'яўляецца Урбена. Здаецца, яна ўвесь час была тут).
УРБЕНА. Ты плачаш...
IЗАБЭЛА. Ён быў зусiм безабаронны...
УРБЕНА. Я цябе папярэджвала. Памятаеш гiсторыю пра рыцара i д'ябла?
IЗАБЭЛА. Не хапае толькi канца, так?
УРБЕНА. Ты хочаш памерцi?
IЗАБЭЛА. (у лютасцi) Так, я хачу памерцi! Так, яхачу памерцi! Хачу памерцi! Зразумела? Нашто мне такое жыццё? Пляваць я хацела на такое жыццё! Я хачу памерцi!
УРБЕНА. Ты ж думала пра тое, каб пазбавiць сябе жыцця?
IЗАБЭЛА. Так.
УРБЕНА. Ты ўжо нават вырашыла.
IЗАБЭЛА. Я сама ведаю, што вырашыла.
УРБЕНА. Ты ж не спынiшся на гэтым, праўда?
IЗАБЭЛА. Мне няма сэнсу спыняцца.
УРБЕНА. Я прыйшла дапамагчы табе. (Бярэ кубак i нешта туды налiвае). Гэтую атруту зрабiла Iаана. Ён з таго кораня, што i адвар, якi забiў твайго рыцара. Але ты памрэш хутка i не будзеш моцна пакутаваць. На, пi... (Падае ёй кубак).
IЗАБЭЛА. Так. Гэта добра... (Прымае i ўжо амаль п'е, але Урбена спыняе яе).
УРБЕНА. Толькi спачатку запытай сябе: ЦI ВЕРЫШ ТЫ, ШТО ТЫ МОЖАШ ПАМЕРЦI?
IЗАБЭЛА. (апуска кубак) Не магу. (Цiха) Я... Я хачу жыць.
УРБЕНА. Тут ты была зламана i знайшла пакорлiвасць. Праз пакорлiвасць та прыйшла да Бога. Затым каханне прайшло да цябе i ты страцiла i пакорлiвасць, i Бога. Цяпер ты страцiла i каханне. Твой рыцар забiты. Твой бацька забiты. Ты сама стала забойцай манашкi. Усе надзеi разбiтыя... У цябе нiчога не засталося. Ты знiшчана. Ты скрозь гнайнiк. Ты мой твар. Дык цi не лепей для цябе памерцi?
IЗАБЭЛА. (цвёрда) Я хачу жыць.
УРБЕНА. Так?
IЗАБЭЛА. Мне плеваць як! Жыццё мяне не пашкадавала. I цяпер мне таксама будзе ўсё роўна. Я буду жыць так, як атрымаецца. I нiкому не параю стаць на маiм шляху! (З размаху кiдае кубак) Калi б была магчымасць, пазабiвала бы ўсiх. Усiх! Без рабору! Усiх! Усiх ненавiджу! (Моцна крычыць). Уiсх вас ненавiджу!
УРБЕНА. (Паўза): Галоўнае - ты будзеш жыць. (Iдзе да выхаду).
IЗАБЭЛА. Дык хто ты?
УРБЕНА. Я... Якая рознiца...
(Выходзiць).
Сцэна 28
(Заходзяць сястра Вентурыя, сястра Бернарда, сястра Ганна i сястра Марыя).
СЯСТРА БЕРНАРДА. Што адбываецца? Што адбываецца? З часоў заснавання Невельскага манастыра не было такога. Быццам праклён якi...
СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. А я вам кажу, гэта ўсё праз яе... З тае пары, як гэтая Iзабэла пераступiла парог нашай святынi, усё i пачалося. Цёмныя сiлы яе вядуць праўду вам кажу, яна прывяла з сабою д'ябла.
СЯСТРА ГАННА. Зберажы, Божа...
СЯСТРА БЕРНАРДА. Вось, вось... I хiба гэта канец?
СЯСТРА МАРЫЯ. Два забойствы. I абодва разы манашкамi. Такога свет яшчэ не ведаў.
СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Без Д'ябла тут не абыйшлося. Гэта ўжо так...
СЯСТРА ГАННА. А можа, сястра Iаана не...
СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. (перапыняе) Забiла, забiла. Цяпер дакладна вядома. Мацi-iгумення правяла падрабязнае расследаванне. Сястра Iаана прамывала ягоныя раны сокам аканiту i цыкуты. Пэўна, ён так пакутаваў.
СЯСТРА МАРЫЯ. Божа, ды навошта яна гэта рабiла?
СЯСТРА БЕРНАРДА. Зразумела навошта. Апантаная.
СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Праўда, праўда... Нiколi ёй не давярала. З выгляду цiхiя, непрыкметная, песнi спявае, дзiўныя рэчы распавядае. Але я даўно чакала, што яназробiць штосьцi падобнае. I вось - наце вам, дачакалiся!
СЯСТРА МАРЫЯ. Нядобрая слава панясецца цяпер пра Невельскi манастыр.
СЯСТРА ГАННА. Так, хрысцiянскi свет скалынецца ад такога... Кажуць, што ўжо да самога Папы дайшло.
СЯСТРА БЕРНАРДА. Хлусня. Не малго яшчэ дайсцi, не магло. Ды i хто паведамiць?
СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Трэба ж, далi прытулак па дабрынi сардэчнай звераняцi i апантанай - вось i паплацiлiся!
СЯСТРА МАРЫЯ. Пашкадаваць iх трэба.
СЯСТРА ГАННА. Правiльна, сястра Марыя. Пашкадаваць. Богу памалiцца, Ён i дапаможа.
СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Так, дапамога нам яшчэ спатрэбiцца
СЯСТРА ГАННА. Нешта яшчэ здарылася?
СЯСТРА БЕРНАРДА. А вы не чулi?
СЯСТРА МАРЫЯ. Пра што вы?
СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Гэта тайна. Увесь манастыр ужо ведае. Сюды едзе герцаг Нармандскi.
СЯСТРА ГАННА. Герцаг? Сам?
СЯСТРА БЕРНАРДА. З iм восемсот рыцараў. Пасля смерцi правадыра П'емонцкага клана толькi Iзабэла можа яму перашкодзiць. Ён едзе па яе. Прадстаўнiкi клана таксама накiроўваюцца сюды.
СЯСТРА МАРЫЯ. Якi жах! Адусюль напасцi. Што ж нам рабiць?
