СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Герцаг адважыцца на ўсё, каб здабыць яе. Можаце не сумнявацца...
СЯСТРА БЕРНАРДА. З iм яшчэ i бiскуп Альберт сюды едзе.
СЯСТРА ГАННА. Навошта?
СЯСТРА БЕРНАРДА. Каб судзiць сястру Iаану. Жафрэй быў яго васалам.
СЯСТРА МАРЫЯ. Ах... Колькi гора, колькi напасцяў... I ў каго нам прасiць абароны?
СЯСТРА ГАННА. Толькi ў Бога i святой Дзевы Марыi. Няма ў нас iншых абаронцаў...
СЯСТРА БЕРНАРДА. Шкада, аднак, сястру Iзабэлу. Яе выдадуць.
СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Зверанё трапiць ў лапы звера.
СЯСТРА МАРЫЯ. Мы нiчога не можам зрабiць дзеля яе. Толькi малiцца.
Усе: Аман.
(Выходзяць).
Сцэна 29
(Заходзяць Мацi-Iгумення i бiскуп Альберт).
МАЦI-IГУМЕННЯ. Я слухаю вас, бiскуп. Толькi гаварыце коратка i ясна, без вашых высакапарных словаў. Дзеля чаго прыехалi?
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Калi ласка. Па-першае, я прыехаў, каб расследаваць забойства майго рыцара i знайсцi вiнаватага, каб аддаць яго пад суд. I хоць забойства здзейснiла манашка, над якой толькi вы...
МАЦI-IГУМЕННЯ. (перабiвае) Я выдам вам яе. Задаволены? Рабiце з ёй усё, што знойдзеце патрэбным.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Я буду судзiць яе.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Гэта вашае права. Што яшчэ?
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Тэма вельмi далiкатная... Ну, вы мяне разумееце. Неабходна ўзяць пад увагу ўсе абставiны, што склалiся. Суадносiны сiл зараз такiя...
МАЦI-IГУМЕННЯ. (груба) Хопiць! Гаварыце без хiтрыкаў!
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Як вам будзе заўгодна. Бацька Iзабэлы забiты. Герцаг не ўтойвае, што гэта зрабiлi па яго загаду. Зараз пераломны момант супрацьстаяння. Бароны ў нерашучасцi. Усё залежыць ад таго, хто стане новым правадыром П'емонцкай клiкi. Гэты момант i вырашыць будучае Нармандскага герцагства i П'емонта.
МАЦI-IГУМЕННЯ. I што?
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Герцаг не хоча даводзiць справу да вайны. Ён хоча знайсцi паразуменне.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Паразумення?
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Ён прапаноўвае мiр.
МАЦI-IГУМЕННЯ. З гэтай мэтай ён раз'язджае па Невельскiх землях з атрадам у восемсот чалавек? Цiкавы спосаб. Ну-ну, працягвайце.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Вашая iронiя не да месца. Вядома колькi магутных правiцеляў жадаюць смерцi герцага.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Вядома, вядома, восемсот рыцараў якраз дастаткова, каб абаранiць герцага ад сялян Невельскага лесу, якiя, помнiцца, так неабачлiва адважылiся напасць а на вашую асобу.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Герцаг прыехаў сюды, каб паўтарыць сваю прапанову, якую так непрадбачлiва адхiлiў бацька Iзабэлы.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Ён не можа рабiць ёй анiякiх прапаноў. Яна манашка.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Стправа вельмi важная.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Няма справы больш важнай, чым служэнне Госпаду.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Вам лепей падумаць.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Пра што? Я паўтараю, яна манашка.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Гэта можна ўладзiць. Папа зацвердзiць...
МАЦI-IГУМЕННЯ. Тут я рашаю, што зацвярджаць, а што не. Манастыр - мая юрысдыкцыя..
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Бясспрэчна. Менавiта таму я i прыйшоў пагаварыць. Пагаварыць напрамую
МАЦI-IГУМЕННЯ. Добра, я слухаю.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Выдайце яму Iзабэлу. Здымiце з сябе гэты цяжар. Нашто яна вам? Ад яе ж толькi праблемы i непрыемнасцi. Калi вы выдадзiце яе, вы ўсталюеце мiр.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Вы ж ведаеце, што варт ёй выйсцi за сцены манастыра, яе заб'юць.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Герцаг паабяцаў ёй жыццё.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Я ведаю цану ягоных абяцанняў.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Але вас не павiнна цiкавiць, што будзе з ёю потым. Гэта ўжо не ваш клопат.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Мой, бiскуп, мой.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Не разумею, не разумею. Не можаце ж вы праз яе, забойцу i пралюбадзейку, якая i так павiнна быць пакарана за свае злачынствы, ставiць пад небяспеку Хрыстову апору на гэтых землях.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Не вам мне ўказваць
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Вы разумееце, чым пагражае вашае самадурства? Чым можа скончыцца вашая адмова?
МАЦI-IГУМЕННЯ. Я разумею адно. Яна ўсё яшчэ манашка Невельскага манастыра. Яна налэжыць не мне, не вам, не герцагу, але Богу. Яе не iснуе для свету. Так i скажыце герцагу. Невельскi манастыр абараняе веру кожнай, кожнай сваёй прабывальнiцы. Яны ўсе для мяне роўныя, усiх люблю. Усiх - як адну. Так i скажыце.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Але ён не адступiцца.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Горды? (Ганарлiвы?) Хоча яе? Дык няхай спачатку заб'е ўсiх нас, калт адважыцца. Але гэта будзе не так лёгка. Я абяцаю. Спустошыць (Разбурыць) Невельскую святыню - значыць пайсцi супраць усёй Царквы Хрыстовай. Усёй! Няхай падумае, як мае быць падумае, што гэта значыць. Калi Царква будзе на баку яго ворагаў - яму канец! Дык няхай, няхай паспрабуе ўзяць яе.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Гэта ваша каначатковае слова?
МАЦI-IГУМЕННЯ. Я яе не выдам.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Нi пры якiх умовах?
МАЦI-IГУМЕННЯ. Размова скончаная, бiскуп. Заўтра прыходзьце судзiць Iаану.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Прыйду... А вы ўпартая (свавольная), Мацi-Iгумення.
МАЦI-IГУМЕННЯ. Затое вы занадта падатлiвы, бiскуп.
БIСКУП АЛЬБЕРТ. Спадзяюся, вам не давядзецца потым шкадаваць...
(Бiскуп выходзiць. З'яўляецца Урбена).
Сцэна 30
МАЦI-IГУМЕННЯ. Я правiльна зрабiла?
УРБЕНА. Так.
(Выходзяць).
Сцэна 31
(Заходзiць сястра Марыя. Яе чакае Фiлiп).
ФIЛIП. (Выступае з цемры) Будзь са мною...
СЯСТРА МАРЫЯ. Не хадзi больш за сною. Грэх смяратны... Пакайся, пакуль не позна, Фiлiп. Ты яшчэ можаш уратавацца...
ФIЛIП. Не трэба ўгаворыў. Ты ўратуй мяне.
СЯСТРА МАРЫЯ. Прыгадай, каму служыш, - Ён дапаможа...
ФIЛIП. Не магу без цябе. Кахаю цябе. Праз каханне кожны ўратуецца.
СЯСТРА МАРЫЯ. Я нiколi не змагу быць з табою, Фiлiп. Няўжо ты гэтага яшчэ не зразумеў?
ФIЛIП. Значыць, не?
СЯСТРА МАРЫЯ. Не.
ФIЛIП. Я зараз пайду. Пайду з манастыра. Толькi ты не думай, я хутка вярнуся. Хутка тут будзе герцаг нармандскi. Ён прйдзе па Звера. Тады я зноў прыйду па цябе. Чуеш мяне? Я вярнуся, каб не прасiць, а патрабаваць
СЯСТРА МАРЫЯ. Ты яшчэ зусiм хлопчык... Мне шкада цябе, шкада, што ты так заблытаўся. Слабы яшчэ...
ФIЛIП. (Упарта) Я вярнуся.
СЯСТРА МАРЫЯ. Вяртайся.
ФIЛIП. Ты хiба не разумееш, што з табою будзе?
СЯСТРА МАРЫЯ. Я ведаю.
ФIЛIП. Ты не баiшся?!
СЯСТРА МАРЫЯ. Не? Чаму? Са мной жа Гасподзь. Я за цябе малiцца буду. Абдумайся... (Фiлiп хутка выходзiць. Яму наўздагон шэптам). Памажы яму, Божа...
Сцэна 32
(Пачынаецца суд над Iаанай. Выходзяць усе манашкi. Затым бiскуп i Мацi-Iгумення. Прыводзяць Iзабэлу).
БIСКУП
