Ён iшоў усё далей i далей i прыйшоў на бераг мора. Тут на скалiстым выступе над морам сядзеў велiкан Скiрон, якi прымушаў усiх падарожных мыць яму ногi.
Тэзей зiрнуў унiз i ўбачыў мноства чалавечых касцей на беразе, а з вады высоўвала прагную пашчу вялiзная марская чарапаха. Юнак зразумеў, што яму пагражае; ён прыкiнуўся, нiбыта хоча выканаць патрабаванне велiкана, i нагнуўся, быццам хацеў зачэрпнуць вады з мора. Велiкан падняў нагу, каб сапхнуць юнака ў мора, як спiхваў усiх дагэтуль. Тэзей тут жа схапiў велiкана за нагу i скiнуў яго самога ў ваду на з'ядзенне марскому страшыдлу. Перамогшы i гэтага разбойнiка, Тэзей рушыў далей.
Недалёка ад Элеўсiна давялося яму схапiцца з асiлкам Керкiёнам, якога яшчэ нiхто нiколi не мог перамагчы. Тэзей быў малады, спрытны, i прыёмам барацьбы яшчэ з маленства вучыў яго мудры Пiтфей, а Керкiён быў няўклюдны i прывык перамагаць слабых, - i Тэзей хутка адолеў яго.
Задаволены сваiмi перамогамi i думаючы пра блiзкую сустрэчу з бацькам, Тэзей заспяшаўся далей i iшоў, не спыняючыся, аж да змяркання.
У цемры спынiў яго на дарозе чалавек i пачаў угаворваць зайсцi да яго ў дом адпачыць i пераначаваць.
- Уночы небяспечна iсцi аднаму па бязлюднай дарозе, - гаварыў чалавек, зайдзi ў мой дом, падсiлкуйся разам са мною i адпачнi на маiм ложку. Мяне завуць Пракруст, дом мой заўсёды адчынены для падарожнiкаў, i мой ложак гатовы для цябе.
Пракруст запрашаў так ласкава, што Тэзей ахвотна згадзiўся i зайшоў да яго ў дом. Але чалавек той быў каварны i люты разбойнiк: ён заваблiваў падарожнiкаў i ўкладваў iх на свой ложак; каму ложак быў малы - таму адсякаў галаву або ногi, а каму ложак быў завялiкi - таго выцягваў так, што падарожнiк памiраў у пакутах. Пракруст хацеў загубiць i Тэзея. Ды юны герой, убачыўшы акрываўлены Пракрустаў ложак i чалавечыя абрубкi вакол яго, так разгневаўся, што схапiў самога разбойнiка i шпурнуў яго на страшны ложак. А паколькi пасцель была кароткай, ён адсек Пракрусту яго доўгiя ногi. Пакiнуўшы яго на праклятым ложку, Тэзей выйшаў з дома разбойнiка i заспяшаўся да свяшчэннай крынiцы, каб адмыцца ад пралiтай крывi.
Нарэшце ён убачыў перад сабою Афiны i ўвайшоў у горад свайго бацькi.
Жыхары Афiн пазiралi на яго са здзiўленнем, калi ён iшоў па вулiцах: яго доўгая вопратка, доўгiя да плячэй валасы былi незвычайныя для афiнян, i яго палiчылi за дзяўчыну. Рабочыя, што будавалi храм на плошчы, пачалi смяяцца з яго. Тэзей узлаваўся, схапiў пустую каляснiцу i шпурнуў яе ў жартаўнiкоў з такой сiлай, што яна заляцела на дах храма. Усе ўбачылi, што перад iмi не кволая дзяўчына, а юны герой, якi валодае вялiкаю сiлаю, i як мага хутчэй правялi яго да палаца цара, куды ён iшоў.
Эгей быў тады ўжо стары. У яго доме ўсiм распараджалася чараўнiца Медэя, якая раней была жонкай арганаўта Язона, а потым уцякла з Карынфа i папрасiла прытулку ў афiнскага цара, паабяцаўшы вярнуць яму маладосць.
Медэя адразу ж здагадалася, што юнак, якi прыйшоў у палац, - сын Эгея. Прыход Тэзея ў Афiны абяцаў шмат змен, i яна зразумела, што яе ўлада над царом скончыцца. Медэя вырашыла звесцi са свету маладога царэвiча. Калi Эгею сказалi, што ў палац прыйшоў чужаземец i хоча пабачыцца з царом, Медэя пераканала старога цара, што госць гэты - злачынец, якога падаслалi ворагi, i ўгаварыла Эгея атруцiць яго.
Тэзей сядзеў побач з Эгеем за царскiм сталом i з хваляваннем чакаў выпадку, каб паказаць цару, што ён яго сын. I вось, калi Медэя, падаўшы знак цару, з каварнай усмешкай падала юнаку чашу з атручаным вiном, Тэзей дастаў з ножнаў бацькаў меч - нiбыта для таго, каб адкроiць сабе лусту хлеба. Эгей пазнаў свой меч i зразумеў, хто гэты юнак, што прыйшоў да яго. Ён вырваў у яго з рук i кiнуў вобземлю атручаную чашу i абняў свайго сына. Убачыўшы гэта, Медэя адразу ж выбегла з палаца i ўцякла з Афiн.
Эгей загадаў апавясцiць усiх афiнян, што прыйшоў яго сын, iх будучы цар, i наладзiў баль, каб адсвяткаваць сваю сустрэчу з Тэзеем.
Але ворагi Эгея, якiя даўно хацелi адабраць у яго Афiны i толькi чакалi смерцi старога цара, каб захапiць горад, былi вельмi незадаволены, што з'явiўся малады наследнiк. Яны парашылi сiлай перашкодзiць яму i паслалi ў Афiны атрад воiнаў; меншую яго частку накiравалi да гарадскiх варотаў, а другая - большая - павiнна была тайком абысцi горад i напасцi на афiнян з тылу. Тэзей разгадаў хiтрыкi ворагаў, знянацку сам напаў на тых, што былi ў засадзе, у тыле, i перабiў усiх воiнаў да адзiнага. А тыя, што падышлi да варотаў, даведаўшыся пра пагiбель другога атрада, разгубiлiся i кiнулiся наўцёкi. Так Тэзей пазбавiў бацьку ад даўнiх яго ворагаў i спадзяваўся, што нiхто больш не парушыць спакою i мiру ў Афiнах.
Ды аднойчы ранiцай яго пабудзiлi крыкi людзей. У горадзе быў пярэпалах. Тэзею расказалi сумную гiсторыю.
Было неяк раз свята ў Афiнах. З'ехалiся госцi з розных гарадоў. Юнакi спаборнiчалi ў сiле i спрыце, у бегу i барацьбе. Сын крыцкага цара Мiнаса перамог у спаборнiцтве ўсiх афiнскiх байцоў. Эгей не мог сцярпець гэтага. Ён прапанаваў пераможцу паказаць сваю сiлу - утаймаваць раз'юшанага быка, з якiм нiхто не мог справiцца. Бык забiў крыцянiна.
Тады Мiнас сабраў свае караблi, пайшоў вайною на Афiны i асадзiў горад. Афiняне не вытрымалi цяжкай асады - голад прымусiў iх здацца. Мiнас запатрабаваў з Афiнаў страшную данiну: кожныя дзевяць гадоў яны павiнны пасылаць сем дзяўчат, самых прыгожых, i сем юнакоў, самых дужых, на Крыт. Там на беразе мора стаяў вялiзны змрочны палац - Лабiрынт. Яго пабудаваў калiсьцi вядомы грэчаскi дойлiд Дэдал, калi жыў у палоне ў Мiнаса на Крыце. У гэтым палацы было столькi пакояў i залаў, столькi дзвярэй i пераходаў i так хiтра быў заблытаны план яго, што той, хто трапляў у палац, бясконца кружыў па iм i не мог знайсцi з яго выхаду. Нiбы вялiзная пастка быў Лабiрынт: пасярэдзiне яго, куды вялi ўсе заблытаныя хады, жыў людаед Мiнатаўр - страшыдла з галавою быка. Казалi, што Мiнатаўра нарадзiла Пасiфая, жонка Мiнаса, i цар загадаў пабудаваць Лабiрынт, каб схаваць у iм сваю ганьбу. На з'ядзенне Мiнатаўру аддаваў Мiнас афiнскiх юнакоў i дзяўчат.
I вось зноў надышла страшная часiна. У афiнскай гаванi рыхтавалi карабель i ў знак смутку падымалi на iм чорныя ветразi. Плач чуўся з дамоў асуджаных.
Афiняне натоўпам прыйшлi ў палац. Яны сказалi Эгею:
- Мы аддаем страшыдлу сваiх дзяцей, а твой сын застаецца з табою, i ты не падзяляеш з намi нашага гора.
Тэзей не мог слухаць гэтыя папрокi.
- Я гатовы, - адказаў ён афiнянам, - замянiць аднаго з вашых сыноў i паехаць на Крыт разам з iншымi. Але, прысягаю вам, мы не загiнем! Я заб'ю крыважэрнага Мiнатаўра i назаўсёды вызвалю вас ад цяжкай данiны.
Эгея ахапiў жах, калi ён пачуў гэтыя словы. Ён упрошваў Тэзея застацца ў Афiнах, угаворваў афiнян не аддаваць страшыдлу свайго будучага цара. Але Тэзей пераконваў бацьку, што не загiне i вернецца пераможцам. Ён абяцаў засмучанаму бацьку: калi застанецца жывы, дык па дарозе назад загадае ўзняць на караблi белыя ветразi замест чорных, каб бацька ўбачыў яшчэ здалёк гэты светлы знак перамогi.
Надышоў дзень ад'езду. Сем юнакоў i сем дзяўчат паднялiся на карабель i паплылi да выспы Крыт, ахопленыя страхам i тайнай надзеяй.
Калi афiнскi карабель прыплыў да Крыта i спынiўся каля прыстанi, Мiнас загадаў адразу ж прывесцi асуджаных у свой палац. Яны iшлi па беразе мора, i крыцяне глядзелi на iх i гаварылi пра iх страшны лёс. Тэзей iшоў наперадзе ўсiх, смелы i прыгожы, i падбадзёрваў таварышаў. Калi iх прывялi да цара, Мiнас пачаў насмiхацца з iх i зняважыў адну з дзяўчат. Тэзей горача заступiўся за яе.
- Хто ты такi, каб пярэчыць мне, цару Крыта, сыну вялiкага Зеўса? пагардлiва спытаў Мiнас.
- Я таксама царскага роду, я сын цара, i бог мора Пасейдон - мой заступнiк i абаронца з маленства, - адказаў цару Тэзей.
Гэтую спрэчку са страхам слухала дачка Мiнаса, прыгажуня Арыядна. Яна адразу вылучыла Тэзея сярод афiнскiх юнакоў - ён зачараваў яе сваёй мужнай прыгажосцю, бясстрашшам i тым, як горача заступiўся за сваю сяброўку. Арыядна ў глыбiнi душы пазайздросцiла дзяўчыне, яна адразу пакахала афiнскага царэвiча. Таму яна вельмi спалохалася, калi Мiнас сказаў, злосна ўсмiхаючыся:
- Калi гэта праўда, што Пасейдон - твой заступнiк, няхай ён паможа табе дастаць гэты пярсцёнак.
I, зняўшы з пальца залаты пярсцёнак, цар шпурнуў яго ў мора.
Тэзей смела кiнуўся ў хвалi.
Крык замёр на вуснах Арыядны, палонныя ад страху прытулiлiся адно да аднаго. Усе моўчкi пазiралi на мора i чакалi. Мiнаў час, i нiхто не спадзяваўся, што юнак можа вярнуцца.
