Miesiendzara.
Starsynia: Praktycna nie budzie, heta znacyc dasledavanniau u hetym napramku nichto viesci nie budzie.
Biertan: Nasa havorka pratakalirujecca?
Starsynia: Tak.
Biertan: U takim vypadku ja chacieu by zajavic, sto kamisija prajavila niepavahu nie da mianie — ja tut ni pry cym, — a da samoha duchu ekspiedycyi. Ja chacu jasce raz padkreslic, sto admaulajusia adkazvac na dalejsyja pytanni.
Starsynia: U ciabie usio?
Biertan: Usio. Ale ja chacieu by sustrecca z doktaram Miesiendzaram. Heta mazliva?
Starsynia: Viadoma”.
Tak zakancvajecca druhi pratakol. Unizie drobnym sryftam byla nadrukavana zauvaha, u jakoj paviedamlalasia, sto doktar Miesiendzar na druhi dzien amal try hadziny havaryu z Biertanam z voka na voka, a zatym zviarnuusia u Radu ekspiedycyi, dabivajucysia vyvucennia pakazanniau pilota. Miesiendzar scviardzau, sto na karysc takoha vyvucennia dadatkovyja zviestki, atrymanyja ad Biertana, jakija mohuc byc abjauleny tolki tady, kali Rada prymie stanoucaje rasennie. Rada u asobie Senahana, Cimolisa i Traje adnieslasia da zajavy Miesiendzara admouna, i sprava byla spyniena.
U knizie pryvodzilasia taksama fotakopija adnoj staronki pisma, znojdzienaha pasla smierci Miesiendzara siarod jaho papier. Vidac, heta byu carnavik; Ravincaru nie udalosia vysvietlic, da caho pryvialo hetaje pismo i ci bylo jano naohul adpraulena.
„…ich zdziulajucaja tupasc, — tak pacynausia tekst. — U klopacie pra svoj autarytet siabry Rady — a kankretna Senahan i Cimolis (holas Traje nie licycca) adchilili maje patrabavanni. Zaraz ja zviartajusia niepasredna u Instytut, ale ty z sam razumiejes, sto heta tolki biezdapamozny pratest. Zviazany slovam, ja nie mahu, na zal, pieradac tabie, sto raskazau mnie Biertan. Na rasennie Rady, viadoma, miela uplyu toje, sto z takimi nievierahodnymi zviestkami pryjsou calaviek biez vuconaj stupieni. A mnohija z dasledniki mahli b pazajzdroscic cviarozasci rozumu i naziralnasci hetaha pilota. Kali laska, paviedami mnie sa zvarotnaj postaj nastupnaje:
1) bijahrafiju Fiechniera z samaha dziacinstva;
2) usio, sto tabie viadoma pra jaho siamju i siamiejnyja abstaviny; zdajecca, u jaho zastalosia maloje dzicia;
3) tapahraficny plan nasielenaha punkta, dzie ros Fiechnier.
Mnie chacielasia b vykazac tabie svajo mierkavannie pra usio heta. Ty viedajes, praz niejki cas pasla taho, jak Fiechnier i Karucy vypravilisia u palot, u centry cyrvonaha sonca zjavilasia plama, karpuskularnaje vypramienvannie jakoj, zhodna z dadzienymi Sateloida, pierapynila radyjosuviaz u rajonie paudniovaha pausarja — tam znachodzilasia nasa Baza. Z usich dasledcych hrup na sama vialikuju adlehlasc ad Bazy addalilisia Fiechnier i Karucy.
Takoha hustoha i ustojlivaha tumanu pry absalutnym styli my nie nazirali ni razu za uvies cas nasaj pabyuki na planiecie, az da samaha dnia katastrofy.
Ja licu, sto usio ubacanaje Biertanam bylo castkaj „apieracyi Calaviek”, jakuju vykanala hetaja klejkaja pacvara. Sapraudnaj krynicaj usich utvarenniau, jakija zauvazyu Biertan, byu Fiechnier, jaho mozh, nad jakim bylo praviedziena niezrazumielaje nam „psichicnaje uskryccio”; u jakasci ekspierymienta uznaulalisia, rekanstrujavalisia niekatoryja (vidac, najbols ustojlivyja) adbitki u jaho pamiaci.
Viedaju, heta hucyc jak fantastyka; viedaju, ja mahu pamylicca. Tamu i prasu u ciabie dapamohi. Zaraz ja znachodzusia na Alarychu i tam budu cakac tvajho adkazu.
Tvoj A.”.
Ja uzo ledzvie razbirau litary, bo zrabilasia tak ciomna, sto knizka u majoj ruce stala seraj, radki rasplyvalisia u vacach, ale pustaja castka staronki sviedcyla, sto ja dabrausia da kanca hetaj historyi, jakaja u sviatle svaich pierazyvanniau zdavalasia mnie vielmi praudzivaj. Ja paviarnuusia da iluminatara. Jon stau husta-fijaletavym, na haryzoncie jasce tleli vuholcyki voblakau. Akijan, zachinuty ciemraj, byu niabacny. Ja cuu selest kalarovych palos la vientylatara. Nahretaje pavietra, jakoje krychu pachla azonam, zdavalasia niezycciovym. Vakol ni huku. Ja padumau, sto u nasym rasenni zastacca niama nicoha hieraicnaha. Pieryjad biezzapavietnaj baracby, advaznych ekspiedycyj, ciazkich strat — jak hibiel Fiechniera, piersaj achviary Akijana, dauno minuusia. Mnie bylo amal abyjakava, chto „u hasciach” u Snauta abo Sartoryusa. Chutka, padumau ja, my pierastaniem saromiecca i chavacca adzin ad adnaho. Kali my nie zdolejem pazbavicca ad hasciej, to pryvykniem da ich i budziem zyc z imi, a kali ich stvaralnik zmienic pravily hulni, my prystasujemsia da novych, choc spacatku pacniom adbrykvacca, kidacca, mazliva, niechta z nas skoncyc samahubstvam, ale u rescie rest usio uraunavazycca. U pakoi ciamniela, ciemra nahadvala mnie ziamnuju. Nicoha nie bylo vidac, akramia svietlych konturau rukamyjnika i lusterka. Ja ustau, vobmackam znajsou na palicy vatu, vycier vilhotnym tamponam tvar i loh na lozak. Sum kandycyjaniera nada mnoj to narastau, to scichau, nibyta tam biusia nacny matylok. Ale ja navat nie adroznivau abrysau vientylatara, usio zalila carnata, tolki tonienkaja paloska sviatla, jakoje nieviadoma adkul bralasia, milhala pierada mnoj, ci to pa scianie, ci to dziesci daloka, u hlybini akijanskaj pustyni. Ja uspomniu, jak napalochau mianie ucora viecaram niezycciovy pozirk salarysnych prastorau, i mnie stala smiesna. Zaraz ja jaho nie bajausia. Ja naohul nicoha nie bajausia. Ja padniau ruku da vacej. Fasfarycnym sviatlom bliscau cyfierblat. Praz hadzinu uzydzie blakitnaje sonca. Ja raskasavau u ciemry, hlyboka dychau, ni pra sto nie dumau.
U niejki momant, kali ja zvaruchnuusia, to adcuu na sciahnie plaskaty mahnitafon. Aha, Hibaryjan. Jaho holas, zapisany na plonku. Mnie navat u halavu nie pryjslo adnavic jaho, vysluchac. A heta z bylo adzinaje, sto ja moh zrabic dla Hibaryjana. Ja dastau mahnitafon i chacieu schavac jaho pad lozak. Pacuusia selest, zarypieli dzviery.
— Krys?.. — pacuusia cichi, amal sto sept, holas. — Ty tut, Krys? Jak ciomna.
— Nicoha, — adkazau ja. — Nie bojsia. Chadzi siudy.
KANFIERENCYJA
Ja lazau na spinie, halava Chery supakoilasia na maim placy, ja byu nie u stanie pra sto-niebudz dumac. Ciemra u pakoi azyvala. Ja cuu kroki. Scieny znikli. Nada mnoj niesta uzvysalasia, hublajucy svaje abrysy. Niesta pranizvala mianie navylot, abdymala, biez dotyku; ciemra, prazrystaja, nievynosnaja, dusyla mianie. Niedzie vielmi daloka bilasia majo serca. Ja skancentravau usiu uvahu, sabrau aposnija sily u cakanni ahonii. Jana nie nastupala. Sam ja stanaviusia usio miensym i miensym, a niabacnaje nieba, niabacny haryzont — usia prastora, pazbaulenaja formy, chmar, zorak, adstupalasia i razrastalasia, zaciahvala mianie u svoj centr. Ja starausia zakapacca u lozak, ale pada mnoj nicoha nie bylo. Zmrok nijak nie ratavau mianie. Scisnuusy ruki, ja zakryu imi tvar, ale i tvaru u mianie nie bylo. Palcy prajsli naskroz, chacielasia zakrycac, zaskavytac…
Sera-blakitny pakoj. Recy, palicy, kutki — usio matavaje, usio paznacanaje tolki konturami, pazbaulena ulasnych farbau. A za iluminataram — jarkaja pierlamutravaja biel i cisa. Ja zalivausia potam, zirnuusy ubok, zauvazyu, sto Chery paziraje na mianie.
— U ciabie nie aniamiela placo?
— Sto?
Chery uzniala halavu. Jaje vocy byli adnaho koleru z pakojem — seryja, sviatlistyja, u atacenni cornych viejkau. Ja adcuu ciaplo jaje septu raniej, cym zrazumieu sens.
— Nie. Aha, tak, aniamiela.
Ja paklau ruku na jaje placo i zdryhanuusia ad dotyku. Zatym prychinuu jaje da siabie.
— Ty sasniu niesta strasnaje?
— Sasniu? Tak, sasniu. A ty nie spala?
— Nie viedaju. Zdajecca, nie spala. Mnie nie chocacca spac. A ty spi. Caho ty tak pazirajes?
Zapluscyusy vocy, ja adcuvau, jak mierna, spakojna stukaje jaje serca tam, dzie hucna stukaje majo. Butaforyja, padumau ja. Ale ja uzo naohul pierastau zdziulacca. Mianie nie dzivila navat maja abyjakavasc. Strach i adcaj minulisia. Ja byu ad ich daloka, o, tak daloka, jak nichto na sviecie. Ja hubami dakranuusia da jaje syi, pasla nizej, da malenkaj, hladkaj, jak scienki rakaviny, upadziny pamiz sciohnami. I tut taksama cuusia puls.
Ja abapiorsia na lokci. Cichi svitanak zmianiusia rezkim blakitnym zzianniem, haryzont palau, piersy pramien straloj pranizau pakoj, usio zabliscala, pramien viasiolkaj rassypausia u lusterku, na klamkach, na nikielavanych trubkach; zdavalasia, sto na svaim slachu sviatlo stukajecca u koznuju ploskasc, imkniecca vyzvalicca, razburyc ciesnaje pamiaskannie. Bylo baluca hladziec. Ja adviarnuusia. Zrenki u Chery zvuzilisia. Jana padniala na mianie seryja vocy.
— Heta nadychodzic dzien? — cicha spytalasia jana.
Usio bylo nibyta i najavie, nibyta i u snie.
— Tut zausiody tak, kachanaja.
— A my?
— Sto my?
— My douha budziem tut?
Mnie stala smiesna. Ale nievyrazny huk, jaki vyrvausia z maich hrudziej, byu mala padobny na smiech.
— Ja dumaju, davoli douha. Ty nie chocas?
Jana, nie mirhajucy, uvazliva pazirala na mianie. A ci mirhaje jana uvohule? Ja nie viedau. Chery paciahnula koudru, i na jaje ruce zaruzavielasia malenkaja trochkutnaja plamka.
— Caho ty tak pazirajes?
— Ty pryhozaja.
Chery usmichnulasia. Ale heta byla tolki vietlivasc, adkaz na moj kamplimient.
— Prauda? A ty hladzis tak, nibyta… nibyta…
— Sto?
— Nibyta niesta sukajes.
— Nu ty i vydumala.
— Nie, ty nie sukajes, a dumajes, sto sa mnoj niesta adbylosia abo ja tabie u niecym nie pryznalasia.
— Sto ty, Chery!
— Kali ty apraudvajessia, znacyc, heta prauda. Jak chocas!
Za palajucymi sybami naradzalasia miortvaja blakitnaja haracynia. Zaslaniajucy vocy rukoj, ja pasukau akulary. Jany lazali na stale. Stausy na kaleni, ja nacapiu akulary i ubacyu u lusterku adlustravannie Chery. Jana cakala. Kali ja znou sieu pobac, Chery usmichnulasia:
— A mnie?
Ja nie adrazu zrazumieu.
— Akulary?
Ja padniausia i pacau sukac u sufladach, na stoliku la akna. Znajsou dvoje akularau, jany byli nadta vialikija, i padau Chery. Jana prymierala adny, pasla druhija. Akulary zvalvalisia joj na nos.
Z praciahlym skryhatanniem papauzli zaslanki, zakryvajucy iluminatary. Praz chvilinu na Stancyi, jakaja, jak carapacha, schavalasia u svoj pancyr, nastupila noc. Vobmackam ja zniau z Chery akulary i razam sa svaimi paklau pad lozak.
— Sto my budziem rabic? — spytalasia Chery.
— Toje, sto robiac noccu: spac.
— Krys!
— Sto?
— Mo zrabic tabie novy kampres?
— Nie, nie
