емшектен шы?пай жатып, шешесімен бірге на?ашы ж?рты Алтын хан еліне кеткен. Т?ркіндеп бар?ан Н?рбике кенет ойлама?ан кеселге душар болып, сол Алтын хан жерінде ?аза бол?ан. Жал?ыз ?ызынан айрыл?ан ?айын атасы Т?уке хан?а: «Жал?ызымыздан айрылды? — а??ан б?ла?ымыз суалды, жан?ан шыра?ымыз с?нді. ?зі кетсе де к?зіндей к?ріп бауырымыз?а салып ?сірейік, б?дан да ?зге балалары бар ?ой, Абылайжанды ат жалын тартып мінгенше бізге ?исын. Есін білген со? елін ?зі де табар» деп елші сал?ан. Т?уке жастары келіп ?ал?ан ?айын ата, ?айын енесіні? к??ілдерін ?алдырма?ан, екі жасар Абылай соларды? ?олында ?ала берген. Сол Абылай он жетіге шы??анда Т?уке хан ?леріні? алдында сонау Алтын хан ?лкесінен елін іздеп, ?зі келген. Т?уке ?лан асыр той жасап, «он бесінде отау иесі» деген д?ст?рмен, сол жылы Абылайды ?зіні? ?зе?гілес серігі, ?ыр?ыз еліні? шо? манабыны? бірі Тиесті? кіші ?ызы — он т?рт жасар Зеренге ?йлендірген. Алдына ?ыруар мал салып, а? отауын тігіп, о?аша ауыл еткен. Жыл ?ткеннен кейін Зерен арудан егіз ?л ту?ан. Біріні? атын У?ли, екіншісіні? атын Бал?ы ?ой?ан. Т?уке хан екі елді? ?ыз- бозбаласын, батыр-балуанын, игі жа?сыларын ша?ырып, та?ы ?лан-асыр той жаса?ан, егіз немерелері бол?анына жас баладай ?уанып, шатты??а бір кенелген.
Біра? Т?уке Абылайды ал?аш?ы к?рген к?ні-а? та? ?алды. ?ара с?р, ат жа?ты, ?лкен с?р к?зді. Т?сі орасан суы?. Адамны? бетіне ?ара?анда, екі к?зі тасырайып, е? болмаса кірпіктеріні? ?шы да ?имылдамай, ??мені?нен ?тіп кете жаздайды… Оны? ?стіне, К?лмес хан т?різді, езу тартып к?лімсіреуді білмейді. Т?укені? ?зіне де, атасы Есім хан?а да ??сама?ан. ?лде ар?ы бабам Ша?ай хан?а тартты ма екен, — деп ойлайтын кейде Т?уке, — со кісіні? т?сі осындай суы? бол?ан деуші еді ?ариялар. К?п кешікпей, Т?уке Абылайды? та?ы бір жан шошырлы? мінезін а??арды. Ол ?зге балаларындай емес, мал бауыздау?а ??мар боп шы?ты. Б?ны Т?уке Шы??ыс т??ымына тарт?ан ?аттылы?ы шы?ар деп ойлады ал?аш?ы кезде, біра? бертін келе б?ны? ?ан??марлы?ы м?лде шектен асып кетті. Жас жігітті? ?анды к?рсе, жаны жай табатыны бай?алды. Ж?рт о?ан сырттай «?анішер» деген ат та?ты.
Т?уке енді Абылайдан ?зі шошына бастады. «Б?л ?алай? — деді ішінен, — ?лде Алтын хан елі мені? ?лымны? орнына б?тен біреуді? ?ан??мар баласын жіберді ме? ?лде мені? кейбіреуге істеген ?иянатым ?шін ??дай ма?ан жаза ретінде осындай баланы бергені ме? — Т?уке а?-та?. Тек Т?уке бір-а? адамды ?мыт?ан: Б?л ?анды к?з У?ли с?лтанны? баласы еді.
Т?уке енді Абылайды к?рген сайын, ?з балаларыны? басына бір ажал ?ылышы т?нгелі т?р?андай, мазасыздана берді. Кенет ханны? есіне к?кек балапаныны? ?ылы?ы т?сті. Д?ниеде к?кек ??сты? ж?з жиырма алты т?рі бар. Соларды? сексен екісі ж?мырт?асын бас?а ??старды? ?ясына тастап кетеді. Ол ??сты а?дып т?рып, жем іздеп кеткен кезінде, ?ясына ?шып келіп, басып отыр?ан бір ж?мырт?асын алып кетеді де, орнына ?з ж?мырт?асын тастайды. ?айта ?шып келген ??с к?кек ж?мырт?асын ?зінікінен айыра алмайды, балапан боп, аузын аш?анда да жем береді. Б?л ??сты? жейтін жемі де ?зіні? анасыны? жемімен бірдей бол?анды?тан, к?кек балапаны да ?се береді. Ал осы ж?мырт?асын бас- ?а ??сты? ?ясына салатын к?кектерді? балапаны да тасбауыр келеді. Ол жем- ?ор, аш?ара? боп жаратылады. ?ауызын жарып шы?ысымен-а? ж?мырт?ада?ы ?зге «бауырларынан» тез ??тылу?а тырысады. М?ндай к?кек балапаны ?зге балапандардан ?ауызын б?рын жарады ж?не ?ауызынан шы?ысымен-а? ?яда?ы ?зге ж?мырт?аларды біртіндеп ?яны? шетіне апарып, жерге ??латады. С?йтіп жемге орта? болатын ?зге балапандардан ж?мырт?а к?нінде-а? ??тылады.
Т?уке Абылайды ?ле-?лгенше, к?кекті? балапанындай жат санап кетті. Біра? ?кені? бір зат?а к?зі жетпеді. ?анішер Абылайды? баласы У?лиден ?білманс?р деген ?л туып, ол он сегіз жасында «Абылайлап!» жау?а шауып, ?анішер атасыны? атын ?лемге жаятынын білмеді. ?аза?ты? «Абылай» ата?ан ?йгілі ханы осы ?білманс?р еді. О?ан ?йгілі Абылай аталу?а ?лі к?п уа?ыт бар. Ал ?зірге атасы «?анішер» Абылай ?ан??марлы ??л?ыменен Т?ркістан ма?ын шошытумен болды.
Т?уке ?лгеннен кейін Абылайды? ыз?арынан ы??ан іні-а?аларыны? бірі Сайрам?а, екіншісі Ташкентке ?ашты. Тек Т?ркістанда, к?п н?керіні? ?оршауында ?ала хакімі ??дайберді ба?адЇр ?алды. Абылай н?керлерін ертіп т?н жамылып ??дайберді сарайына келді, біра? жанашыр адамдары хабар бергендіктен ол Сайрам?а ?ашып ??тылды.
??дайберді ба?адЇрді? ?аша алмай ?ал?ан емшектегі жас баласы мен зайыбы Айымбикені ?з місетіне тиген ?лес санап, ?ара??ы лабаз?а апарып ты?ты да, тірі жан?а л?м-мим деп тіл ?атпай, та? ?летінде т?сегіне кеп жатты.
Та?ерте? шайын ішіп бол?аннан кейін, кешегі н?керлерімен ??дайберді ба?адЇрді? сарайына кеп орналасты. Хакімні? б?лмесіндегі ?ырмызы ?ызыл кілемні? ?стіне кеп малдасын ??рып отырды да:
— Б?гіннен бастап, Т?ркістан?а мен ?ожамын! — деді т?нжырап. Есікке таяу жа?та?ы серіктері шуылдап ?оя берді:
— И?, та?сыр, енді сіз ?ожасыз, — деді.
— Сендер енді мені? н?керлерімсі?дер, — деді жа?а хакім.
— И?, та?сыр, біз сізді? н?керлері?ізбіз.
— Мен т?р десем — т?расы?дар, ?л десем — ?лесі?дер.
— Т?р десе?із — т?рамыз, ?л десе?із — ?леміз!
Б?л содыр, сот?ар б?зы?тарды? ?здерінше берген анты еді. Абылай:
— ?р?айсы?а олжа та?айындадым. Оны кеш ?летінде естисі?дер. Ал б?гін мені? Т?ркістан?а ие бол?ан ??рметіме ?лкен той жасалсын! — деді.
— ??п, та?сыр, той жасалсын!
— Той ??дайберді ба?адЇрді ?олдайтын адамдарды бауыздаудан басталсын!
Біра? б?л ?ан сасы?ан той басталмай ?алды. Кенет ?она? ?йді? есігі тарс ашылды да, ?олына найзасы бар, сауыт киген алып денелі жас жігіт кіріп келді. Б?л Найман батыры ?аракерей ?абанбай еді.
— Жау келе жатыр, Абылай с?лтан!
— ?айда?ы жау? ?анша?
— Жо??ар ?онтайшысы Сыбан Раптан! Жетпіс бес мы? ?скері бар!
Абылайды? беті б?лк еткен жо?.
— Тым к?п екен! — Ол есігіні? алдында отыр?ан н?керіне ?арады. — Ал мені? бар жауынгерім жетпіс бес-а? ?ылыш!
— ?згелері ?айда? Хан ордасы к?шкенмен, ел бар ?ой! М?нда б?рын е? аз дегенде он мы? ?скер т?ратын.
— Б?рын он мы? болса, ?азір он жауынгері ?ал?ан жо?. Б?рі ?ашып кеткен…
Кенет ?абанбай ?олында?ы найзасымен оны отыр?ан жерінде жайратып тас- та?ысы келіп кетті. Біра?, ел басына к?н ту?алы жат?анда т?ре т??ымын ?лтіріп, та?ы у-шу шы?ару… Ол тама?ына ты?ыл?ан ашуын ?зер басып:
— Барлы? ?скері?ізден айрылып ?ал?ан болса?ыз, ?аланы енді ?алай ?ор?ама?сыз? — деді.
— ?аланы ?ор?айды деп са?ан кім айтты? Жетпіс бес адаммен жетпіс бес мы? ?скерге ?алай ?арсы т?рма?пын?
— Сонда не істемексіз?
?анды шелек адам ?ор?ау ?ас?ыр т?різді ?з басына шындап ?ауіп т?нсе, су ж?рек келеді. ?ара с?р бетіні? ?уарып кеткеніне ?арап, б?ны? ?ор?ып отыр- ?анын ?абанбай енді білді… «Ел билеген т?релерді? б?рі осындай болса, жетіскен екенбіз! Жо?, т?релерге сенуге болмайды. Жау?а ?арсы халы?ты к?теріп, ?азір дабыл ?а?у керек. Болат, ?біл?айыр, С?меке ?арама?ында?ы рулар?а тезірек ат шаптырып хабар берейін», — деді ішінен ?абанбай. С?йткенше бол?ан жо?, Абылай орнынан т?ра берді.
— ?ала?ызды кімге ?алдырасыз?
— У?лиге! Сосын… ?здері?е!
Абылай шы?ып кетті. Н?кері со?ынан т?ра ж?нелді.
?абанбай атына мініп, ?ала хал?ы жиналатын, кісі асатын дар?асы мен ж?рт?а хабар жаятын жаршысы бар, ?ожа Ахмет Яссауи мешітіні? алдында?ы ала??а ?арай шапты.
Халы? суы? хабарды б?нсыз да естіген екен, ала? іші ы?ы-жы?ы ж?рт. Кемпір-шал, ?атын-?алаш, бала-ша?а — б?рі де жетіпті. Сойыл ?стау?а жарайтын еркек кіндік т?гел аттарына мінген: ?олдарында к?птен бері санды? т?бінде жат?ан ?ылыштары, екі ж?зді айбалталары. Кейбіреулері жаяу. Б?л жинал?ан еркектер жау?а шауып ж?рген жауынгерлер емес, ?аланы? т?р?ын хал?ы, к?птен бері ?ару ?стауды ?мытып кеткен ?ста, ди?ан, ш?кірт, м?рит, ?ожа, молдалар. ?ала?а жау келе жатыр дегенді естіп, ?асырлар бойы бойларына сі?ген ?деттеріне басып, б?рі ?олдарына ?ару ?стап, ?алаларын ?ор?ама? ниетпен ала??а жинал?ан. ?рине іштерінде ?алтырай ?оры??андары да бар. Мешіт ма?ы ы?-жы?, дауры?а шы??ан
