Фаўст

Ніхто не адарве і гвалтам вас.

Вучань

Прыпаў бы я да мудрасці грудзей,
Але парайце мне, шукаць іх дзе?

Мефістофель

Кіруючыся ў навуковы свет,
Які ж сабе абралі факультэт?

Вучань

Мне імпануе тып універсала
І прыдалася б ваша дапамога:
Хачу, каб думка меж не знала,—
Навукі знаць хачу, прыроду, бога.

Мефістофель

Тады знайшлі вы ўсё на вашы густы.
Аднак прашу — без гуляў, без распусты.

Вучань

Вучобе я аддам і дух і плоць,
Сябе трымаць гатовы ў чорным целе.
Вы ж, думаю, не будзеце супроць
Вакацый летніх, свята і нядзелі?

Мефістофель

Цаніце час найболей з усяго!
Карысць бярыце поўніцай з яго.
Таму ваш першы крок у людзі
Collegium logicum^{30} хай будзе.
Там духу вашаму дадуць работы:
Душу ў гішпанскія абуюць боты^{31},
Каб вы пасля абачліва маглі
Ступаць па сцежках думкі і зямлі,
Навучаць вас, што і такі працэс,
Як есці, піць, усякі траціць сэнс,
Калі камандай «раз-два-тры» здавён
Не вымуштроўваецца ён,
Не кажучы пра думак цёмны лес,
Бо фабрыкуюць іх усё адно,
Як ткач на кроснах палатно,
Калі сюды-туды чаўнок пускае
І ніткі бердам падціскае.
Так і філосаф вам дакажа,
Як знітавана думка наша:
Як першая спрычыніла другую,
Другая — трэцюю, а тую
Як у чацвёртай адшукаць,
Каб вывады лагічна ткаць,
І што без першай і другой
Не мае сэнсу ўвесь навой.
Так вучні ўсе на кроснах ткалі,
Але не ўсе ткачамі сталі,
Бо іншы рэч жывую спазнае —
І выганяе дух жывы з яе,
Усе канцы ў руках сваіх трымае,
А як у вузел іх звязаць —
                                 не знае.
У хіміі encheiresis naturae^{32} то завецца —
Так хімія сама з сябе смяецца.

Вучань

Не ўсё мне ў думках вашых ясна.

Мефістофель

О, не бянтэжцеся заўчасна:
Навучаць вас рэдукаваць,
Па нормах класіфікаваць.^{33}

Вучань

Вам гэта ўсё як «раз-два-тры»,