Матчын дар

Завіруха скача ноччу
Патарочай, плача, вые;
Пухавыя сыпе ў вочы
Сьнегавінкі мне; рагоча.
Йду навобмацк; ледзь жывы я,
Нежывыя суну ногі
Без дарогі. Цела ные,
Калянее; верставы я
Прамінаю слуп убогі,
Траярогі крыж збуцьвелы,
Пасівелы, цёмны, строгі.
Не чакаю дапамогі…
Прыступае нехта белы,
Асьмялелы. Вот ўсьцігае,
Акаляе, скамянелы,
Пасінелы, — абнімае.
                     Завіруха —
Рагатуха сыпе сьнегу
I ў прабегу шэпча ў вуха:
«Заначуеш — не пачуеш:
Я завею, я угрэю,
Зараз ляжаш, дзякуй скажаш,
Мне ты скажаш». Завіруха —
Рагатуха шэпча ў вуха.

Ажно чую: раптам злая
Улягае, уціхае
Завіруха. Замірае.
Праясьняе ў полі. Нікне,
Ані зыкне вецер-сватка.
                     Бачу — хатка.
Як тры зоркі, тры ваконцы
Пры гасьцінцу. Вераценцы
Дыму ў неба ўюцца, пнуцца.
Хатка, вокны, дым сьмяюцца,
Клічуць, вабяць, сустрачаюць,
Прывячаюць, запрашаюць.
Голас чую родных, мілых.
Ўзмацаваўшыся на сілах,
Крыкнуць рады: «Згінь ты, гора!»
А яно ў адказ гавора:
                     — Над табою
                     Сьнег гурбою.

22. Думкі ў чужыне

Гора мне цяжкае, гора бясшчаснаму!
Сэрца ўсё жаліцца, плача, баліць.
Хочацца к сонейку цёпламу, яснаму:
Хоць бы убачыць! Ўсю цяжасьць зваліць!
         Доля мая, што мяне узбагаціла,
         Думак, жаданьняў і сэрца дала,
         Недзе гаман з маім шчасьцем утраціла, —
         З горам падняла і мне падала.

Што там наперадзе, што там нязнанае,
Што там са зьдзекам мяне сьцеражэ?
Скрытна-варожае, з страхам чаканае,
Можа, і блізка на нейкай мяжэ.
         Толькі ня сьмерць, — не аб ёй неспакоюся.
         Сьмерць — гэта што! Гэта дар для усіх;
         Прыйдзе той час, і я зь ёй заспакоюся,
         Збыўшыся боляў і думак сваіх.
Іншае гора душу абцяжарыла, —
Камень цяжэйшы на сэрцы ляжыць:
Дні майго росквіту мглою абдарыла,
Ў жыцьці штодзённа за мною бяжыць.
         Доля мая — гэта доля гаротная,
         Сэрца дала мне, наўчыла любіць,
         Дый прысудзіла яна ж, адваротная,
         Век у сіроцтве, ў выгнаньні пражыць.
Што мне жыцьцё, хоць бы самае краснае?
— Волі ня маю! Ў няволі жыву.
Гэтае нуднае быцьце уласнае
Сьмерцю страшэннаю з болем заву.
         Сокалам вольным і з пташшай гульлівасьцю
         Я бы, здаецца, адсюль паляцеў…
         Нельга і думаці, — доля бязь міласьці
         Варту паставіла. Вораг абсеў.

Беднасьць — ня гора саўсім мне бясскарбнаму, —
Я багацей, замажней за другіх
I не зайздрошчу багацтваў тых марнаму,
Досыць зь мяне бедных злыдняў маіх.
         Покі варушацца рукі скарэлыя,
         Праца мне будзе на радасьць, на сьмех.