Матчын дар

Мы зьявілісь зь яснай казкі,
Братняй міласьці і ласкі,
З краю-Далі, краю-Сьвета,
Дзе цяплюхна, вечне лета, —
А нас кінулі у пушчы,
Ды у холад, дый у гушчы,
Дзе брат з братам вечне б’юцца,
Спруцянелі, а дзяруцца.
         Мы хацелі даць ім сьвету,
         Зруйнаваці пушчу гэту,
         Даць ім міласьці прагненьне,
         Дзён шчасьлівых даці меньне…
         Мы ішлі вялікім валам,
         Войскам буйным а зухвалым,
         Ды ня стала нашай мочы:
         Сьвет слабейшы быў ад ночы…

Што ж? Няхай! Няхай так будзе,
Мусіць, гэтак доля судзе.
Цяжка, страшна жыці, праўда,
Дык цярпеці ж нам ня наўда.
Так на моры-акіяне
Часам хваля перастане…
Можа ж, прыйдзе навальніца,
Толькі б ветрыку зьявіцца!
         Будзем ў неба цікавацца,
         Будзем зорак прыглядацца;
         Без пакоры у пакоры
         Перабудзем сваё гора.
         Мо’ і нам аднекуль зь неба
         Скажуць: «Чуйце, ўстаньце, трэба!»
         I ўзмацьняць. Парвуцца путы,
         Будзе вольны, хто закуты.
Не адны, а з грамадою,
Разам зь людзьмі, Чарадою.
Пойдзем поплеч зноў у далі,
Скуль прыйшлі і скуль паўсталі.
А калі ж ня хопіць сілы
Ўстаць на гэты воклгч мілы, —
Сэрца хоць мацьней заб’ецца,
Твар пахмурны усьміхнецца.
         Можа ж быць, раней загінем,
         Дык усё ж мы сьлед пакінем,
         Бо, браток, хоць промень сьвету
         Прынясьлі мы ў пушчу гэту!

24. Вечнай памяці Т. Р. Шаўчэнкі

За тысячу вёрст ад радзімага краю,
У стэпу, пустэчы бязьлюднай
Сумуець казак па загубленым раю,
Па маці-Украіне цуднай.
      Няма яму волі, пад вартаю пільнай
      Начуе і днюе і ходзіць,
      Ніводнай ня мае людзіны прыхільнай,
      Самотна дзянёчкі праводзіць.
А думка, як віхар, імчыцца, нясецца
Ад берагу мора Аралу
На родну старонку, дзе вораг сьмяецца
I ўсіх абдзірае памалу.
      Ў душы яго ласка, каханьне малююць
      Пакутніцы вобраз бяз сказы.
      Ах, мучаць Украйну, рабуюць, ганьбуюць!..
      Імчацца, нясуцца абразы:

            «Вее вецер, сонца грэе
            На сьцяпу шырокім,
            Што відаць здалёк, чарнее,
            Дзе курган высокі?
            Сьляпы гэнам на бандуры
            Перабэндзя грае,
            Аб казацтве, аб гетманстве
            Сам сабе сьпявае:
            «Ой, лунала наша слава,
            Аж у звоны білі!
            Меч гетманскі і булава
            К каралям хадзілі.
            Мелі славу, мелі долю,
            А цяпер прапала;
            Мелі шчасьце, мелі волю,
            А цяпер ня стала;
            Стогнуць, плачуць стэп і людзі
            Пад чужой рукою,
            Вораг цёмны ўсьсеў на грудзі,
            Не даець спакою.
            Дзе, Багдане, слаўны Хмелю,
            Дзе ты? Адгукніся!
            За народ наш, за Ўкраіну,
            Браце, заступіся».